Czo Oju
 Czo Oju | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość | 8188 lub 8201 m n.p.m. |
| Wybitność | 2340 m |
| Pierwsze wejście | 19 października 1954 |
| • zimowe | 12 lutego 1985 |
Położenie na mapie Wyżyny Tybetańskiej  | |
Położenie na mapie Azji  | |
 28°06′N 86°39′E/28,100000 86,650000 | |
Czo Oju[1][a] (8188[3][2][4] lub 8201[5][6][7] m n.p.m.) – ośmiotysięcznik w głównej grani Himalajów Wysokich, na północny zachód od Mount Everestu, na granicy chińsko-nepalskiej. W tłumaczeniu tybetańska nazwa oznacza Turkusową boginię[8].
Indyjska Służba Topograficzna, mimo wykonania przez Brytyjczyków ogromu prac geodezyjnych podczas pomiarów Indii, nie przypisała Czo Oju żadnego numeru. Wydawało się bowiem, że góra ta jest niższa w porównaniu z gigantami widniejącymi na horyzoncie Nepalu od Makalu aż po Dhaulagiri. Później szczyt ten oznaczono numerem T45.
Szczyt opada w kierunku południowo-wschodnim stromą ścianą o wysokości 2800 metrów[7]. Wysokość względna góry wynosi do około 3,5 kilometra.
Jest najłatwiejszym technicznie do zdobycia ze wszystkich czternastu ośmiotysięczników. Odsetek wypadków śmiertelnych jest na nim najniższy ze wszystkich gór ośmiotysięcznych.
Historia zdobycia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszymi zdobywcami Czo Oju byli Austriacy Herbert Tichy i Sepp Jöchler oraz Pasang Dawa Lama z Nepalu, którzy weszli na szczyt 19 października 1954. Pierwsze wejście kobiece miało miejsce 13 maja 1984, a dokonały go Vera Komárkova i Dina Stěrbova z Czechosłowacji[4].
Zimą szczyt zdobyto po raz pierwszy 12 lutego 1985, kiedy Maciej Berbeka i Maciej Pawlikowski dokonali pierwszego wejścia polskiego w ramach wyprawy polsko-kanadyjskiej pod kierownictwem Andrzeja Zawady (nową drogą, południowo-wschodnim filarem). Trzy dni później na wierzchołku stanęli także Andrzej Heinrich i Jerzy Kukuczka.
Pierwsze przejścia innych dróg na szczyt:
- lewe żebro południowo-zachodniej ściany: Ryszard Gajewski, Maciej Pawlikowski oraz Konopka, Danielak, Osika, 1986
- ściana północna: Victor Grošelj, Blaz Jereb, Rado Navesnik, Marko Prezelj, Roman Róbas, Jože Rozman, Iztok Tomazin, 2-9 listopada 1988
- ściana południowo-zachodnia: Wojciech Kurtyka, Erhard Loretan, Jean Troillet, 1990
Wejścia Polaków
[edytuj | edytuj kod]
- 12 lutego 1985 – Maciej Berbeka, Maciej Pawlikowski
- 15 lutego 1985 – Zygmunt Andrzej Heinrich, Jerzy Kukuczka
- 1986 – Ryszard Gajewski, Maciej Pawlikowski, Piotr Konopka, Marek Danielak, Andrzej Osika
- 1987 – Aleksander Lwow, Tadeusz Karolczak
- 16 października 1988 – Piotr Henschke
- 21 września 1990 – Wojciech Kurtyka
- 26 września 1991 – Wanda Rutkiewicz
- 1993 – Krzysztof Wielicki
- 24 września 1993 – Piotr Pustelnik
- 5 października 2000 – Ryszard Pawłowski, Eugeniusz Chomczyk i Dariusz Załuski
- 23 września 2003 - Sylwia Bukowicka
- 5 października 2003 – Kinga Baranowska, Marcin Miotk
- 24 września 2004 – Tomasz Kobielski, Janusz Adamski
- 30 września 2004 – Bogusław Magrel, Olaf Jarzemski, Bogusław Ogrodnik
- 28 września 2005 – Anna Barańska, Piotr Barabaś
- 24 kwietnia 2006 – Piotr Morawski
- 1 października 2006 – Szymon Nałudka, Wojciech Sarna, Ireneusz Wolanin, Dariusz Wylezol
- 2 października 2006 – Marian Hudek, Krzysztof Apanasewicz, Grzegorz Siemieniec, Arkadiusz Grządziel, Andrzej Piłatowski
- 8 października 2006 – Paweł Michalski
- 24 września 2009 – Renata Piszczek
- 13 maja 2011 – Kamil Grudzień
- 17 maja 2011 – Piotr Tomala
- 1 października 2011 – Łukasz Stebelski
- 29 września 2014 - Robert Jedynak
- 29 września 2014 - Aleksander Ostrowski
- 25 sierpnia 2015 - Katarzyna Žeriavová
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Polski egzonim według wykazu Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 9 Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych
- ↑ a b Index of Geographical names of Nepal – Eastern Development Region – Volume I, List of Passes, Goths, Kharkas, Peaks. www.ngiip.gov.np. [dostęp 2017-03-12].
- ↑ Tibet Ultra-Prominences. peaklist.org, 2006. [dostęp 2017-03-12].
- ↑ a b Cho Oyu. Climbing, Hiking & Mountaineering. Summitpost.org. [dostęp 2017-03-12].
- ↑ Czo Oju, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-03-12].
- ↑ Cho Oyu, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-03-12] (ang.).
- ↑ a b Dougald MacDonald: Urubko: New Route on Cho Oyu for 14th 8,000'er. www.climbing.com, 2009-05-15. [dostęp 2017-03-12].
- ↑ 12 lutego 1985. Czo Oju
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Kurczab: Leksykon polskiego himalaizmu. Warszawa: Agora SA – Biblioteka Gazety Wyborczej, 2008, s. 28-29, seria: Polskie Himalaje. ISBN 978-83-7552-383-6.