Heptan
| |
| Nazewnictwo | | | | Nomenklatura systematyczna (IUPAC) | | PIN | heptan[1] | | Inne nazwy i oznaczenia | | n-heptan | |
| Ogólne informacje |
| Wzór sumaryczny | C7H16 |
| Inne wzory | CH3(CH2)5CH3 |
| Masa molowa | 100,20 g/mol |
| Wygląd | bezbarwna ciecz o słabym zapachu podobnym do benzyny[2] |
| Identyfikacja |
| Numer CAS | 142-82-5 |
| PubChem | 8900 |
| |
| InChI | InChI=1S/C7H16/c1-3-5-7-6-4-2/h3-7H2,1-2H3 | | InChIKey | IMNFDUFMRHMDMM-UHFFFAOYSA-N | |
| Właściwości | | | | Gęstość | | 0,6795 g/cm³[3]; ciecz | | | | Rozpuszczalność w wodzie | | 2,2 mg/l[2] | | w innych rozpuszczalnikach | | rozpuszczalny w tetrachlorometanie, dobrze w etanolu, mieszalny z eterem dietylowym, benzenem, chloroformem[3] | | | | Temperatura topnienia | −90,549 °C[3] | | Temperatura wrzenia | 98,38 °C[3] | | Punkt krytyczny | 267 °C[4]; 2,74 MPa[4]; 428 cm³/mol ≈ 0,468 g/cm³[4] | | logP | 4,66[2] | | Współczynnik załamania | 1,3855 (589 nm, 25 °C)[3] | | Lepkość | 0,757 mPa·s (−25 °C, 1 atm)[5]
0,523 mPa·s (0 °C, 1 atm)[5]
0,387 mPa·s (25 °C, 1 atm)[5]
0,301 mPa·s (50 °C, 1 atm)[5]
0,243 mPa·s (75 °C, 1 atm)[5] | | Napięcie powierzchniowe | 21,23 mN/m (10 °C, 1 atm)[6]
19,73 mN/m (25 °C, 1 atm)[6]
17,28 mN/m (50 °C, 1 atm)[6]
14,88 mN/m (75 °C, 1 atm)[6] | | Prężność pary | 47,4 hPa (20 °C)[2]
78,1 hPa (30 °C)[2]
124 hPa (40 °C)[2]
189 hPa (50 °C)[2] | |
| |
| Niebezpieczeństwa | | Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-02-19] | | | Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów | | Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[7] | | | | | | Zwroty H | H225, H304, H315, H336, H410 | | Zwroty P | P210, P261, P273, P301+P310, P331, P501[10] | | | | NFPA 704 | Na podstawie
podanego źródła[11] | | | | | | Temperatura zapłonu | −4,0 °C (zamknięty tygiel)[10]
−7 °C (zamknięty tygiel)[2] | | Temperatura samozapłonu | 204 °C[8]
220,4 °C[2] | | Granice wybuchowości | 1,05–6,7%[8]
0,84–6,7%[2] | | Numer RTECS | MI7700000 | | Dawka śmiertelna | LD50 222 mg/kg (mysz, dożylnie)[9] | | Stężenie śmiertelne | LC50 59 g/m³ (mysz, inhalacja, 4 h)[9] | |
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
| |
| |
Heptan, C
7H
16 – organiczny związek chemiczny z grupy alkanów. Ma postać bezbarwnej, lotnej i łatwopalnej cieczy, jest nierozpuszczalny w wodzie, a rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych. Otrzymuje się go przez destylację frakcjonującą ropy naftowej. Stanowi wzorzec o wartości 0 do oznaczania liczby oktanowej. Stosowany jako rozpuszczalnik, środek znieczulający i reagent[12]. W wyniku cyklizacji i aromatyzacji można z niego otrzymywać toluen, jednak nie jest to metoda opłacalna ekonomicznie[13].
Poza heptanem istnieje jeszcze osiem jego izomerów konstytucyjnych, których liczba oktanowa zwiększa się w miarę wzrostu rozgałęzienia łańcucha[14]:
- heptan (n-heptan), LO = 0
- 2-metyloheksan, LO = 42,4
- 3-metyloheksan, LO = 52,0
- 2,2-dimetylopentan, LO = 92,8
- 2,3-dimetylopentan, LO = 91,1
- 2,4-dimetylopentan, LO = 83,1
- 3,3-dimetylopentan, LO = 80,8
- 3-etylopentan, LO = 65,0
- 2,2,3-trimetylobutan, LO = 112,1
-
Izomery heptanu (od góry): 2-metyloheksan, 3-metyloheksan, 2,2-dimetylopentan, 2,3-dimetylopentan
-
Izomery heptanu (od góry): 2,4-dimetylopentan, 3,3-dimetylopentan, 3-etylopentan, 2,2,3-trimetylobutan
- ↑ Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013, wyd. 1, Royal Society of Chemistry, International Union of Pure and Applied Chemistry, 2014, s. 134, DOI: 10.1039/9781849733069, ISBN 978-0-85404-182-4 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j n-Heptane, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 13820 [dostęp 2017-02-19] (niem. • ang.).
- ↑ a b c d e Haynes 2016 ↓, s. 3-290.
- ↑ a b c Haynes 2016 ↓, s. 6-74.
- ↑ a b c d e Haynes 2016 ↓, s. 6-245.
- ↑ a b c d Haynes 2016 ↓, s. 6-192.
- ↑ heptane, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2017-02-19] (ang.).
- ↑ a b Haynes 2016 ↓, s. 16-24.
- ↑ a b Heptane, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2017-02-19] (ang.).
- ↑ a b Heptan (nr 80123) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2017-02-19]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Heptane (nr 80123) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2017-02-19]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ n-heptane, [w:] Richard J.R.J. Lewis Richard J.R.J., sr., Hawley’s Condensed Chemical Dictionary, wyd. 15, John Wiley & Sons, 2007, s. 639, ISBN 978-0-471-76865-4 .
- ↑ JörgJ. Fabri JörgJ., UlrichU. Graeser UlrichU., Thomas A.T.A. Simo Thomas A.T.A., Toluene, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 3, DOI: 10.1002/14356007.a27_147, ISBN 978-3-527-30673-2 (ang.).
- ↑ F.A.F.A. Carey F.A.F.A., R.J.R.J. Sundberg R.J.R.J., Advanced Organic Chemistry. Part A. Structure and Mechanisms, wyd. 2, Springer, 2008, s. 454, ISBN 978-0-387-68346-1 .
Izomery heptanu (od góry): 2-metyloheksan, 3-metyloheksan, 2,2-dimetylopentan, 2,3-dimetylopentan
Izomery heptanu (od góry): 2,4-dimetylopentan, 3,3-dimetylopentan, 3-etylopentan, 2,2,3-trimetylobutan
