Krzeszowice (stacja kolejowa)

Krzeszowice

Budynek dworca (po remoncie), od strony peronów
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Krzeszowice
Data otwarcia	1847
Poprzednie nazwy	Klasendorf, Krzeszowitz, Kressendorf
Dane techniczne
Liczba peronów	3
Liczba krawędzi peronowych	5
Kasy
Linie kolejowe
133 Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny
Położenie na mapie Polski Krzeszowice
Położenie na mapie województwa małopolskiego Krzeszowice
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Krzeszowice
Położenie na mapie gminy Krzeszowice Krzeszowice
Położenie na mapie Krzeszowic Krzeszowice
50°07′52″N 19°37′57″E/50,131111 19,632500
Multimedia w Wikimedia Commons

Krzeszowice – stacja kolejowa w mieście Krzeszowice, w województwie małopolskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego^[1]. W roku 2022 stacja obsługiwała około 3900 pasażerów na dobę^[2].

Otwarcie dworca nastąpiło 13 października 1847 r., kiedy to pierwszy pociąg ciągnięty przez parowóz Kraków wjechał na stację z Krakowa udając się do Mysłowic. W tym też czasie wybudowano dworzec (obecnie jego piętrowa środkowa część). Skrzydła boczne wybudowano pod koniec XIX w. oraz w roku 1913. W pobliżu dworca wznosi się nieczynna wieża ciśnień, która zaopatrywała parowozy w wodę za pomocą żurawia wodnego.

14 czerwca 2020 został oddany do użytku zmodernizowany 200 m peron nr 1 oraz 400 m peron nr 2. W ramach przebudowy linii kolejowej z Krakowa do Katowic, która jest finansowana w ramach instrumentu CEF „Łącząc Europę” planowane są dalsze prace, które obejmą remont kolejnego peronu nr 3^[3].

W 1996 Jerzy Rechziegel na stacyjnej bocznicy rozpoczął tworzenie skansenu kolejowego, sprowadzając w tym samym roku do Krzeszowic czternaście parowozów^[4]. Opiekę nad zgromadzonym taborem sprawować miała Ogólnopolska Fundacja Ochrony Zabytków Kolejnictwa. Przewidywano wyremontowanie kilkunastu lokomotyw i uruchomienie pociągów turystycznych, zestawionych z zabytkowych wagonów i kursujących po okolicznych liniach, jednak planów tych nie udało się zrealizować^[5].

Na przestrzeni lat stan zgromadzonych eksponatów, będących już w momencie ściągnięcia do Krzeszowic w opłakanym stanie, stale się pogarszał na skutek kradzieży i dewastacji^[6]. Trzy parowozy zostały zezłomowane. W związku z tym podjęto decyzję o likwidacji ekspozycji, co nastąpiło ostatecznie w marcu 2008. Część taboru 30 października 2007 przesłano do Krakowa Płaszowa, część przejął Skansen taboru kolejowego w Chabówce, a inne przewieziono (9 marca 2008) do skansenu kolejowego w Pyskowicach^[7].

Parowozy w Skansenie kolejowym w Krzeszowicach:

Z krzeszowickiej stacji rozchodzą się bocznice kolejowe dla pociągów towarowych do kamieniołomów w Zalasie przez Tenczynek i do Czatkowic, obecnej dzielnicy Krzeszowic (przez osiedle Żbik). Do końca lat 70. XX w. istniały również bocznice do Zalasu przez Bażantarnie i Sztolnie (zlikwidowana wskutek tragicznego wypadku na Sztolni, gdzie spłonęło – po zderzeniu z pociągiem – kilkoro pasażerów samochodów), a także bocznica do zlikwidowanego kamieniołomu w Miękini oraz do dawnego browaru w Tenczynku (bocznica została zlikwidowana w latach 70. XX w.).

W latach 70. i 80. XX w. w budynku dworcowym mieścił się kolejowy gabinet dentystyczny, a w latach 80. i 90. XX w. świetlica młodzieżowa dla dojeżdżających pociągiem uczniów tutejszych szkół ponadpodstawowych. W latach 90. XX w. i na początku XXI w. na terenie dworca tymczasowo mieścił się dworzec autobusowy PKS. Od roku 2006 do 2009 w budynku dworcowym działał Antykwariat na Peronie. Do 2010 na piętrze budynku znajdowały się mieszkania prywatne. W latach 2009–2012 przeprowadzono prace modernizacyjne dworca^[8]. Od października 2014 w budynku dworca działa filia Urzędu Pracy Powiatu Krakowskiego^[9], filia Referatu Rejestracji Pojazdów Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego w Krakowie^[10] oraz biuro ubezpieczeniowe.

Stacja obsługuje przede wszystkim ruch lokalny w kierunku Krakowa, Oświęcimia, Katowic, Częstochowy oraz Wodzisławia. Wśród pociągów dalekobieżnych można wyróżnić połączenia między innymi do takich miast jak:

• 2 października 1934 w okolicach stacji w katastrofie kolejowej zginęło 12 osób, a 60 zostało rannych^[13]. (więcej informacji)
• W nocy z 16 na 17 grudnia 1935 przed stacją doszło do zderzenia dwóch pociągów towarowych. Opóźniony pociąg wyładowany węglem z Załucza do Zebrzydowic został skierowany na niewłaściwy tor; jedna z lokomotyw wpadła do rzeki Krzeszówki. Zginął maszynista oraz jeden z pracowników kolei^[14]
• 1 września 1939 o godz. 5 na zamaskowanej bocznicy kolejowej załogę 54. pociągu pancernego Groźny zaskoczyło nieskuteczne niemieckie bombardowanie lotnicze. O godz. 6 – zgodnie z rozkazem – pociąg ten wyruszył przez Mikołów w kierunku Katowic.
• 12 marca 2004 na stacji pod kołami pociągu zginął polski żużlowiec i trener Stanisław Skowron.
• W 2007 miejscowy „skansen kolejowy” posłużył jako plan filmowy do nakręcenia scen z wiedźmami do przedstawienia teatralnego „Makbet” Teatru Śląskiego im Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach.
• 12 maja 2007 odbył się specjalny przejazd szynobusu SA101-001 po prywatnych bocznicach kolejowych do Zalasu i do osiedla Czatkowice zorganizowany przez Stowarzyszenie Miłośników Kolei w Krakowie, mający na celu dotarcie do miejsc do których nigdy żaden pociąg osobowy jeszcze nie dotarł.

• 
  Peron 2
• 
  EN77-001 na stacji przy peronie 2
• 
  Parking przy dworcu
• 
  Bocznica Kolejowa–Tenczynek
• 
  Perony (część wschodnia)
• 
  Perony - widok z przejścia nadziemnego
• 
  Widok od str. południowej
• 
  SA109 pod mostem bocznicy kolejowej do KW Czatkowice
• 
  Obecny widok miejsca katastrofy w 1934, przed stacją
• 
  Rozjazdy kolejowe (część wschodnia)
• 
  Dworzec przed remontem

• Krzeszowice w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
• Krzeszowice (stacja kolejowa) w internetowym rozkładzie jazdy PKP – rozklad-pkp.pl (odjazdy)
• Krzeszowice w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – atlaskolejowy.net

Krzeszowice
Linia 133 Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny (45,097 km)
Wola Filipowska odległość: 3,901 km		Rudawa odległość: 6,537 km