Narratio prima
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania | 1540 |
| Wydawca | |
De libris revolutionum Copernici narratio prima (pol. Relacja pierwsza z ksiąg O obrotach Mikołaja Kopernika) – abstrakt do kopernikańskiej teorii heliocentrycznej napisany przez Georga Retyka i wydany w Gdańsku w 1540 roku pod tytułem Narratio prima[1]. Jest to wstęp do dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium coelestium opublikowanego w 1543 roku w dużej mierze za namową Retyka. Narratio prima to pierwsza drukowana publikacja głosząca o teorii heliocentrycznej[2].
Historia powstania
[edytuj | edytuj kod]Kopernik urodzony w 1473 roku i mający pod koniec lat trzydziestych XVI wieku ponad 60 lat nie opublikował jeszcze żadnej pracy o tematyce astronomicznej. Jego jedyną drukowaną publikacją było tłumaczenie listów Teofilakta Symokatta wydanych w 1509 roku przez Jana Hallera. Jak dotychczas swoje poglądy przelał na papier w formie rękopisu Commentariolus (pol. Mały komantarz) w 1512 lub 1513 roku[3].
W 1539 roku do Fromborka przybył George Retyk by zostać pierwszym i jedynym uczniem Kopernika. Już we wrześniu tego roku wybrał się on do Gdańska w celu pozyskania funduszy na opublikowanie Narratio prima. Publikacja miała miejsce w gdańskiej oficynie Franciszka Rhodego w 1540 roku i po dziś dzień jest uważana za najlepszy wstęp do kopernikowego De revolutionibus. O jej sukcesie świadczy fakt ukazania się w 1541 roku kolejnego wydania mającego na celu zaspokojenie sporej popularności jaką sobie zyskała. Do początku lat dwudziestych XVII wieku Narratio prima doczekało się łącznie czterech wznowień[1].
Pod sporym naciskiem Retyka i po zauważalnym sukcesie jaki zyskała publikacja Narratio prima Kopernik zgodził się udostępnić drukiem De revolutionibus. Publikacja miała miejsce krótko przed 21 III 1543 roku w Norymberskim wydawnictwie Johannesa Petreiusa. Nad całym procesem wydawniczym z polecenia Mikołaja Kopernika czuwał Jerzy Joachim Retyk[4].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Richard S. Westfall, Indiana University. Rheticus, George Joachim. "Catalog of the Scientific Community of the 16th and 17th Centuries," The Galileo Project.
- Dennis Danielson (2006). The First Copernican: Georg Joachim Rheticus and the Rise of the Copernican Revolution. Walker & Company, New York. ISBN 0-8027-1530-3
- Stefan Deschauer: Die Arithmetik-Vorlesung des Georg Joachim Rheticus, Wittenberg 1536: eine kommentierte Edition der Handschrift X-278 (8) der Estnischen Akademischen Bibliothek; Augsburg: Rauner, 2003; ISBN 3-936905-00-2
- Heinz Karl Burmeister, Georg Joachim Rheticus 1514-1574. Eine Bio-Bibliographie, Bd. I-III, Wiesbaden 1967-1968.
- Owen Gingerich, Annotated Census of Copernicus` De revolutionibus (Nuremberg, 1543 and Basel, 1566), Leiden-Boston-Köln 2002; ISBN 90-04-11466-1
- Jack Repcheck, Sekret Kopernika. Jak się zaczęła rewolucja naukowa, przełożył Przemysław Bandel, Poznań 2007; ISBN 978-83-7510-203-1
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Narratio prima - polski przekład Ignacego Lewandowskiego z wstępem i komentarzem Jarosława Włodarczyka. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Narratio prima - Relacja pierwsza [online], Witold Tomaszewski [dostęp 2020-10-23] (pol.).
- ↑ Narratio Prima [online], web.archive.org, 6 maja 2006 [dostęp 2020-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2006-05-06].
- ↑ Mikołaj Kopernik - Zyciorys [online], Życiorysy.pl [dostęp 2020-10-24] (pol.).
- ↑ NICOLAUS COPERNICUS THORUNENSIS - Dzieje publikacji De revolutionibus [online], copernicus.torun.pl [dostęp 2020-10-27].