Piotr Gamrat
| Prymas Polski | ||
 | ||
| ||
| Data urodzenia | ||
|---|---|---|
| Data śmierci | ||
| Miejsce pochówku | bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie | |
| Arcybiskup gnieźnieński | ||
| Okres sprawowania | od 1541 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia | 29 stycznia 1531 | |
| Sakra biskupia | 8 lutego 1538 | |
Piotr Gamrat herbu Sulima (ur. 1487 w Samoklęskach koło Jasła, zm. 27 sierpnia 1545 w Krakowie) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był prawdopodobnie starszym bratem Jana Gamrata, jednak rodzina Gamratów nigdy do pokrewieństwa z nim się nie przyznała[1]. Studiował w Krakowie i Rzymie, proboszcz w Wyszkowie (1509), scholastyk płocki (1519), kanonik gnieźnieński (1526), dziekan płocki (1528), scholastyk warszawski (1529), prepozyt w Krakowie (u św. Floriana) i Płocku (u św. Michała). 29 stycznia 1531 mianowany biskupem kamienieckim, nie objął faktycznie urzędu. 27 października 1535 przeniesiony do Przemyśla, gdzie również nie rezydował. 17 sierpnia 1537 przeniesiony do Płocka, ingres odbył 8 lutego 1538. Już w lipcu 1538 mianowany biskupem krakowskim, a w styczniu 1541 arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski, jednocześnie otrzymując przywilej zachowania diecezji krakowskiej. Połączył tym samym w swojej osobie dwie najważniejsze diecezje w Polsce. Godności te zawdzięczał głównie królowej Bonie, z którą blisko współpracował. Wykazał wielką aktywność w walce z reformacją. Przyczynił się do rozwoju kaznodziejstwa. Zreformował administrację dóbr kościelnych oraz szkolnictwo kościelne.
Niezależnie od aktywności w diecezji i w życiu politycznym prowadził świecki tryb życia. Prowadząc rozrzutny i rozpustny tryb życia, był niepopularny wśród wielu współczesnych[2]. W latach 1540–1545 jego sekretarzem był Marcin Kromer. Był mecenasem artystów i uczonych, kolekcjonerem i bibliofilem. Zaliczał się do elity umysłowej Krakowa. Pochowany w kaplicy pod wezwaniem św. Katarzyny na Wawelu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Piotr Biliński, Piotr Gamrat herbu Sulima (1487-1545) z cyklu Żywoty sławnych Biskupów Krakowskich, „Tygodnik Salwatorski” nr 35/141 z dnia 31 sierpnia 1997 r.; wersja elektroniczna: [1] (dostęp 2012-06-25)
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny, wyd. II, popr. i uzupeł., Warszawa 2000, k. 108-109. ISBN 83-211-1311-7.
- Encyklopedia Krakowa, wyd. PWN, 2000; wersja elektroniczna: [2]
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Bernadeta Kruszyk, Piotr Gamrat z cyklu Poczet Prymasów Polski (dostęp 2020-02-08)
- Piotr Gamrat – dokumenty w bibliotece Polona