Polana (województwo podkarpackie)

Polana
	wieś
	; Cerkiew św. Mikołaja z 1790
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	bieszczadzki
Gmina	Czarna
Wysokość	430 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	391
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-709
Tablice rejestracyjne	RBI
SIMC	0348039
	Położenie na mapie Polski Polana
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Polana
	Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego Polana
	Położenie na mapie gminy Czarna Polana
	49°18′09″N 22°34′26″E/49,302500 22,573889
	Multimedia w Wikimedia Commons

Polana – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Czarna^[5]^[6].

Położenie

Wieś położona jest w dolinie potoków Głuchego i Czarnej u podnóża pasma Otrytu. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 894.

Części wsi

Integralne części wsi Polana^[6]^[5]^[7]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0348045	Dolny Koniec	część wsi
0348051	Górny Koniec	część wsi
0348068	Ostre	część wsi

Historia

Ta sekcja może zawierać twórczość własną lub niezweryfikowane informacje.

Pomóż Wikipedii poprawić artykuł na podstawie weryfikowalnych źródeł.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Wieś została lokowana przez Kmitów między 1436 a 1486 na prawie wołoskim. Wieś prawa wołoskiego, położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[8]. W 1510 powstał tu jeden z pierwszych rzymskokatolickich kościołów w tych okolicach.

Najazd Rakoczego w 1657 spowodował wyludnienie wsi, a następnie napływ osadników z głębi Polski.

W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej w Polanie była Katarzyna Laskowska^[9].

W okresie międzywojennym była to jedyna w tej okolicy wieś z przewagą ludności polskiej – na 1350 mieszkańców około 850 stanowili Polacy. Spis z 1921 wykazał 485 osób wyznania greckokatolickiego, 878 wyznania rzymskokatolickiego oraz 118 wyznania mojżeszowego.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie leskim województwa lwowskiego. W 1939 Polana liczyła około 1,5 tys. mieszkańców. Od października 1939 do sierpnia 1944 wieś była siedzibą urzędu gminy w powiecie sanockim. W latach 1944–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 24 Polaków. W 1946 spalili większość gospodarstw po Ukraińcach przesiedlonych do ZSRR^[10].

Po II wojnie światowej wieś należała do ZSRR, a następnie w 1951, w wyniku wymiany terytoriów, znalazła się z powrotem w Polsce. Była wtedy zupełnie wyludniona, ale wkrótce została zasiedlona, głównie przez repatriantów.

Z Polany pochodził Ignacy Zatwarnicki^[11].

W latach 1952–1954 miejscowość była siedzibą gminy Polana. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

W miejscowości znajduje się rzymskokatolicka parafia pw. Przemienienia Pańskiego reaktywowana w roku 1982. Jako świątynia parafialna była wykorzystywana dawna cerkiew pw. św. Mikołaja. Budowę nowego kościoła parafialnego rozpoczęto wiosną 1997^[12].

Nad brzegiem potoku Czarnego znajduje się jaskinia i nieco dalej duży wodospad. We wsi zabytek przyrody – sporej szerokości lipa znajdująca się przy ruinach kościoła rzymskokatolickiego, do środka której może wejść kilku dorosłych ludzi.

Zabytki

Cerkiew św. Mikołaja w Polanie – zabytek Szlaku Architektury Drewnianej. Najprawdopodobniej jest to najstarsza cerkiew w szeroko rozumianych polskich Bieszczadach (leży na terenie Gór Sanocko-Turczańskich).
Ruiny kościoła rzymskokatolickiego z 1780, który uległ zniszczeniu między rokiem 1944 a 1951. Kościół pozbawiony dachu został rozebrany przez pracowników miejscowego PGR. Blachą z dachu kościoła przykryto budynek mieszczący świetlicę i bibliotekę. Zachowała się murowana dzwonnica z XVIII wieku.

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 107123
↑ Trasa 8 – Otryt z Dwernika i Polany, [w:] PiotrP. Sieńko PiotrP. i inni, Niezbędnik turystyczny – Bieszczady, Piwniczna-Zdrój: Agencja Wydawnicza WiT, 2021, s. 72, ISBN 978-83-89580-21-4 (pol.).
↑ Wieś Polana w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-06-03] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 947 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Rejestr TERYT.
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany, [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06].
↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.
↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 167.
↑ SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 397, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .
↑ Stanisław Siwak. Bieszczadzki kurier. „Nowiny”, s. 1, 4, nr 17 z 19 stycznia 1990.
↑ Strona parafii. [dostęp 2012-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-26)].

Linki zewnętrzne

Polana, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 562 .
Polana – wieś bieszczadzka: dzieje cywilne i kościelne / Teofil Wojciechowski. Polana ; Kraków, 2009.

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 107123

[Sieńko&al2021-2] Trasa 8 – Otryt z Dwernika i Polany, [w:] PiotrP. Sieńko PiotrP. i inni, Niezbędnik turystyczny – Bieszczady, Piwniczna-Zdrój: Agencja Wydawnicza WiT, 2021, s. 72, ISBN 978-83-89580-21-4 (pol.).

[pwl-3] Wieś Polana w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-06-03] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 947 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT.

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[KSNG-7] KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany, [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06].

[8] Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.

[9] Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 167.

[siekierka222-10] SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 397, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .

[11] Stanisław Siwak. Bieszczadzki kurier. „Nowiny”, s. 1, 4, nr 17 z 19 stycznia 1990.

[12] Strona parafii. [dostęp 2012-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-26)].

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Wsie	Bystre Czarna Górna Czarna Dolna Lipie Michniowiec Paniszczów Polana Rabe Rosochate Rosolin Serednie Małe Wydrne Żłobek
Osady	Chrewt Olchowiec Sokołowa Wola Tworylne
Części wsi	Czarna Kopalnia Dolny Koniec Górny Koniec Ostre