Sigourney Weaver
Sigourney Weaver (2024) | |
Imię i nazwisko | Susan Alexandra Weaver |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 8 października 1949 |
Zawód | aktorka |
Współmałżonek | Jim Simpson (od 1984) |
Lata aktywności | od 1971 |
Strona internetowa |
Sigourney Weaver, właśc. Susan Alexandra Weaver[1] (ur. 8 października 1949 w Nowym Jorku) – amerykańska aktorka. Laureatka nagrody BAFTA, dwóch Złotych Globów[2], Złotej Kamery[3], nagrody Grammy i na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Marrakeszu[4]. Ponadto była nominowana do trzech Oscarów (1987 i dwa razy w 1989), czterech nagród Primetime Emmy i Tony.
Występowała w roli Ellen Ripley w serii Obcy, jako Dian Fossey w filmie Goryle we mgle (1988) i jako dr Grace Augustine w Avatarze (2009).
Imię Sigourney przyjęła po lekturze powieści F. Scotta Fitzgeralda Wielki Gatsby[5][6].
16 grudnia 1999 otrzymała własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 7021 Hollywood Boulevard[7][8].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się i dorastała w Nowym Jorku, jako córka angielskiej aktorki Elizabeth Inglis (z domu Desiree Mary Lucy Hawkins, 1913–2007) i byłego prezesa NBC Universal Sylvestra Weavera (Sylvester Laflin Weaver junior, 1908–2002)[5][9], pochodzenia szkocko-angielskiego[10]. Uczęszczała do Ethel Walker School w Simsbury, a także do Chapin School, Brearley School i Sarah Lawrence College. W 1972 ukończyła studia na wydziale anglistyki Uniwersytetu Stanforda[9]. Studiowała sztukę teatralną na Uniwersytecie Yale[5] (razem z Meryl Streep).
Kariera
[edytuj | edytuj kod]W 1975 debiutowała na Broadwayu w roli Marie–Louise Durham w komedii W. Somerseta Maughama Stała żona[11] z Ingrid Bergman. W 1976 wystąpiła w trzech produkcjach off-broadwayowskich Das Lusitania Songspiel, Titanic i Gemini[12]. W 1985 za rolę Darlene w sztuce broadwayowskiej Davida Rabe’a Hurlyburly w reż. Mike’a Nicholsa z Williamem Hurtem i Ronem Silverem zdobyła nominację do Tony Award.
Jako 29-latka zagrała astronautkę Ellen Ripley w filmie Ridleya Scotta Obcy – ósmy pasażer Nostromo (Alien, 1979). Potem otrzymała kilka ról telewizyjnych i epizodów filmowych, w tym w komedii romantycznej Woody’ego Allena Annie Hall (1977)[13]. W następnych latach stworzyła pamiętne kreacje w historii kina, między innymi w dramacie politycznym Petera Weira Rok niebezpiecznego życia (The Year of Living Dangerously, 1983, u boku Mela Gibsona i Lindy Hunt), komedii Ivana Reitmana Pogromcy duchów (Ghostbusters, 1984, jako muzyk opętana przez wielowiekową siatkę gatunkową Zuul), komedii Mike’a Nicholsa Pracująca dziewczyna (Working Girl, 1988, z Melanie Griffith i Harrisonem Fordem), dramacie Michaela Apteda Goryle we mgle (Gorillas in the Mist, 1988, w roli Dian Fossey, co stało się początkiem jej zaangażowania w problematykę ochrony goryli górskich jako ginącego gatunku[6][5]) oraz pozostałych częściach serii Obcy.
Pierwszą nominację do Oscara zdobyła w 1986 za rolę w przeboju kinowym Obcy 2. W 1988 była nominowana w dwóch kategoriach jako najlepsza aktorka pierwszo- i drugoplanowa za role w filmach: Goryle we mgle oraz Pracująca dziewczyna. Jest jedną z niewielu aktorek nominowanych do Oscara za role w horrorach[14].
W 1999 była narratorem filmu przyrodniczego Dlaczego psy się śmieją, a szympansy płaczą.
Była na okładkach magazynów, takich jak „Elle”, „Rolling Stone”, „Vanity Fair”, „Time”, „Esquire”, „Entertainment Weekly”, „InStyle”, „Life”, „Tele Magazyn” i „Reader’s Digest”[15].
Dysponuje głosem operowym. Zasiadała w jury konkursu głównego na 51. MFF w Cannes (1998).
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W 1984 wyszła za mąż za reżysera Jima Simpsona, twórcy The Flea Theater, który jako siedemnastolatek wyjechał do Polski, aby się uczyć u Jerzego Grotowskiego, co zmieniło jego życie[16]. 13 kwietnia 1990 urodziła córkę Charlotte.
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1979: Obcy – ósmy pasażer Nostromo (Alien)
- 1981: Naoczny świadek (Eyewitness)
- 1982: Rok niebezpiecznego życia (The Year of Living Dangerously)
- 1984: Pogromcy duchów (Ghostbusters)
- 1986: Obcy – decydujące starcie (Aliens)
- 1988: Goryle we mgle (Gorillas in the Mist: The Story of Dian Fossey)
- 1988: Pracująca dziewczyna (Working Girl)
- 1989: Pogromcy duchów II (Ghostbusters II)
- 1992: Obcy 3 (Alien³)
- 1992: 1492. Wyprawa do raju (1492: Conquest of Paradise)
- 1993: Dave
- 1994: Śmierć i dziewczyna (Death and the Maiden)
- 1995: Jeffrey
- 1995: Psychopata (Copycat)
- 1997: Obcy: Przebudzenie (Alien: Resurrection)
- 1997: Burza lodowa (The Ice Storm)
- 1997: Śnieżka dla dorosłych (Snow White: A Tale of Terror)
- 1999: Kosmiczna załoga (Galaxy Quest)
- 2001: Wielki podryw (Heartbreakers)
- 2002: Debiutant (Tadpole)
- 2003: Kto pod kim dołki kopie... (Holes)
- 2004: Osada (The Village)
- 2006: Śniegowe ciastko (Snow Cake)
- 2007: Zaginiona (The Girl in the Park) jako Julia Sandburg
- 2008: 8 części prawdy (Vantage Point)
- 2008: Mama do wynajęcia (Baby Mama)
- 2009: Modlitwy za Bobby’ego (Prayers for Bobby)
- 2009: Avatar
- 2010: Wariat na wolności (Crazy on the Outside)
- 2010: To znowu ty (You Again)
- 2011: Dom w głębi lasu (The Cabin in the Woods)
- 2011: Porwanie (Abduction)
- 2012: Czerwone światła (Red Lights)
- 2012: Zimne światło dnia (Cold Light of Day)
- 2012: Wampirzyce (Vamps) jako Ciccerus
- 2014: Exodus: Bogowie i królowie jako Tuya
- 2015: Chappie
- 2016: Siedem minut po północy (A Monster Calls)
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]Rok | Nagroda | Kategoria | Film / Album |
---|---|---|---|
1987 | Nagroda Saturn | Najlepsza aktorka drugoplanowa[17] | Obcy – decydujące starcie (1986) |
1989 | Złoty Glob | Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym[18] | Goryle we mgle (1988) |
Najlepsza aktorka drugoplanowa[18] | Pracująca dziewczyna (1988) | ||
1998 | Nagroda BAFTA | Najlepsza aktorka drugoplanowa[18] | Burza lodowa (1997) |
2010 | Nagroda Saturn | Najlepsza aktorka drugoplanowa[17] | Avatar (2009) |
2011 | Nagroda Grammy | Najlepszy album ze słowem mówionym[17] | Earth (The Book): A Visitor’s Guide to the Human Race (2010) |
2016 | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w San Sebastián | Nagroda Donostia za całokształt twórczości[17] | – |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Personalidade: Sigourney Weaver (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2018-01-02]. (port.).
- ↑ Sigourney Weaver. ČSFD.cz. [dostęp 2018-01-02]. (cz.).
- ↑ Goldene Kamera 2013. Neue Presse. [dostęp 2009-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (niem.).
- ↑ Trofeum FIFM 2008. „Daily Mail”. [dostęp 2009-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (ang.).
- ↑ a b c d Jamie Lee Curtis (2015-02-18): Sigourney Weaver. „Interview”. [dostęp 2009-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (ang.).
- ↑ a b Sigourney Weaver (8 de Outubro de 1949). Filmow. [dostęp 2018-01-02]. (port.).
- ↑ Sigourney Weaver. Walk of Fame. [dostęp 2022-10-23]. (ang.).
- ↑ Gary Goldstein: Hollywood Star Walk: Sigourney Weaver. „Los Angeles Times”, 2010-02-19. [dostęp 2022-10-23]. (ang.).
- ↑ a b Sigourney Weaver Biography (1949-). Film Reference. [dostęp 2009-02-09]. (ang.).
- ↑ Sigourney Weaver – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2009-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (ang.).
- ↑ Sigourney Weaver. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-10-23]. (ang.).
- ↑ Sigourney Weaver. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-10-23]. (ang.).
- ↑ Sigourney Weaver. Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-10-23]. (ang.).
- ↑ Sandra Brennan: Sigourney Weaver Biography. AllMovie. [dostęp 2022-10-23]. (ang.).
- ↑ Sigourney Weaver Magazines. FamousFix. [dostęp 2022-10-23]. (ang.).
- ↑ Sigourney Weaver zawstydziła dziennikarkę TVN podczas wywiadu. "Nie wiesz, kto to był Grotowski?". NaTemat.pl. [dostęp 2009-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-30)].
- ↑ a b c d Sigourney Weaver Awards. FamousFix.com. [dostęp 2022-10-22]. (ang.).
- ↑ a b c Sigourney Weaver Awards. AllMovie. [dostęp 2022-10-23]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Sigourney Weaver w bazie IMDb (ang.)
- Sigourney Weaver w bazie Notable Names Database (ang.)
- Sigourney Weaver w bazie Filmweb
- ISNI: 0000000121419263
- VIAF: 85082285
- LCCN: n88032867
- GND: 118916955
- BnF: 13901048c
- SUDOC: 034532498
- NLA: 35814078
- NKC: pna2005262036
- BNE: XX1177459
- NTA: 073189588
- BIBSYS: 98053848
- CiNii: DA1009647X
- PLWABN: 9810659607505606
- NUKAT: n2008056659
- J9U: 987007428876405171
- CANTIC: a10594139
- CONOR: 14545763
- KRNLK: KAC201885813
- LIH: LNB:CbUo;=B5