Strzelanina w szkole w Belgradzie

Strzelanina w szkole w Belgradzie

Budynek szkoły w której doszło do strzelaniny
Państwo	Serbia
Miejsce	Belgrad
Data	3 maja 2023
Godzina	8:30–8:42
Liczba zabitych	10 osób
Liczba rannych	6 osób
Typ ataku	strzelanina w szkole
Sprawca	Kosta Kecmanović
Motyw	nieznany
Położenie na mapie Belgradu miejsce zdarzenia
Położenie na mapie Serbii miejsce zdarzenia
44°48′19,944″N 20°28′04,008″E/44,805540 20,467780
Multimedia w Wikimedia Commons

Strzelanina w szkole w Belgradzie – strzelanina, do której doszło 3 maja 2023 roku w szkole podstawowej w Belgradzie, stolicy Serbii^[1][2]. Zaledwie dzień później, w Serbii doszło do kolejnej strzelaniny, w której zginęło 10 osób.

Serbia ma surowe prawo dotyczące posiadania broni palnej^{[a][3][4][5][6]}, ale ma również jeden z najwyższych wskaźników posiadania broni na mieszkańca na świecie^[7][8]. W 2021 roku, szacuje się, że na 100 mieszkańców przypada 39 broni, co czyni Serbię trzecim krajem na świecie pod względem wskaźnika posiadania broni, za Stanami Zjednoczonymi i Jemenem^[9][10]. Wraz z kulturą posiadania broni i tym, że wiele gospodarstw domowych przechowuje trofea wojenne z wojen XX wieku, broń nielegalna stała się powszechna w niektórych regionach kraju po wojnach jugosłowiańskich w latach 90. XX wieku^[11][12].

Masowe strzelaniny są rzadkością w Serbii, jak i w całej Europie Środkowo-Wschodniej^[13]. W XXI wieku w Serbii doszło do trzech masowych strzelanin; w 2007 roku we wsi Jabukovac, podczas których zginęło dziewięć osób, a pięć zostało rannych; w 2013 rok strzelanina w Velikiej Ivančy, gdzie zginęło 14 osób^[14][15]; oraz w 2016 podczas strzelaniny we wsi Žitište, gdzie zginęło pięć osób, a 22 zostały ranne^[16][17]. W 2019 roku doszło do próby strzelaniny w szkole w Velika Plana, jednak sprawca został powstrzymany po oddaniu dwóch strzałów w sufit. Żadna z tych strzelanin ani próba nie były dokonane przez dziecko.

O godzinie 8:30 uzbrojony 13-letni uczeń wtargnął do szkoły i zastrzelił z broni palnej ochroniarza, a następnie uczniów, których spotkał na korytarzu. Później wszedł do klasy, gdzie odbywały się lekcje historii i postrzelił innych uczniów^[18][19]. Następnie strzelec przebiegł korytarzem na dziedziniec i o godzinie 8:42 skontaktował się z policją^[20].

Sprawcą strzelaniny był 13-letni Kosta Kecmanović (ur. 2009), uczeń Szkoły Podstawowej im. Władysława Ribnikara(inne języki), obywatel Serbii pochodzenia białoruskiego^[21][12]. Według ustaleń był w posiadaniu koktajlu Mołotowa oraz dwóch pistoletów CZ75 i Ruger Standard, które należały do jego ojca^{[22][23][24][25]}. Zgodnie z informacjami ministerstwa spraw wewnętrznych Serbii podejrzany planował strzelaninę od miesiąca^[26], oraz sporządził listę osób które chce zabić^[27][28]. Jako potencjalny motyw podano przemoc rówieśniczą^[29]. Później poinforowano o aresztowaniu ojca sprawcy strzelaniny^[30].

Strzelanina skutkowała śmiercią dziewięciorga uczniów (ośmiu dziewcząt i jednego chłopca) oraz ochroniarza^[25][31]. Jednym ze zmarłych uczniów był obywatel Francji, zgodnie z oświadczeniem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Francji^[32]. Jedną ze zmarłych dziewcząt była córką Dragana Kobiljskiego, serbskiego trenera i byłego zawodowego siatkarza^[33][34].

Dodatkowo, sześciu uczniów i nauczycielka zostali ranni^[20]. Spośród rannych, dwóch chłopców i jedna dziewczyna zostali przewiezieni do Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Belgradzie(inne języki)^[35]. Chłopcy odnieśli rany postrzałowe dolnych kończyn, natomiast dziewczyna doznała poważnego urazu głowy i musiała przejść operację^[36]. Później stan chłopców i nauczycielki uznano za stabilny. 7 maja poinformowano, że jedna z uczennic jest w stanie krytycznym^[37]. 15 maja ogłoszono, że uczennica która była w stanie krytycznym, zmarła^[38]. 20 czerwca 2023 chłopiec, który w strzelaninie odniósł obrażenia kręgosłupa, przeszedł operację w Chicago^[39].

Nauczycielka historii Tatjana Stevanović (52 l.), która została trafiona trzema strzałami, przeszła kilka operacji w Centrum Klinicznym w Belgradzie. Według dziennika Večernje novosti nie może chodzić ani poruszać lewą ręką. 20 lipca została poddana rehabilitacji^[40][41].

Lista ofiar śmiertelnych:

Po ataku rząd Serbii ogłosił, że od 5 maja w kraju potrwa 3-dniowa żałoba narodowa^[19]. Prezydent Serbii Aleksandar Vučić złożył kondolencje rodzinom i bliskim zabitych dzieci i nauczycieli oraz zapowiedział zmiany w prawie dotyczące karalności nieletnich oraz wydawania pozwoleń na posiadanie broni aby w przyszłości zapobiec takim sytuacjom^[42], zadeklarował również, że każdy posiadacz broni zostanie poddany kontroli^[43], oraz że w każdej z 330 szkół w Serbii będzie obecny policjant^[43]. Kondolencje wyrazili również m.in.: minister edukacji Branko Ružić i były prezydent Serbii Boris Tadić^[44][45][46].

UNICEF w Serbii stwierdziło, że szkoła „nie jest miejscem dla jakiegokolwiek rodzaju przemocy”^[47], serbski patriarcha Porfiriusz określił to jako katastrofę, która „nigdy wcześniej nie spotkała Serbii”^[48].

Na konferencji prasowej serbski minister edukacji Branko Ružić stwierdził, że „szkodliwy wpływ internetowych gier wideo, czyli tak zwanych zachodnich wartości, jest ewidentny”^[49]. Partie opozycyjne po jego wypowiedzi wezwały do odwołania go ze stanowiska ministra edukacji^[50], w tym Inicjatywa Młodzieżowa na rzecz Praw Człowieka i Niezależny Związek Nauczycieli Serbii, który ogłosił, że zawiesi pracę we wszystkich szkołach od 4 maja w ramach strajku^[51]. Związek Zawodowy Oświaty Serbii ogłosił, że zorganizuje ogólnokrajowy strajk od 5 maja i wezwał rząd do „stworzenia warunków dla normalnego i bezpiecznego życia dzieci i pracowników w systemie oświaty”^[52][53]. Były minister edukacji Srđan Verbić wyraził sprzeciw wobec zwolnienia Ružicia, ale powiedział, że „byłoby dobrze dla całej sytuacji, gdyby sam złożył rezygnację”^[54]. Były minister edukacji w latach 2016–2020 Mladen Šarčević powiedział, że „strzelanina przede wszystkim nastąpiła z powodu nieostrożności rodziców”^[55][56].

Serbska Partia Dotrzymujących Przysięgi zażądała pilnego posiedzenia w Komisji Edukacji w Zgromadzeniu Narodowym Republiki Serbii, podczas gdy partia Ruch Na Rzecz Przywrócenia Królestwa Serbii wezwała do „zakazu wszystkich programów telewizyjnych, które pokazują przemoc”^[57]. Burmistrz Belgradu, Aleksandar Šapić, wyraził swoje kondolencje, dodając, że „władze miasta zapewnią wszelką pomoc, której potrzebują rodziny”^[58][59].

•  Bułgaria – prezydent Bułgarii Rumen Radew przesłał list z kondolencjami^[60].
•  Czarnogóra – prezydent Czarnogóry Jakov Milatović napisał na Twitterze, że myślami jest z Serbią i jej mieszkańcami^[61]. Rząd Czarnogóry ogłosił, że 7 maja będzie dniem załoby narodowej^[62].
•  Chorwacja – chorwacki minister spraw zagranicznych Gordan Grlić Radman, za pośrednictwem Twittera złożył kondolencje rodzinom i ofiarom tragedii^[63].
•  Francja – prezydent Francji Emmanuel Macron przesłał depeszę kondolencyjną^[64].
•  Grecja – premier Grecji Kiriakos Mitsotakis przesłał depeszę kondolencyjną^[60].
•  Hiszpania – premier Hiszpanii Pedro Sánchez przesłał depeszę kondolencyjną^[60].
•  Holandia – premier Holandii Mark Rutte przesłał depeszę kondolencyjną^[60].
•  Bośnia i Hercegowina – prezydium Bośni i Hercegowiny Željka Cvijanović przesłała list w którym napisał: „ze smutkiem i niedowierzeniem przyjęłam wiadomość o bezpodstawnym ataku w Szkole Podstawowej w Belgradzie, gdzie niewinni uczniowie i pracowniczy tragicznie stracili życie”^[60]. Rząd Bośni ogłosił również, że 5 maja będzie dniem źałoby narodowej^[65].
•  Kosowo – premier Kosowa napisał na Twitterze, że życzy ofiarom strzelaniny szybkiego powrotu do zdrowia^[66].
•  Południowa Afryka – Dział Stosunków Międzynarodowych RPA przesłał za pośrednictwem strony rządowej wiadomość kondolencyjną^[67].
•  Unia Europejska – przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel napisał na Twitterze, że jest myślami z narodem serbskim, a w szczególności z rodzinami i bliskimi ofiar i rannych w ataku^[68].
•  Węgry – prezydent Węgier Katalina Novak napisała na Facebooku: „W imieniu Węgier składam kondolencje i wyrazy współczucia prezydentowi Serbii Aleksandarowi Vučićowi i narodowi serbskiemu z powodu tragicznej strzelaniny w szkole w Belgradzie. Nasze modlitwy są z ofiarami i rodzinami pogrążonymi w żałobie”^[69]. Premier Węgier Viktor Orbán przesłał list z kondolencjami^[60].

• Strzelanina w Mladenovacu