William Holden

William Holden
Ilustracja
William Holden (1950)
Data i miejsce urodzenia

17 kwietnia 1918
O’Fallon

Data i miejsce śmierci

12 listopada 1981
Santa Monica

Zawód

aktor

Współmałżonek

Brenda Marshall
(1941–1971; rozwód)

Lata aktywności

1937–1981

Multimedia w Wikimedia Commons
Państwo Reagan (Ronald Reagan i jego żona Nancy) oraz państwo Holden (Will i Ardis). Zdjęcie wykonano w domu Holdenów, w Toluca Lake w Kalifornii w 1952 roku, niedługo po ślubie Reaganów

William Holden właśc. William Franklin Beedle Jr.[1] (ur. 17 kwietnia 1918 w O’Fallon, zm. 12 listopada 1981 w Santa Monica) – amerykański aktor filmowy.

Laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę jeńca wojennego J.J. Seftona w dramacie wojennym Billy’ego Wildera Stalag 17 (1953)[2]. Za rolę weterana Los Angeles Police Department Bumpera Morgana w miniserialu telewizyjnym NBC The Blue Knight (1973) został uhonorowany nagrodą Emmy[2]. 8 lutego 1960 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 1651 Vine Street[3][4]. American Film Institute umieścił go na 25. miejscu na liście największych aktorów wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends)[5].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w O’Fallon w Illinois jako syn Mary Blanche Ball (1898–1990), nauczycielki, i Williama Franklina Beedle (1891–1967), profesora chemii[6]. Miał dwóch młodszych braci: Roberta Westfielda (1921–1944) i Richarda P. (1924–1964)[7]. Kiedy miał trzy lata wraz z rodziną przeprowadził się do South Pasadena w Kalifornii. Uczęszczał do South Pasadena High School. Naukę kontynuował w Pasadena Junior College, gdzie grał w lokalnym radiu.

W 1937 został odkryty przez łowcę talentu Paramount Pictures, podpisując swój pierwszy kontrakt. W kinie debiutował tuż przed wybuchem II wojny światowej – wystąpił jako więzień w przygodowym dramacie kryminalnym Prison Farm (1938) z Lloydem Nolanem, J. Carrolem Naishem i Marjorie Main. Pierwszą dużą rolę jako Joe Bonaparte zagrał w melodramacie Roubena Mamouliana Złoty chłopiec (Golden Boy, 1939)[8]. Odtąd określany był mianem „złotego chłopca”. W czasie wojny służył w lotnictwie i grał w filmach instruktażowych. Po jej zakończeniu mozolnie budował swą karierę.

Przełomem okazała się rola Joego Gillisa, młodego scenarzysty marzącego o sławie w filmie noir Billy’ego Wildera Bulwar Zachodzącego Słońca (1950). Wiąże się on z Normą Desmond (Gloria Swanson), niegdysiejszą gwiazdą kina niemego. Kreacja przyniosła mu pierwszą nominację do Oscara. Był wielką gwiazdą lat 50. Grał w filmach różnorodnych gatunkowo: westernie Ucieczka z Fortu Bravo (1953), komedii romantycznej Sabrina (1954) czy wojennym Moście na rzece Kwai (1957).

Zastąpił Lee Marvina w roli Pike’a Bishopa w antywesternie Sama Peckinpaha Dzika banda (1969), gdzie stworzył wybitną kreację. Pojawił się także w innej opowieści z Dzikiego Zachodu, Blake’a Edwardsa Zawadiaki (1971) i filmie katastroficznym Płonący wieżowiec (1974). Po raz trzeci był nominowany do Oscara za rolę w dramacie Sidneya Lumeta Sieć (1976).

Zmarł na skutek wykrwawienia po urazie głowy 12 listopada 1981[9]. Ciało zostało odkryte 16 listopada[10].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Personalidade: William Holden (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2018-07-30]. (port.).
  2. ↑ a b William Holden Awards. AllMovie. [dostęp 2024-11-17]. (ang.).
  3. ↑ William Holden. Hollywood Walk of Fame. [dostęp 2024-11-17]. (ang.).
  4. ↑ Keith Love, Hollywood Star Walk: William Holden, „Los Angeles Times”, 17 listopada 1981 [dostęp 2024-11-17] (ang.).
  5. ↑ AFI's 100 YEARS...100 STARS. American Film Institute. [dostęp 2018-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-30)]. (ang.).
  6. ↑ William Holden (17 de Abril de 1918). Filmow. [dostęp 2018-07-30]. (port.).
  7. ↑ William Holden (1918–1981). Find a Grave. [dostęp 2024-11-17]. (ang.).
  8. ↑ William Holden. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-11-17]. (ang.).
  9. ↑ Linda Charlton, William Holden Dead at 63 Won Oscar for „Stalag 17”, „The New York Times”, 17 listopada 1981 [dostęp 2024-11-17] (ang.).
  10. ↑ Keith Love, From the Archives: Actor William Holden Found Dead at Home, „Los Angeles Times”, wtorkowe, 17 listopada 1981 [dostęp 2022-12-05] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Portret na życzenie: William Holden. „Film”. nr 24/1988 (2032 [XLIII]), s. 22, 12 czerwca 1988. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
  • Tomasz Jopkiewicz. William Holden. „Film”. nr 12/1997 (2351), s. 112, grudzień 1997. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Nagroda Akademii Filmowej dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
1920–1939
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=William_Holden&oldid=75273415”