William Reid urodził się 25 kwietnia 1791 roku w Kinglassie[a]. Był piątym dzieckiem (najstarszym synem) Jamesa Reida, pastora kościoła Szkocji w hrabstwieFifeshire. Jego matka, Alexandrina, była jedną z pięciu córek Thomasa Fyersa (1715–1784), nadzorcy robót królewskich w Szkocji (Overseer of the King’s Works in Scotland)[9].
W kwietniu 1810 roku został w wieku 19 lat awansowany na porucznika. Wstąpił do armii brytyjskiej i rozpoczął czteroletni okres służby w Portugalii[1][4].
Służba w jednostkach inżynierii wojskowej (1810–1837)
W następnych latach na szlaku wojennym były m.in.[1]:
1811 – pierwsze z oblężeń dobrze ufortyfikowanego Badajos, w którym stacjonował garnizon 5 tys. francuskich żołnierzy pod dowództwem gen. Armanda Philippon (kwiecień–maj); wznowienie w czerwcu (służba Reida w okopach)
William Reid był wymieniany w raportach z bitew, sporządzanych np. przez generała-majora sir Henry’ego Clintona(inne języki) i w depeszy Wellingtona. Waleczne czyny Reida w czasie oblężenia San Sebastián opisał też Charles, Count Alten(inne języki) (dowódca Lekkiej Dywizji(inne języki) walczącej w niemal wszystkich bitwach wojen napoleońskich) w liście adresowanym do Sir Richarda Fletchera. List nie dotarł do adresata, który zginął w akcji przed jego nadejściem (31 sierpnia 1813)[1]. Reid był ranny w nogę pod Badajos (maj 1811) i pod Ciudad Rodrigo (styczeń 1812) oraz w szyję pod San Sebastian (koniec lipca 1813[d]. Mimo niekwestionowanych zasług odmawiano mu awansu w armii brytyjskiej (panowała opinia, że inżynierowie i Szkoci nie są dżentelmenami)[4].
Nowy Orlean został zaatakowany 4 stycznia 1815 roku (atakujący nie wiedzieli. że 24 grudnia 1814 podpisano traktat gandawski). W czasie tego ataku zginął Philip Wright, przyjaciel Reida, towarzysz walk na Półwyspie Iberyjskim, porucznik wojsk inżynieryjnych (przyjaciele cieszyli się sympatią Wellingtona, który mówił o nich żartobliwie „Read and Write”)[1][4].
W następnych miesiącach Reid wziął udział w kilku kolejnych operacjach wojskowych, w tym w zdobyciu Fortu Bowyer(inne języki) w pobliżu Mobile (12 lutego 1815). Do Anglii wrócił w maju tegoż roku[1].
Z pola bitew amerykańsko-brytyjskich William Reid wrócił do Anglii w okresie 100 dni Napoleona – między jego powrotem z Elby (1 marca 1815) a powtórną abdykacją po przegranej bitwie pod Waterloo (22 czerwca 1815). W DNB brakuje wzmianki o udziale Reida w tej bitwie – zamieszczono informację, że do wojsk koalicji antyfrancuskiej przystąpił w Królestwie Zjednoczonych Niderlandów w czerwcu 1815, po czym brał udział w marszu do Paryża oraz w zdobyciu i okupacji tego miasta[e][13]. Opuścił Paryż w styczniu 1816[1].
Po powrocie do Anglii w styczniu 1816 W. Reid został zakwaterowany w Woolwich, gdzie został zatrudniony w Royal Sappers and Miners(inne języki)[14] (kwiecień 1816). Po kilku miesiącach został członkiem załogi HMS Queen Charlotte(inne języki), flagowego okrętu ekspedycji admirałaEdwarda Pellewa do Algieru. Podczas bombardowania miasta(inne języki) (27 sierpnia 1816) wraz ze swoimi saperami pracował przy działach, a po akcji udzielał pomocy w naprawach uszkodzeń okrętu. Został odznaczony „medalem za Algier”[15]. Po powrocie do Anglii wykonywał dawne obowiązki w Woolwich (zob. Royal Artillery Barracks). Awans na brevet–majora (jego podstawą było zdecydowane zalecenie Lorda Exmouth(inne języki) i Wellingtona) otrzymał 20 marca 1817 roku. W roku 1819, w związku z powrotem armii okupacyjnej z Francji, nastąpiła redukcja liczebności Korpusu RE (Corps of Royal Engineers) i Reid został umieszczony na liście otrzymujących połowę żołdu. Do pełnego wynagrodzenia został przywrócony 12 marca 1824 roku i zakwaterowany w Irlandii. W grudniu został powołany do przeglądu uzbrojenia Irlandii. Kwaterował w Dublinie do czerwca 1827 roku, kiedy to pozostał bez pracy do czasu awansu do stopnia pułkowego pierwszego kapitana (28 stycznia 1829)[1].
Od 7 września 1835 do sierpnia 1836 Reid brał udział w I wojnie karlistowskiej. Został członkiem utworzonego w Anglii dziesięciotysięcznego brytyjskiego legionu, skierowanego do Hiszpanii w celu udzielenia wsparcia rządowej stronie konfliktu i królowej regentce[f]. Generał Sir George De Lacy Evans(inne języki) (towarzysz Reida w czasie „The Peninsular War”) powierzył mu dowództwo brygady piechoty[1].
10 stycznia 1837 roku otrzymał awans na podpułkownika, po czym (17 lutego) został wysłany do Portsmouth, gdzie przebywał przez niemal 2 lata. 19 lipca 1838 roku został kawalerem Orderu Łaźni (C.B.).
W grudniu 1831 roku W. Reid został skierowany na Barbados. Powierzono mu organizację likwidacji zniszczeń budynków rządowych, zburzonych 10 sierpnia tegoż roku wskutek katastrofalnego huraganu(inne języki)[1].
Po przybyciu na wyspę był pod silnym wrażeniem informacji o liczbie ofiar śmiertelnych i skali zniszczeń obserwowanych na całej wyspie. Nie ograniczał się do prac organizacyjnych i inżynierskich przy remontach budynków rządowych. Prowadził rozmowy z mieszkańcami, dotyczące częstotliwości i siły podobnych zdarzeń w przeszłości. Poszukując możliwości ich prognozowania, umożliwiającego właściwe przygotowanie mieszkańców wysp otoczenia Morza Karaibskiego (zob. Antyle, Indie Zachodnie, Karaiby), rozpoczął przeglądy piśmiennictwa meteorologicznego nt. huraganówatlantyckich.
W maju 1834 r. powrócił do Anglii. Nie otrzymując początkowo wezwania do służby wojskowej przez półtora roku kontynuował swoje badania meteorologiczne[1]. Udział w I wojnie karlistowskiej spowodował ich zahamowanie. W kolejnych latach powrócił do analiz zestawień danych rejestrowanych w dziennikach okrętowych brytyjskich statków – jednostek wojennych i handlowych, znajdujących się na półkuli północnej i południowej. W dziennikach regularnie opisywano położenie jednostki i zmienną sytuację meteorologiczną, co umożliwiały doskonalone urządzenia do nawigacji morskiej (busola magnetyczna, sekstant, astrolabium itp.). Analiza zestawień tych danych, przypominająca korzystanie ze współczesnych sieci stacji meteorologicznych (zob. historia prognoz pogody), pozwoliła potwierdzić koncepcję Redfielda dot. wirujących sztormów oraz własną hipotezę dot. przeciwnych kierunków wirowania powietrza w cyklonach tropikalnych na obu półkulach (np. cyklon Idai i huragan Rita, zob. efekt Coriolisa na Ziemi).
W czasie badań huraganów z lat 1830–1831 (1831 Barbados–Louisiana hurricane(inne języki)) W. Reid analizował przebieg rejsów brytyjskiej fregaty HMS Blanche, francuskiego okrętu Martial, brytyjskiego szkuneraDuke of York i in. Korzystał z naukowych opracowań W. Redfielda, z treści zapisanych wspomnień mieszkańców Barbadosu, tekstów artykułów zamieszczanych w lokalnej prasie itp.[4]
Prawo burz (wyd. 1838)
W 1838 roku opublikowano w Londynie ilustrowaną wykresami i drzeworytami książkę zatytułowaną: An Attempt to Develop the Law of Storms by Means of Facts Arranged According to Place and Time and Hence to Point Out a Cause for the Variable Winds, with the View to Practical Use in Navigation[g][19] (drugie, rozszerzone wydanie ukazało się w 1841 roku, a trzecie w 1850 roku[20][19]. Łącznie w 151 bibliotekach świata znajduje się 25 wydań z lat 1838–2016, w tym teksty opublikowane w językach obcych, np. włoskim[21][22] i chińskim[1]. Z książki Reida korzystał m.in. Henry Piddington(inne języki), autor The Horn-Book for the Law of Storms for the Indian and China Seas (1844)[23], który wprowadził pojęcie „cyklon”.
Poza tekstami dotyczącymi zagadnień z dziedziny meteorologii William Reid opracowywał i publikował opracowania mieszczące się w obszarze techniki wojskowej lub nawigacji w warunkach sztormowych, m.in.[1][25], np.
Instructions issued by the French Imperial Minister at War for the defence of fortresses, in 1813. Translated from the French by Brevet Major Reid Unknown Binding – 1 Jan. 1823[26]
‘Defence of Fortresses,’ pamphlet, 8vo, 1823
‘Defence of Towns and Villages,’ pamphlet, 8vo, 1823
‘The Progress of the Development of the Law of Storms and of the Variable Winds, with the Practical Application of the Subject to Navigation,’ London 1849[27]
‘Narrative, written by Sea-Commanders, illustrative of the Law of Storms and of its Practical Application to Navigation, ed. Sir W. Reid, No. 1, London, 1851[28]
W styczniu 1839 roku William Reid został członkiem Royal Society. Jest wymieniany wśród pionierów meteorologii, np. w The Pioneers who Sought to see the Future (2015)[7].
Działalność w administracji publicznej Imperium Brytyjskiego
Szlaki huraganów atlantyckich w latach 1851–2012 i (zob. też lista huraganów bermudzkich w latach 1543–1799 i inne sztormy przed 1900 rokiem[29])
Sir William Reid był kierowany do kolonii położonych w tzw. „alei huraganów(inne języki)”[30][h]: Bermudy (1839–1846)[5][31] i Barbados (1846–1848)[32]. W latach 1851–1858 (ostatnie lata życia) był gubernatorem Malty[3]. Pełnił funkcję gubernatora i naczelnego dowódcy wojskowego przez 16 lat. Został zapamiętany jako energiczny i innowacyjny administrator, przekonany, że podstawowym składnikiem polityki imperialnej jest upowszechnianie w koloniach wiedzy oraz nowoczesnych technik i technologii zgodnie z duchem rewolucji przemysłowej. Czerpiąc z własnego technicznego doświadczenia i dorobku naukowego angażował się w działania w zakresie rolnictwa, robót publicznych, edukacji i in.[1][3]
Archipelag składa się z ok. 300 nizinnych wysp i wysepek kenozoicznych, zbudowanych z wapienirafowych, na których powstają czerwonoziemy i gleby czerwonobrunatne (zob. geografia Bermudów). Brak wód powierzchniowych, zasolenie przybrzeżnych wód gruntowych oraz częste gwałtowne huragany atlantyckie utrudniają rozwój złożonych biocenoz oraz rolnictwa. O kierunkach rozwoju kolonii decydowało węzłowe położenie w sieci globalnych wojennych i handlowych połączeń żeglugowych – były nazywane „atlantyckim Gibraltarem”[5]. W XIX wieku były też określane jako „a Colony, a Fortress, and a Prison” (fragment tytułu wydanej w 1857 roku książki Ferdinanda Whittinghama[33]).
W 1815 roku, gdy stolicę Bermudów przeniesiono z St. George’s do Hamilton[5], siedzibą gubernatorów został Government House Mount Langton, zlokalizowany na wybrzeżu wzgórza w Pembroke Parish(inne języki), z którego rozciąga się widok m.in. na Royal Naval Dockyard na Ireland Island. W latach 1839–1846 był domem gubernatora Williama Reida i domem rządowym[j].
Parlament Bermudów, budynek w pobliżu Reid Street w Hamilton[37]
Sir William Reid, siedemdziesiąty dziewiąty gubernator Bermudów (lata 1839–1846), bywa opisywany najczęściej jako wybitny meteorolog i inżynier wojskowy, jednak niektórzy biografowie używają określeń polihistor, polimat, człowiek renesansu[5][4]. Za swoje najpilniejsze zadanie uznał popularyzację wiedzy na temat sztormów, ułatwiającej przeciwdziałanie zniszczeniom. W tym celu już w 1839 roku założył w dzisiejszym budynku gabinetowym wspieraną przez Hamilton Club bibliotekę publiczną (obecnie Bermuda National Library(inne języki)). Zbiór książek udostępnionych mieszkańcom archipelagu zawierał początkowo 276 egzemplarzy podarowanych przez gubernatora (w tym dwa wydania Prawa burz) i jego sekretarza (por. R.A. Papillon). Pierwszym bibliotekarzem był pan John Stephens[38].
Już po upływie pięciu miesięcy od daty przybycia na Bermudy w wyspy uderzył jeden z najsilniejszych huraganów bermudzkich (lista najsilniejszych huraganów bermudzkich(inne języki), 1–12 września 1839) nazwany wkrótce Reid's hurricane[39]. Pomimo jego wielkiej niszczycielskiej siły nie było ofiar śmiertelnych. Komentatorzy wskazują prawdopodobną przyczynę – dzięki publikacjom Reida po raz pierwszy było możliwe przewidywanie siły i kierunków natarcia huraganu, umożliwiające zaplanowanie skutecznej ochrony[4][31]. Jest prawdopodobne, że istotną rolę mogła odegrać wiedza udostępniana w Bibliotece Narodowej[4][31][40].
William Reid jest też wspominany z wdzięcznością za wytrwałe starania o wzrost wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa Bermudczyków, w tym o rozbudowę fortów, unowocześnienie organizacji i uzbrojenia armii oraz rozwój rolnictwa Bermudów.
Rozwój rolnictwa Reid traktował jako gwarancję rozwoju handlu w czasach pokoju oraz możliwość wyżywienia ludności w czasie wojen (np. w czasie prawdopodobnej wówczas „Pork and Beans War” – wojny na tle sporu o granicę między stanem Maine a prowincją Nowy Brunszwik)[5]. W czasie starań o rozwój rolnictwa pokonywał liczne trudności spowodowane m.in. specyficzną strukturą społeczną ludności kolonii (zob. demografia Bermudów(inne języki)). Podejmował próby likwidacji podziałów rasowych, które były wciąż silne – od zniesienia niewolnictwa na Bermudach minęło zaledwie pięć lat (28 sierpnia 1833 – Akt Zniesienia Niewolnictwa, sierpień 1834 – całkowite uwolnienie niewolników). Ustawodawca nie poświęcał uwagi losowi byłych niewolników. Nabycie przez nich własnej nieruchomości i skrawka ziemi uprawnej było niemal niemożliwe[l], z czym był związany brak możliwości starań o miejsca w parlamencie. W raporcie poprzednika W. Reida na stanowisku gubernatora (S.R. Chapman(inne języki)) znajduje się informacja, że do głosowania było uprawnionych tylko 34. byłych czarnoskórychniewolników, a tylko trzech miało czynne prawo wyborcze[41][4][5].
Poszukując informacji nt. przyrodniczych możliwości rozwoju bermudzkiego rolnictwa W. Reid prenumerował czasopisma rolnicze i skłaniał miejscową Royal Gazette do przedruków niektórych artykułów. Kontynuował korespondencję z Williamem Redfieldem (badaczem m.in. środowiska przyrodniczego Adirondack). Importował z Ameryki nasiona i sadzonki.
A
B
C
D
E
A, B – Od początku XIX w. głównym towarem eksportowym Bermudów były wczesne warzywa oraz kwiaty i cebule (zob. Carl Forsstrand(inne języki)[42]), C – Tamaryszek stosowany do tworzenia pasów wiatrochronnych wokół wysp (ograniczanie abrazji wybrzeża), D – W popularnym przewodniku William Jackson Hooker zamieścił informację (cyt. "otrzymaną dzięki uprzejmości Gubernatora W. Reida") nt. kawowca znalezionego przez W. Reida w jednej ze szczelin nagiej skały tufowej Bermudów (kawa arabska, Coffea Arabica, kawa, uprawiana na Bermudach do użytku domowego od około 1750 roku[43]). E – O problemach właściwego doboru gatunków roślin, sprowadzanych na Bermudy, gubernator Reid nie zapominał po wielu latach, o czym świadczy przesłanie nasion loquatów z Malty w 1850 roku[44]. We wspomnieniu "Dobrego Gubernatora" opublikowanym w The Bermudian magazine w 2018 roku znalazło się stwierdzenie, że ta przesyłka zapewniłaby mu miejsce w wiecznej pamięci Bermudów nawet gdyby nie miał innych zasług[5][43][m].
Nawiązał kontakty z twórcami Kew Gardens (Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew), m.in. z botanikiem Williamem J. Hookerem, autorem książki „Kew Gardens: Or, A Popular Guide to the Royal Botanic Gardens of Kew” i wielu innych publikacji[45][46][47].
W trosce o edukację Bermudczyków w dziedzinie agrotechniki przekształcił ogrody Government House w miejsce wystaw ogrodniczych i szkoleń, importował z Anglii pługi (produkcję żeliwnych narzędzi rolniczych rozwijała wówczas londyńska firma Cottam i Hallen[50][51]) i organizował zawody orki między ich pierwszymi właścicielami (był właścicielem jednego z pięciu pierwszych). Wspierał inicjatywy członków Towarzystwa Rolniczego w Paget Parish. Organizował również Annual Agricultural Exhibition' w Hamilton, popularne do czasów współczesnych[52].
Kierując się m.in. opinią W. Redfielda zainicjował tworzenie pasów tamaryszku, chroniących uprawy przed silnymi wiatrami (zob. tamaryszek w Ameryce Północnej). Starania były owocne - na Bermudach skokowo rósł areał upraw oraz eksport owoców i warzyw (powodzeniem cieszyła się też uprawa loquatów, Eriobotrya japonica jako rośliny ozdobnej i użytkowej)[31][43]
Pierwszy na Bermudach kauczukowiec brazylijski (Hevea brasiliensis[53], nazywany "drzewem, które zmieniło świat" (zob. boom kauczukowy) gubernator William Reid posadził w 1840 roku w ogrodzie przy Government House[53], w którym tradycyjnie jest upamiętniany pobyt w rezydencji wielu oficjalnych gości[k]. Stał się jednym z licznych Bermudzkich Ogrodów Botanicznych(inne języki)[31][54] (zob. np. Gru-Gru Palms w Mount Langton Gardens)[55][4].
Działania W. Reida na rzecz Bermudczyków zostały upamiętnione obeliskiem ustawionym przez mieszkańców Bermudów obok budynku parlamentu. Został on wykonany ze sprowadzonego z zewnątrz granitu (skała magmowa niedostępna na Bermudach)[n]. Autor artykułu zamieszczonego w The Bermudian magazine w kwietniu 2018 roku pod tytułem The Good Governor pyta: „ilu innym gubernatorom mieszkańcy Bermudów zbudowali pomniki?”[5].
Gdy nadeszła wiadomość, że ma opuścić Bermudy, aby zostać nowym gubernatorem Barbadosu, w Bermuda Gazette wyrażano wielki żal oraz nadzieję, że nie dojdzie do realizacji tego planu[5].
Barbados i Brytyjskie Wyspy Zawietrzne (1846–1848)
W. Reid wyjechał z Bermudów bez zwłoki. Tymczasowym zastępcą gubernatora Bermudów – do czasu przyjazdu mianowanego na to stanowisko Charlsea Elliota – został William Nelson Hutchinson(inne języki). W grudniu objął w Barbados stanowiko gubernatora Barbadosu i Wysp Zawietrznych. Zaangażował się w próby likwidacji nierówności rasowych. Starając się o podniesienie poziomu wiedzy technicznej zasugerował znanemu wydawcy (John Weale(inne języki)) publikowanie tanich serii wydawnictw edukacyjnych, dotyczących różnych zagadnień techniki, np. popularna Rudimentary Series[56].
Ze stanowiska gubernatora zrezygnował w 1848 roku (wrócił do Anglii we wrześniu tegoż roku). Przyczyną rezygnacji było postępowanie urzędu kolonialnego (colonial office(inne języki)) w sprawie dotyczącej naczelnego sędziego Saint Lucia (próby przywrócenia na stanowisko po zawieszeniu przez Reida za zgodą sekretarza stanu)[1].
Sir William Reid był gubernatorem i naczelnym dowódcą sił zbrojnych od 27 października 1851 roku. W latach trwania wojny krymskiej (16 października 1853 – 30 marca 1856) ściśle współdziałał z admirałem brytyjskiej floty, Sir Houstonem Stewartem(inne języki), zapewniając niezbędne zaopatrzenie armii brytyjskiej. Otrzymywał kolejne stopnie wojskowe: listopad 1851 – brevet-colonel, luty 1854 – regimental colonel, maj 1856 – major-general)[1].
Podobnie jak na Bermudach i Barbados wytrwale działał na rzecz lokalnych społeczności – założył szkołę rolniczą, importował ulepszone narzędzia rolnicze, nowe gatunki roślin dostosowanych do klimatu (np. bawełny). Zdecydował o zainstalowaniu w miejscach publicznych sieci barometrów, co miało na celu ostrzeganie żeglarzy i rybaków przed zbliżającymi się sztormami. Przejął bibliotekę dawnych Rycerzy Maltańskich, przekształcając ją w ogólnodostępną bibliotekę publiczną, wyposażoną w nowoczesne książki[1][57].
We wrześniu 1848 roku W. Reid powrócił do Anglii. W styczniu następnego roku wznowił służbę wojskową jako dowódca w Royal Military Academy, Woolwich(inne języki). W tymże roku został wybrany na stanowisko wiceprezesa Royal Society.
12 lutego 1850 roku W. Reid objął funkcję przewodniczącego komitetu wykonawczego Wielkiej Wystawy Przemysłu Wszystkich Narodów (oryg. Great Exhibition of the Works of Industry of All Nations), która miała się odbyć w następnym roku w Hyde Parku w Londynie. Był rekomendowany przez przewodniczącego Zarządu Handlu, Henry’ego Labouchere (później Lorda Tauntona)[1]. W sierpniu 1850 sylwetkę „Dobrego Gubernatora” Bermudów scharakteryzował Charles Dickens w swoim tygodniku „Household Words” (w artykule The Good Governor nie zamieścił nazwiska W. Reida)[6][59].
W czasie przygotowań Wystawy William Reid był dyrektorem wykonawczym i członkiem Royal Commission for the Exhibition[60][61][62]. Jego doświadczenie i wysiłek przyczyniły się do sukcesu przedsięwzięcia, co znalazło wyraz w przyznaniu cywilnego krzyża komandorskiego Orderu Łaźni (1851)[1].
William Reid był członkiem dużych, skoligaconych rodzin Reid i Fyers. Jego matką była Alexandrina Fyers (ok.1757–1822)[65], a ojcem Reverend James Reid (1732–1816)[66]. Zawarł związek małżeński 5 listopada 1818 roku w Clapham, Surrey (zob. sytuacja Reida po redukcji liczebności Corps of Royal Engineers, 1819–1829). Jego żoną została Sarah Bolland (ur. 16 października 1795), najmłodsza córka Johna Bollanda (deputowanego do Izby Gmin z okręgu wyborczego Bletchingley) i jego żony, Elizabeth (Gipps) Bolland[67][24].
Pierwsze dziecko Sarah i Williama Reida – córeczka Fanny (Frances) urodzona 5 sierpnia 1819 w Brompton Barracks – zmarło w lutym 1820[71]. W tymże roku urodziła się druga córka, Lucy Alexandrina, najstarsza z sześciu wychowanych córek[72][24][o]:
Lucy Alexandrina, ur. 3 listopada 1820 w Chatham, Kent, England, zm. 1850 w Greenwich, London; niezamężna[73]
Maria, ur. 5 grudnia 1822 w Woolwich, zm. 14 kwietnia 1897 w Westminster London; mąż: kpt Edward George Hore, R.N.; zawarcie związku małżeńskiego: 17 czerwca 1847, St Michael, Colony of Barbados[74]
Sophia, Sophia Lonsdale, ur. 9 stycznia 1824 w Brompton, Chatham, zm. 28 kwietnia 1883 w Bath, Somerset, Anglia; mąż: Colonel E. G. Hallewell; zawarcie związku małżeńskiego: 15 czerwca 1843 w Berrow, Worcestershire, Anglia[75]
Elizabeth, Elizabeth Oakeley, „Libby”, ur. 5 listopada 1827 w Dublinie, zm. 1 grudnia 1892 w Bournemouth, Dorset, Anglia, Irlandia; mąż: Rev. Charles G. Gambier; zawarcie związku małżeńskiego: 16 stycznia 1849 w St Mary, Cheltenham, Gloucestershire, Anglia[76]
Grace, ur. ok. 11 czerwca 1838 w Portsea Island, Hampshire, zm. 26 czerwca 1923 w Portsmouth, Hampshire, Anglia; mąż: Basil Sidmouth De Ros Hall[78][79]
William Reid był bardzo zaangażowany w wychowanie i edukację córek, o czym świadczą fragmenty listu wysłanego 10 czerwca 1829 z Exeter do Charlesa Pasley'a(inne języki). Obok opinii, dotyczących zbieżnej tematyki pracy zawodowej Reida i Pasley'a, znalazły się opisy zajęć w ogrodzie – prób połączenia podstawowej edukacji w dziedzinie botaniki (m.in. nt. systemu klasyfikacyjnego Linneusza) z dobrą wspólną zabawą ojca z dziewczynkami[24].
Wiedza i umiejętności ogrodnicze córek Reida były prawdopodobnie przydatne, gdy rodzina przebywała na Bermudach, gdzie William Reid zabiegał o rozwój rolnictwa i o wzmocnienie międzyludzkich więzi w społecznościach lokalnych. Żona i córki wspomagały działalność "dobrego gubernatora". Rodzina była powszechnie lubiana i szanowana, co znajduje wyraz np. w artykułach, publikowanych w The Bermudian magazine''[5].
Lady Reid zmarła 19 lutego 1858 roku w St. Leonards (Sussex)(inne języki). Jej mąż wrócił do Anglii w lecie tegoż roku. Po krótkiej chorobie zmarł 31 października w swojej rezydencji w Londynie. Rodziców przeżyło pięć córek.
Alexander Reid (1747–1823) – malarz (miniatury, portrety olejne i pejzaże)[85]
Hugo Reid (1809–1872) – chemik, mechanik i autor popularnych podręczników edukacyjnych, prezes Hunterian Society of Edinburgh, wykładowca chemii i filozofii przyrody w High School w Liverpoolu[86]
↑ abAutorytetem w tej dziedzinie był Howard Douglas (1776–1861)(inne języki), absolwent Royal Military Academy, Woolwich, później wykładowca strategii wojskowej w oraz autorytet w dziedzinie inżynierii wojskowej i morskiej. Uczestniczył w wojnie półwyspowej w latach 1808-1809. W roku 1816 opublikowano tekst (ok. 200 stron) pt. Essay on the Principles and Construction of Military Bridges (autor: Col. Sir Howard Douglas, Bt. F.R.S. Inspector-General of the Royal Military College)[11].
↑ abReid był dwukrotnie raniony w szyję. Oba wydarzenia miały miejsce w otoczeniu San Sebastian (daty: lipiec 1813 i maj 1836).
↑Zaciekłe i desperackie walki w obronie Paryża opisał Paul L. Dawson w książce Battle for Paris 1815: The Untold Story of the Fighting After Waterloo[13].
↑W omówieniach książki Williama Reida jej tytuł bywa skracany do „Prawo sztormów”, co może prowadzić do nieporozumień. Autorem książek pt. The law of storms (1862) i Das Gesetz der Stürme (1866) jest Heinrich Wilhelm Dove (1803–1879). Spis treści książki An Attempt to Develop the Law of Storms by Means of Facts... (1838)[19]:
An introductory chapter
Storms traced by Redfield
The Barbadoes hurricane of 1831
On the hurricane of 1837
On storms in the Southern Hemisphere
On typhoons in the China Sea, and on the hurricanes of India
The hurricanes of 1780 :
On storms in high latitudes
On measuring the wind's force
On waterspouts and the smaller whirlwinds
The apparent connexion of storms with electricity and magnetism
↑lista huraganów na Barbados w latach 1950–2010(inne języki); Terry Tucker, Beware The Hurricane! [39], The Story Of The Cyclonic Tropical Storms That Have Struck Bermuda And TheDrzeworyt opublikowany 29 lipca 1848 Islanders' Folk-Lore Regarding Them (1609-1982)
↑ abW otoczeniu Mount Langton rosną m.in. dwie palmy Washingtonia filifera (Petticoat Palms) zasadzone przez królową Elżbietę II i księcia Filipa, księcia Edynburga w lutym 1975 roku. Podocarpus macrophyllus (japoński cis), zasadzony przez gubernatora Sir Alexandra Hooda i Lady Hood dla upamiętnienia koronacji królowej Elżbiety II' Juniperus bermudiana(Cedr bermudzki) zasadzony przez Winstona Churchilla w 1942 roku, Dictyosperma (Palma Księżniczki) zasadzona w 1963 roku przez cesarza Haile Selassie I z Etiopii, Roystonea regia (Palma Królewska), para Syagrus romanzoffiana (Palmy Królowej) zasadzone przez królową Elżbietę II i księcia Filipa w 1994 roku i wiele innych (zob. Government House, Bermuda(inne języki))
"Pilot Darrell's House" w St. George'sRosalie, Helen i Ellesif Darrell (1846)
Pierwszym byłym niewolnikiem, który uzyskał pozwolenie na zakup ziemi i domu był James „Jemmy” Darrell (1749–1815), wybitny pilot floty królewskiej[87], niewolnik kapitana Francisa Darrella z St. George's[88] (ze względu na żółtawy odcień skóry bywał uznawany za jego syna)[89].
↑John Henry Lefroy(inne języki), gubernator Bermudów w latach 1871-1877, wymienił w pracy The Botany of Bermuda, Part II (1884) dodatkowo kilka innych roślin, sprowadzonych przez gubernatora Williama Reida[93].
↑Budynek parlamentu mieści się przy ulicy Reid Street (zob. fot. obelisku)
↑Robert Hamilton Vetch, autor opublikowanych w The Dictionary of National Biography i The Royal Engineers Journal biografii Williama Reida i wspomnień dotyczących jego rodziny, wyjaśnił, że informacje zawdzięcza głównie córce Sir Williama Reida, zmarłej Lady Chamberlain, która uprzejmie przesłała mu dokumenty do Dublina i wyraziła zgodę na ich swobodne wykorzystanie[24]
↑Patrick Jones: Great Barbados Hurricane of 1831. [w:] Frequent Traveler Ancestry [on-line]. Powered by Blogger, July 5, 2012. [dostęp 2022-06-30]. (ang.).
↑Ferdinand Whittingham: Bermuda, a Colony, a Fortress, and a Prison; or, Eighteen months in the Somers' Islands with map and illustrations. Creative Media Partners, LLC, 1857, 2015, s. 370. ISBN 978-1-298-02219-6.
↑A Brief History. [w:] WEB Portal Bermuda National Library [on-line]. The Bermuda National Library falls under the Ministry of Education. The Minister is the Hon. Diallo Rabain JP, MP and the Permanent Secretary is Mrs. Valerie Robinson-James. [dostęp 2022-07-13]. (ang.).
↑Giovanni Antonio Vassallo: Storia di Malta. Tip. Francesco Cumbo, 1854 - 843. Brak numerów stron w książce, s. 704: Si vegga il Raporto del comitato della Pubblica Biblioteca, presentato al governatore Sir W. Reid nel dicembre del 1853, e pubblicato per generale informazione.
↑P. B. Waite. LE MARCHANT, Sir JOHN GASPARD. „Dictionary of Canadian Biography, vol. 10”, Year of revision: 1972. University of Toronto/Université Laval. (ang.).brak numeru strony
↑Robert Hamilton Vetch. Pasley, Charles William (1780–1861). „Dictionary of National Biography, 1885-1900”. Vol. 43 Owens - Passelewe, 1895. Elder Smith & Co.. (ang.).brak numeru strony
↑Basil Sidmouth De Ros Hall R.N.. [w:] The Victorian Royal Navy; The officers, ships, fleets and campaigns of the Royal Navy between 1840 and 1880 [on-line]. pdavis.nl. [dostęp 2022-09-27]. (ang.).
↑Photographed By Judith Elizabeth Pearson, circa 2019: Pilot Darrell's House. [w:] THE HISTORICAL MARKER DATABASE [on-line]. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. [dostęp 2022-08-21]. (ang.).
↑Arthur Hodgson. Bermuda cedar and shipbuilding. „The Royal Gazette, 2 Par-la-Ville Road, Hamilton, Bermuda.”, May 02, 2019. The Bermuda Press (Holdings) Ltd.. (ang.).brak numeru strony
_by_Richard_James_Lane.png)
_-_Attributed_to_Domenico_Pellegrini_(1759-1840).png)
.jpg)
-gray.jpg)
_transom_of_Spirit_of_Bermuda,_2016.jpg){kind=spacer}
