Bizmut
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Opšti podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, simbol,atomski broj | Bizmut, Bi, 83 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pripadnost skupu | slabih metala | ||||||||||||||||||||||||||||||
| grupa, perioda | VA, 6 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| gustina, tvrdoća | 9780 kg/m3, 2,25 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Boja | rozesiva  | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||
| atomska masa | 208,98038 u | ||||||||||||||||||||||||||||||
| atomski radijus | 160 (143) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kovalentni radijus | 146 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Valsov radijus | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||
| elektronska konfiguracija | [Xe]4f145d106s26p3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na energetskim nivoima | 2, 8, 18, 32, 18, 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| oksidacioni brojevi | 3, 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine oksida | srednje kiseli | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kristalna struktura | - | ||||||||||||||||||||||||||||||
| fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||
| agregatno stanje | čvrsto | ||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura topljenja | 544 K (271 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura ključanja | 1837 K (1564 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| molska zapremina | 21,31×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota isparavanja | 104,8 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota topljenja | 11,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| pritisak zasićene pare | 6,27×10-4 Pa (600 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| brzina zvuka | 1790 m/s (293,15 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ostale osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 2,02 (Pauling) 1,67 (Alred) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična toplota | 122 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična provodljivost | 0,867×106 S/m | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplotna provodljivost | 7,87 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| I energija jonizacije | 703 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| II energija jonizacije | 1610 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| III energija jonizacije | 2466 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| IV energija jonizacije | 4370 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| V energija jonizacije | 5400 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| VI energija jonizacije | 8520 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Najstabilniji izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi, v.p.r.=vreme polu raspada, n.r.=način raspada, e.r.=energija raspada, p.r.=proizvod raspada, z.e=zarobljavanje elektrona
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Bizmut (Bi, latinski - bismutum) -je metal VA grupe. Ime je dobio po nemačkoj reči Wismut
Zastupljenost: bizmut je zastupljen u zemljinoj kori u količini od 0,048 ppm(eng. parts per million). Najvažniji minerali bizmuta su:
- bizmutin Bi2S3
- bizmutit (BiO)2CO3
Ove rude se najčešće javljaju kao sporedni proizvod kod dobijanja olova i bakra.
Bizmut ima 35 izotopa čije se atomske mase nalaze između 190-215. Postojan je samo izotop 209, koji predstavlja skoro 100% izotopskog sastava bizmuta. U prirodi se javlja i izotop 210 ( oko 50 ppm prirodnog sastava izotopa), koji je radioaktivan.
Bizmut je poznat još od XV veka. Korišćen je u Nemačkoj kao dodatak legurama.
Osnovna namena bizmuta je za dodavanje niskotopljivim rudama. Neka njegova kompleksna jedinjenja imaju primenu kao katalizatori.
Bi2O3 koji je ružičaste boje koristi se u kozmetičkoj industriji. Biološki značaj - nema. Nalazi se u kostima i u krvi ali tamo ničemu ne služi. Njegove soli kao i oksidi su neotrovne.
Čist bizmut je krh metal. Ne reaguje sa kiseonikom iz vazduha, kao ni sa vodom. Rastvara se u koncentrovanoj azotnoj kiselini.
