Malteški red

Ovo je članak o viteškom redu. Za njegovu suvremenu organizaciju, vidi Suvereni Vojni Red Malte.
„Ivanovci” preusmjerava ovdje. Za ostala značenja, v. Ivanovci (razvrstavanje).
Viteški red svetog Jovana
Zvanično ime
engleski : Sovereign Military Hospitaller Order of St. John of Jerusalem of Rhodes and of Malta
Nezavisni Vojni Bolnički Red Svetog Jovana iz Jerusalima, sa Rodosa i Malte
Geslo
latinski : Tuitio Fidei et Obsequium Pauperum
Odbrana Vere i pomoć napaćenima
Godina osnivanja
1048. godine su osnovani
1113. godine su priznati
1136. godine postaju vojnički red

Vitezovi Hospitalci (takođe poznati kao Suvereni Red Svetog Jovana Jerusalimskog od Rodosa i od Malte, Malteški vitezovi, Vitezovi sa Rodosa, i Malteški kavaljiri; francuski: Ordre des Hospitaliers ) je udruženje koje je počelo kao bolnica osnovana u Jerusalimu 1080. da bi se starala o siromašnim i bolesnim hodočasnicima u Svetoj zemlji. Nakon osvajanja Jerusalima 1099. u Prvom krstaškom ratu postala je verski i viteški red kako bi se starala i branila Svetu zemlju. Zvanično je priznat 15. februara 1113. u papinoj buli. Posle gubitka hrišćanske teritorije u Svetoj zemlji, Red je delovao sa Rodosa gde je imao suverenost, a kasnije sa Malte gde je bio vazalna država pod španskom vice-kraljevinom Sicilijom.

Naziv

[uredi | uredi kod]

Postoji više naziva koji su označavali ovaj viteški red.

  • Jovanovci je naziv koji su dobili zbog crkve Svetog Jovana uz koju su podigli bolnicu.
  • Hospitalci je naziv koji su dobili zbog toga što su osnovali bolnicu u Jerusalimu u u kojoj su lečili ranjene i bolesne.
  • Malteški vitezovi je naziv koji su dobili kada su se preselili na Maltu.
Malteški krst

Grb

[uredi | uredi kod]

Istorijat

[uredi | uredi kod]

Posle pada Jerusalima, 1187. godine, prelaze na Kipar, a potom na Rodos. Kada su Turci osvojili Rodos 1522, car Svetog Rimskog carstva Karlo V ih seli na Maltu 1530. godine. Nakon Velike opsade 1565. godine, na ostrvu je podignut novi grad nazvan po velikom majstoru viteškog reda Žanu de la Valeti; otud La Valeta ili jednostavno Valeta. Napoleon I je na svom pohodu ka Egiptu osvojio Maltu 1798, nakon čega su vitezovi prešli u Rim.

Ivanovci u Hrvatsku stižu na poziv bana Borića. Već u XII. stoljeću su ivanovci imali ogromne posjede na Ivanščici s utvrđenim gradom Belom. Ivanovci su u Hrvatskoj svoje posjede stekli isključivo kraljevskim darovanjem i kasnijim preuzimanjem templarskih posjeda nakon ukinuća Templarskog reda 1312. od strane avinjonskog pape Klementa V.

U posjedu Ivanovaca se između ostalog spominje Marča kod Kloštar Ivanića, Glogovnica, Tkalec, sv. Juraj od Planine (monasterium s. Georgii de Planina)[1] kod Kašine i Čiče ispod Save. U Hrvatskoj su djelovali do 17. stoljeća [2].

U Hrvata se ivanovci javljaju i u Bačkoj. Imali su samostan i crkvu u Baču. Njihov samostan su naslijedili franjevci [2].

Za vreme rata 1885. između Kraljevine Srbije i Kneževine Bugarske, Malteški red je donirao srpskim železnicama sanitetski voz od 10 kola, koji je saobraćao na relaciji Beograd-Niš.

Veliki majstori

[uredi | uredi kod]

Povezano

[uredi | uredi kod]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi kod]
  1. ↑ Klaić, Vjekoslav: "Castrum antiquum Paganorum" kod Kašine u gori zagrebačkoj, Vjesnik hrvatskoga arheološkoga društva, Nove serije sveska VII. 1903/4.
  2. ↑ 2,0 2,1 Zvonik br. 134/2005.[mrtav link] Povijesni kutak - Opatije i samostani na području Bačke
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Malteški_red&oldid=42171673