Kinshasa
Kinshasa Ville de Kinshasa | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 4°19′S 15°19′E / 4.317°S 15.317°E | |
| Država |  Demokratska Republika Kongo |
| Léopoldville | 1881. |
| Vlast | |
| - Guverner | Gentiny Ngobila Mbala |
| Površina | |
| - Ukupna | 9965 km² |
| Visina | 275 |
| Stanovništvo (2004) | |
| - Grad | 7,273.947[1] |
| Vremenska zona | Zapadnoafričko vrijeme UTC+1 (UTC+1) |
| Službene stranice Bienvenue sur le site de la Ville de Kinshasa | |
| Karta | |
  Kinshasa Kinshasa na karti Demokratske Republike Kongo | |
Kinshasa (fonetski: Kinšasa, do 1966. poznat kao Léopoldville)[2] je glavni i najveći grad Demokratske Republike Kongo. Grad broji 7,273.947 stanovnika[1] (po popisu iz 2004). Kinshasa je velika luka na rijeci Kongo, uz Johannesburg najveći grad supsaharske Afrike i treći ili četvrti grad po veličini u cijeloj Africi, nakon Kaira i Lagosa.
Teren na kojem se nalazi današnja Kinšasa bio je naseljen još od starog vijeka, kao i sav obližnji kraj uz obale jezera Malebo na rijeci Kongo. Početkom 19. vijeka tu su postojala dva sela plemena Bahumbu, Nshasa i Ntamo (kasnije poznat kao Kintamo), koja su trgovala s ljudima iz plemena Bateke uzvodno uz rijeku.
Henry Morton Stanley, američki istraživač velških korijena u službi belgijskog kralja Leopolda II., prvi je Evropljanin koji je 1877. dospio do tih krajeva. Uspio se udružiti s vladarima Kintamoa koji su se obogatili na trgovini slonovačom i tako steći značajnu prednost pred Francuzima koji su također uputili svoje ekspedicije u te krajeve (praktički je osigurao čitav Kongo Leopoldu). Kad se drugi put vratio u Kintamo 1881. Stanley je izgradio trgovačku stanicu, koju je nazvao po imenu svog poslodavca Leopoldvill iz koje je izrasla današnja Kinšasa.[2]
Stanley je uspio malim prenosivim parobrodima značajno povećati promet po rijeci Kongo daleko uzvodno na sjever sve do Kisanganija ali je Leopoldville ostao nevažno mjesto sve dok nije izgrađena željezničke pruga nizvodno do luke u Matadiju 1898. Nakon što je izgrađen naftovod do Matadija - 1914., porasla je važnost luke u Kinšasi jer se odtamo uzvodno prevozila brodovima.[2] Nakon tog je 1920. otvorena avionska linija iz Kinšase do Kisanganija. Zbog tog je dotadašnje administrativna sjedište kolonije Belgijski Kongo premješteno iz Bome u Kinšasu 1923. godine.[2]
Kako su nicali industrijski i lučki pogoni po gradu, tako su građeni i stambeni kvartovi uz njih, 1930-ih izgrađeni su kvartovi Kinšasa, Barumbu i Lingwala pored luke. Nakon 1950-ih izgrađeni su Lemba, Matete, i dijelovi Ndjilija na jugoistoku, za smještaj radnika uz novi industrijski kvart Limete, tad su izgrađeni Dendale (danas Kasavubu), Bandalungwa i Ngiri-Ngiri koji su danas postali centar društveno političkog života grada.[2]
Od 1960. Leopoldville je postao glavni grad nezavisnog Konga. Odmah po stjecanju nezavisnosti Kongo je ušao u nevolje, nesmiljenu borbu za vlast, pod uticajem vanjskih sila, preko svojih unutrašnjih eksponenata (Lumumba, Mobutu, Kasavubu, Tshombe) takozvanu Kongoansku krizu (1960. – 1966.). Nakon drugog državnog udara na vlast se popeo general]] Mobutu on je u sklopu opće afrikanizacije zemlje prezvao grad u Kinšasu 1966., a zemlju 1971. u Republiku Zair. Usprkos njegovoj diktatorskoj vladavini grad je doživio pravi demografski bum.
Sredinom 1990-ih Kinšasa je postala fokus pobunjeničkih snaga protiv mobutovog režima. Oni su na kraju zauzeli Kinšasu 1997. i natjerali Mobutua da napusti zemlju tj. prepusti vlast vođi pobunjenika Laurentu Kabili. Međutim, unutrašnje napetosti i borbe po zemlji su se nastavile, tako da su Kinšasu preplavile brojne izbjeglice iz unutrašnjosti, tako da je grad ušao u razdoblje teških ekonomskih teškoća koje su se nastavile i u 21. vijeku. Nadu da će biti bolje donijeli su prvi demokratski izbori u zemlji održani 2006. kada je zemlja donijela novi ustav, ali se od tog ne vidi puno.[2]
Kinšasa se prostire duž obala rijeke Kongo i velikog jezera Malebo (35 x 23 km), kojeg formira rijeka uzvodno od grada.[2] Kongo je uzvodno plovan do Kisanganija (a pritokama sve do Bangui), ali nizvodno nije zbog Livingstonovih slapova koji se protežu u duljini od 350 km, sve do luke Matadi. Kinšasa je udaljena 515 km od Atlanskog oceana. Sa sjeverne strane rijeke prostire se Brazzaville, glavni grad Republike Kongo, tako je Kinšasa uz Rim jedino mjesto na svijetu gdje se dva glavna grada nalaze jedan do drugog. Preko rijeke nema mostova već se promet odvija trajektima.
Grad leži na platou prosječne nadmorske visine od 280 do 350 metara na površini od 9965 km² (uži centrar velik je 150 km²), okružen dobro obrađenom savanom, prošaranom šumama. U široj okolici grada uzgaja se manioka, šećerna trska, kukuruz, kikiriki, grah i palme uljarice.[2] Kinšasa je grad velikih kontrasta, u kojem uz luksuzne stambene i trgovačke kvartove, leže sirotinjski slamovi i grad u kom djeluju tri univerziteta.
Kinšasa ima tropsku savansku klimu po Köppenovoj klasifikaciji klime, s relativno vrućim temperaturama tokom cijele godine. Sezona suša traje od maja do septembra, a kišna sezona od oktobra do maja. Srednja godišnja količina oborina je malo veća od 1520 mm. Silovite oluje su česte, ali rijetko traju duže od nekoliko sati. Najtopliji mjeseci su mart i april sa srednjim dnevnim temperaturama od 22 do 32 °C, a najhladniji jul sa temperaturama od 18 do 27 °C.[2]
| Klimatološki medijani za Kinshasa | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mjesec | jan-sij | feb-velj | mar-ožu | apr-tra | maj-svi | jun-lip | jul-srp | aug-kol | sep-ruj | okt-lis | nov-stu | dec-pro | godina |
| Srednji maksimum (°C) | 31 | 31 | 32 | 32 | 31 | 29 | 27 | 29 | 31 | 31 | 31 | 30 | 30 |
| Srednji minimum (°C) | 21 | 22 | 22 | 22 | 22 | 19 | 18 | 18 | 20 | 21 | 22 | 21 | 21 |
| Precipitacija (mm) | 135 | 145 | 196 | 196 | 159 | 8 | 3 | 3 | 30 | 119 | 222 | 142 | 1 358 |
| Izvor: [3] | |||||||||||||
Kinšasa je ima sličan status kao Pariz u Francuskoj istovremeno je grad (ville) i provincija (province), jedna od 11 u Demokratskoj Republici Kongo.
Kinšasa ima po uzoru na Francusku status grada-provincije (ville-province) administrativno je podjeljena na 4 okruga (distrikta) koji su pak podjeljeni na 24 općina (communes).[4] Centar grada je općina Gombe.
| Funa distrikt | Lukunga distrikt | Mont Amba distrikt | Tshangu distrikt |
|---|---|---|---|
| Bandalungwa | Barumbu | Kisenso (Kinsenso) | Kimbanseke |
| Bumbu | Gombe (La Gombe) | Lemba | Maluku |
| Kalamu | Kinshasa | Limete | Masina |
| Kasavubu | Kintambo | Matete | Ndjili |
| Makala | Lingwala | Ngaba | Nsele |
| Ngiri-Ngiri | Mont Ngafula | ||
| Selembao | Ngaliema |
| ||
Glavni centri tog velikog grada su Cité de l'OUA, sjedište Vlade Demokratske Republike Kongo, kvart Matonge, poznat širom svijeta po noćnom životu, te rezidencijalni kvart Gombe, sjedište društveno-političkog života grada.
Atrakcije Kinšase su kompleks nebodera znanih kao Zgrada SOZACOM i Hotel Memling, centralna tržnica, Muzej Kinšase i Akademija lijepih umjetnosti Kinšasa. Jedna od atrakcija grada je i avenija Boulevard du 30 Juin koja spaja najvažnije gradske kvartove. Kinšasa ima veliki stadion – Stade des Martyrs.
U Kinšasi se nalazi Međunarodni aerodrom Kinshasa, jedan od najvećih aerodroma u Africi, iz koga se leti u druge afričke države, isto kao i u Bruxelles, Pariz i Madrid.
Kinšasa ima brojne visokoškolske institucije koje pružaju širok spektar obrazovanja od građevinarstva, medicine do novinarstva, na tri velika univerziteta i umjetničkoj akademiji:
- Univerzitet Kinshase
- Kongoanski protestantski univerzitet
- Nacionalni pedagoški univerzitet
- Škola Allhadeff
- ↑ 1,0 1,1 „Democratic Republic of Congo: Regions & Towns” (engleski). Citypopulationde. Pristupljeno 28. 1. 2012.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 „Kinshasa” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 28. 1. 2012.
- ↑ „Average Conditions Kinshasa”. BBC Weather. Pristupljeno 28. 1. 2012.
- ↑ „Géographie de Kinshasa, portal grada Kinšase (pristupljeno 28. 1. 2012)”. Arhivirano iz originala na datum 2012-07-23. Pristupljeno 2012-01-31.
- Bienvenue sur le site de la Ville de Kinshasa (Službene stranice grada) Arhivirano 2001-10-27 na Wayback Machine-u (fr)
- Kinshasa na portalu Encyclopædia Britannica (en)
- Travel information and city guide for Kinshasa (en)
- University of Kinshasa Arhivirano 2011-02-24 na Wayback Machine-u (en)
- Karte
- Detailed Map of Kinshasa Arhivirano 2006-02-14 na Wayback Machine-u (PDF of 7.5 MB)
- Detailed Map of Kinshasa from l'UNJLC prior to being replaced by MONUC (this map contains more information on buildings than the MONUC map) (smaller PDF than MONUC map of 4.8 MB)
