Orkestracija
Orkestracija ili instrumentacija (ital. orchestrazione, fr. orchestration, instrumentation, engl. orchestration, instrumentation, nem. Orcherstration, rus. orkestrovka)[1] ima tri značenja:
- 1. Kompozicioni postupak u kome muzičar - orkestrator (najčešće je to kompozitor) orkestrira neku kompoziciju, "oblačeći" je u najlepše koloritne haljine bogatih zvukova muzičkih instrumenata. On to čini po zakonima orkestracije. Svaki kompozitor mora dobro da poznaje orkestraciju.
- Muzičar koji aranžira neku kompoziciju za manji muzički sastav zove se aranžer, a postupak uređivanja - aranžiranje.
- 2. Muzički predmet koji se izučava na muzičkom fakultetu ili muzičkoj akademiji.
- 3. Nauka o rasporedu, udvajanju i upotrebi muzičkih instrumenata za potrebe orkestracije.
Orkestrator unutarnjim sluhom i vizijom "čuje i vidi" kako će ono što orkestrira zvučati. Da bi to postigao, orkestrator mora dobro da poznaje:
- Zvučne karakteristike i osobine muzičkih instrumenata.
- Zvučni raspon svakog muzičkog instrumenta.
- Boje svih muzičkih instrumenata i registre u kojima najbolje zvuče.
- Tehničke i koloritne mogućnosti svakog muzičkog instrumenta.
- Koji instrumenti su pogodni za međusobno udvajanje.
- Transpoziciju.
Najčuveniji orkestratori su ujedno i poznati kompozitori u istoriji muzike, kao što su:
Rihard Štraus, Moris Ravel. Hektor Berlioz i Rimski-Korsakov su bili brilijantni orkestratori. Obojica su napisali sjajne knjige za orkestraciju koje su i danas u upotrebi.