Şişli

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu madde İstanbul'daki Şişli ilçesi hakkındadır. Bu ilçeye adını veren semt için Merkez, Şişli sayfasına bakınız.
Şişli
İlçe
Şişli'ye genel bakış
Şişli'ye genel bakış
ÜlkeTürkiye Türkiye
BölgeMarmara
İlİstanbul
İdare
 • Belediye BaşkanıResul Emrah Şahan (CHP)
 • KaymakamAhmet Gazi Kaya
Yüzölçümü
 • Toplam10,62 km²
Nüfus
 (2020)
 • Toplam266.793
 • Yoğunlukoto/km²
Zaman dilimiUTC+03.00 (TRS)
Posta kodu
34380

Şişli, İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda yer alan bir ilçesidir. 25 mahallesi bulunan Şişli, doğuda Beşiktaş, kuzeyde ve batıda Kâğıthane ve güneyde Beyoğlu ilçeleri ile komşudur.

Denize sahili olmayan Şişli ilçesinde çok sayıda tarihî eser, iş yeri, modern ticaret merkezi, kültür ve sanat merkezi bulunmaktadır. 1954'e kadar Beyoğlu'na bağlı bucak iken, Beşiktaş'ın Teşvikiye mahallesiyle, Sarıyer'ın Ayazağa ve Maslak köylerinin katılımıyla ilçe olan Şişli, 1987'de Kâğıthane'nin ayrı bir ilçe olup ayrılmasıyla coğrafi olarak ikiye bölündü. Kuzeyde yer alan Ayazağa, Maslak ve Huzur mahalleleri bir öbek oluştururken geride kalan diğer mahalleler yine ayrı bir öbek oluşturdular. Büyükdere Caddesi'yle birbirine bağlı olan bu iki öbekten kuzeyde olanı 2012 yılında Şişli'den ayrılarak Sarıyer'e bağlandı. Bu da Şişli'nin Eyüpsultan ve Sarıyer ilçeleriyle olan komşuluğunu bitirdi. Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın 2022 yılı raporuna göre Türkiye'nin en gelişmiş 1. ilçesidir.[1]

Etimoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şişli adının, zamanında şişçilikle uğraşan bir aileye ait olan Şişçilerin Konağı'nın adının zamanla Şişlilerin Konağı'na dönüştüğüne ve buradan geldiğine dair rivayet vardır.[2] Diğer bir rivayet ise, Şişli adının, topoğrafik olarak Beyoğlu Platosu'nda yükseltisi fazla olan bir bölgede bulunmasından geldiğidir.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Teşvikiye Camii

İlçenin en eski mahallesi olan Tatavla'nın (Kurtuluş) 16. yüzyılda kurulduğu ileri sürülür. Eremya Çelebi Kömürcüyan'a göre 17. yüzyılda Taksim'den Pangaltı'ya doğru uzanan yolun iki yanında mezarlıklar; 18. yüzyılda Şişli ve Mecidiyeköy yörelerinden bağlar ve bostanlar yer alıyordu. Balmumcu Çiftlik-i Hümayun'u Şişli'ye kadar uzanıyordu. 18. yüzyılın sonlarında Teşvikiye Camii'nin bugünkü yerinde bir mescit olduğu bilinir. Bu caminin avlusundaki III. Selim'in diktirdiği nişan taşı 1790/91 tarihlidir.[3]

Mekteb-i Harbiye, Maçka Silahhanesi gibi askeri yapılar, Fransızlara ve Ermenilere ait kilise, okul ve mezarlıklar, yerleşme alanının 19. yüzyıldan başlayarak Harbiye, Pangaltı ve Maçka'ya doğru yayılmaya başladığını gösterir. Abdülmecid döneminde (hükümdarlığı 1839-1861) imparatorluğun sınır bölgelerindeki yurtlarından olan birçok göçmen Şişli'nin hemen kuzeydoğusunda bulunan arpa tarlaları ve dutlukların olduğu alana yerleştirildiler. Bu kırsal yerleşim yerine padişahın adıyla Mecidiyeköy denmiştir.

1870'te çıkan Büyük Beyoğlu Yangınında evsiz kalan Levantenler ve gayrimüslimler Harbiye çevresinde inşa edilen kâgir binalara taşınmışlardır. 1870'lerde, Matbaa-i Osmaniye'yi kuran Osman Bey de Harbiye ile Şişli arasında geniş bir arazi satın alarak bu arazide konak yaptırmıştır. Feriköy'de ilk bira üretim tesisinin (Bomonti Bira Fabrikası) kurulması ve Şişli Etfal Hastanesi'nin açılışı da 1890'lara rastlar.

Gene 19. yüzyılın son çeyreğinde Harbiye, Nişantaşı ve Teşvikiye'de birçok konak inşa edilmeye başlamıştır. Taksim'den yapılan atlı tramvay seferleri ilk kez 1881'de Şişli'ye kadar uzanmış, 1913'te elektrikli hale gelen tramvay hattının daha fazla uzatılmasına ihtiyaç olmadığı düşünülerek tramvay deposu da (bugün Cevahir Alışveriş Merkezi) Şişli ile Mecidiyeköy arasında inşa edilmiştir. İstanbul'daki önemli anıtlardan biri olan Abide-i Hürriyet de 1911'de açılmıştır.

Cumhuriyet dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Nişantaşı

Harbiye, Pangaltı, Kurtuluş, Osmanbey, Nişantaşı, Teşvikiye ve Şişli'nin görünümü 1920'lerden sonra değişime uğradı. Bu semtlerdeki bahçe içindeki ev ve konakların yerini yavaş yavaş apartmanlar almaya başladı. Apartmanlaşmanın yaygınlaşması eski ulaşım yollarının çok belirgin caddeler haline gelmesine yol açtı. 1920'ler ve 1930'larda Şişli ve çevresi, varlıklı kimselerin bir apartman ya da apartman dairesi edinmek istedikleri ve bunun moda olduğu gözde semtler haline geldi.

1950'li yıllardan itibaren başlayan İstanbul'a yoğun göç dalgası sonucunda Şişli'nin kuzeyinde Çağlayan ve Gültepe semtleri oluşmaya başladı. Bir köy olan Kâğıthane'nin nüfusu da hızla artmaya başladı. Yoğun nüfus artışı sonucunda, Beyoğlu'na bağlı bir bucak olarak yönetilen Şişli, 1954'te yapılan bir düzenlemeyle ilçe yapıldı. Şişli ilçe olduğunda Kâğıthane ve Ayazağa da Şişli ilçesine bağlı köylerdi.

1960'larda emekli subaylar ve gazeteciler için yapılan sitelerle Esentepe ve Gayrettepe semtleri ortaya çıktı, Mecidiyeköy'deki bahçeli evlerin yerini de apartmanlar almaya başladı. Yine yoğun göç hareketleri sonucunda ilçenin kuzeyinde Hürriyet, Örnektepe, Kuştepe ve Çeliktepe adlarıyla yerleşmeler oluştu. Yoğun bir sanayi merkezi haline gelen Kâğıthane'de 1963'te belediye teşkilatı kuruldu (1981'de lağvedilerek İstanbul Belediyesi'ne bağlı şube müdürlüğüne dönüştürüldü).[4] Bomonti çevresindeki fabrikalar çoğalırken Büyükdere Caddesi'nin batı kenarında da birçok yeni fabrika kuruldu.

1970'e gelindiğinde Şişli İlçesi'nin nüfusu çeyrek milyonu aşmıştı. Beyoğlu'nun 1970'lerde geçirdiği bazı olumsuzluklar sonucunda ünlü mağazalar ve alışveriş mekanları Harbiye, Nişantaşı, Osmanbey ve Şişli semtlerine kaydı. Böylece alışveriş merkezi haline gelen önemli caddelerde eskiden beri ikametgâh olarak oturulan apartman daireleri de işyeri olarak kullanılmak üzere kiraya verildi ya da satıldı. 1980'lerde, Halaskargazi, Rumeli ve Valikonağı caddeleri İstanbul'un en gözde alışveriş merkezleri haline geldi. Bu gelişim daha sonra Mecidiyeköy, Gayrettepe ve Esentepe'yi de içine aldı. Bu semtlerde Büyükdere ve Yıldız Posta caddeleri kenarında eskiden ikametgâh olarak kullanılan apartman daireleri giderek iş yerine dönüştü.

Levent

1970'lerde oto tamirhanelerinin Dolapdere'den kaldırılması amacıyla Çeliktepe'nin kuzeyinde bir sanayi sitesi kuruldu. Aynı bölgenin çevresinde Sanayi Mahallesi adlı yeni bir yerleşme oluştu.

1980'lerde Şişli ilçesi bütünüyle (Kâğıthane ve Ayazağa dahil) kentsel alan içine katıldı. Şişli'nin nüfusu, 1980'lerin ortalarına gelindiğinde yarım milyonu aşmıştı. 1980-1985 arasındaki yıllık ortalama nüfus artışı hızı ise yüzde 2,5 olarak gerçekleşti. Bu büyüme Kâğıthane ve Ayazağa yörelerindeki gelişmeden kaynaklanıyordu. 1987'de yapılan yönetsel düzenlemeyle Kâğıthane İlçesi kuruldu. Kâğıthane'nin Şişli'den ayrılmasıyla ilçenin nüfusu yarı yarıya düştü. Gene bu bölünmeyle Şişli ilçesi toprakları ikiye ayrıldı. Kuzey kesimindeki Ayazağa askeri ve sanayi alanları ile düşük nüfus yoğunluğuyla güney bölgesine göre farklılıklar gösterdi. Yine bu bölgede yer alan Maslak ve çevresi, 1980'lerden itibaren bazı bankalar ve firmaların merkez olarak tercih ettikleri bir çalışma alanı haline geldi. Büyükdere Caddesi'nin İstinye kavşağı çevresinde irili ufaklı iş merkezleri açıldı.

Şişli'nin merkez semtlerinde, özellikle 1980'li yıllarda yıldızı parlayan ticaret sektörü önemini korumakla birlikte, 1990'lardan itibaren açılmaya başlanan büyük alışveriş merkezleri (avm) nedeniyle Nişantaşı-Osmanbey-Şişli aksındaki mağaza ve dükkânlar eski canlılığını yitirmiştir. Özellikle 1990'ların sonlarından itibaren Büyükdere Caddesi üzerinde çok sayıda avm hizmete girmiştir.

Şişli ilçesi, 1990'lı ve 2000'li yıllarda Büyükdere Caddesi üzerine yapılan yüksek katlı rezidans ve işyeri amaçlı olarak inşa edilen binalarla tekrar değişim yaşamaktadır. Büyükdere Caddesi'nin, özellikle Şişli merkezinden Maslak'a kadar uzanan kesimi İstanbul'un New York ve Tokyo'su görünümü kazanmış, Şişli İlçesi yaşanan bu hızlı değişim sonucunda, İstanbul ve Türkiye ekonomisinin iş ve finans merkezi olma durumuna gelmiştir.

2012 yılında yapılan idari düzenlemeyle ilçenin kuzey öbeğini oluşturan Ayazağa, Maslak ve Huzur mahalleleri Şişli'den ayrılarak Sarıyer ilçesine bağlandı.[5]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çatalca Yarımadası'nın doğu kesiminde, İstanbul Boğazı'nın batısında Avrupa yakasında yer alan ilçe topraklarının deniz kıyısı yoktur. Şişli, Marmara Havzasının Trakya / Kocaeli peneplenleri arasına dağılmış, boğaz ve akarsu vadilerle parçalanmış olup, platolar topluluğunun batısında, Boğaziçi - Haliç arasını dolduran Beyoğlu Platosu'nun kuzey uzantısında bulunmaktadır.

Galata'dan başlayan ve Beyoğlu, Şişli, Maslak, Derbent ve Büyükdere yönünde uzanan büyük sırt, Beyoğlu Platosunun su bölüm çizgisini oluşturmaktadır. Sırtın doğu kesimindeki sular Boğaziçi'ne, batı kesimi suları ise Kağıthane Deresi aracılığıyla Haliç'e akmaktadır. Bu büyük sırt aynı zamanda Şişli'nin ve daha önemlisi İstanbul'un bu bölümündeki yolların yönünü de belirlemektedir. Beyoğlu Platosu'nun sırtında yer alan, Tünel'den başlayarak Tepebaşı, Taksim, Şişli, Mecidiyeköy, Maslak Tepesi ve Okmeydanı'na uzanan güzergâh aşınım sonucu düzleşerek bugünkü durumu almıştır. Taksim'de başlayan Beyoğlu Platosu'nun sırtında kuzeye doğru uzanan Cumhuriyet Caddesi'nin doğu yamacı tatlı bir eğimle Boğaziçi'ne, Dolmabahçe'ye iner. Batı yamacı ise Dolapdere ile Kurtuluş Caddeleri oldukca dik bir yamaçla birbirine bağlanırlar. Kurtuluş Caddesi`nin batısı ise yine tatlı bir eğilimle Tabakhane Deresine dek uzanır. Vadinin batı kısmı, Feriköy`ün batı eteklerinden itibaren yeni bir vadiye çıkılarak Baruthane Deresine dek uzanır. Baruthane Deresi`nin aktığı vadi, kuzeye daha fazla dökülmeden Paşa Mahallesinin yayıldığı alanda son bulur.

İlçenin ana eksenini oluşturan Beyoğlu platosunda yükseltiler Taksim'de 70-80 mt.ye, Okmeydanı'nda 80-100 mt.ye, Mecidiyeköy'de 100–120 m. ve Levent-Maslakta 130–140 m.ye dek çıkar. Şişli'nin en yüksek noktaları Tepeüstü ve Hürriyeti Ebediye, Duatepe ve Esentepe'dir. Şişli İlçesi'nde çok az yeşil alan kalmıştır.

Eğitim ve Sağlık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şişli İlçesi eğitim kurumları açısından oldukça zengindir. İlçe sınırları içinde 14 okulöncesi eğitim kurumu, 36 ilköğretim okulu ve 29 ortaöğretim kurumu vardır. Nişantaşı Anadolu Lisesi (eski English High School), Notre Dame de Sion Fransız Lisesi, Nişantaşı Nuri Akın Anadolu Lisesi (eski Nişantaşı Kız Lisesi), Saint Michel Lisesi, Şişli Anadolu Lisesi ve Maçka Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ilçedeki köklü ortaöğretim kurumlarıdır.[6]

Marmara, İstanbul Bilgi, Beykent, Bahçeşehir, Haliç, İstanbul Bilim, Nişantaşı ve Okan üniversiteleri ile Kavram ve Şişli meslek yüksek okullarının bazı yerleşkeleri ilçe sınırları içinde bulunmaktadır.

İlçe sınırları içinde 1 adet devlet hastanesi (Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi), 18 özel hastane, 201 eczane ve 3 huzurevi bulunmaktadır. II. Abdülhamid tarafından 1898'de henüz 8 aylıkken ölen kızı Hatice Sultan'ın anısına yaptırılmış olan Şişli Etfal Hastanesi, Türkiye'nin ilk çocuk hastanesi ve modern hastaneciliğin uygulandığı ilk sağlık kurumudur.[7] Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2021 yılında depreme dayanıklı olmadığı gerekçesiyle 2 binaya bölünerek, Sarıyer ve Seyrantepe'deki yeni binalara taşındı.[8]

Şişli'nin en eski sağlık kurumlarından biri olan Fransız Lape Hastanesi Türkiye’nin ilk modern psikiyatri hastanesidir.[9]

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]

Galatasaray futbol takımı'nın 2011 yılına kadar maçlarını oynadığı Ali Sami Yen Stadyumu Mecidiyeköy'de yer alıyordu. Şişli ilçesindeki spor tesislerinden başlıca olanı Feriköy Stadı'dır.

Şişli'de faaliyet gösteren en ünlü spor kulübü geçmişte Süper Lig'de mücadele etmiş olan Feriköy Spor Kulübü gösterilebilir.

İlçede etkinlik gösteren diğer spor kulüpleri; Halide Edip Adıvar Spor Kulübü (HEASK), Şişli Belediyesi Spor Kulübü, Feriköy Paşa Mahallesi Spor Kulübü, Kuştepe Spor Kulübü, Mecidiyeköy Spor Kulübü, Mecidiyeköy Tayfun Spor Kulübü, Nişantaşı Spor Kulübü, Taksim Spor Kulübü, Ulutepe Spor Kulübü, İzzetpaşa Spor Kulübü, Öz Şişli Spor Kulübü, Mahmut Şevket Paşa Spor Kulübü

Ayrıca, ilçenin profesyonel ligde bulunan tek futbol kulübü Halide Edip Adıvar Spor Kulübü'dür. (HEASK)

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]
Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu

Birçok sosyal, kültürel ve sanatsal etkinlik merkezine ev sahipliği yapan Şişli, İstanbul'un bu konuda en zengin ilçelerinden biri olarak sayılabilir. İlçedeki gösteri ve performans merkezlerinden bazıları Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu, Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi, Cemal Reşit Rey Konser Salonu, Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı, KüçükÇiftlik Park, Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Evi, Bomontiada, İstanbul Kongre Merkezi ve Cemil Candaş Kent Kültür Merkezi'dir.

Bunlar dışında Kenter Tiyatrosu, Profilo Kültür Merkezi/İstanbul Temaşa Tiyatrosu, Mecidiyeköy Büyük Sahne (Torun Center), Trump Towers Gösteri Merkezi, Oda Tiyatrosu, Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu, Şişli Tiyatrosu, Mecidiyeköy Stüdyo Sahne ve İstanbul Devlet Tiyatrosu Cevahir Sahnesi diğer tiyatro ve performans mekanlarıdır.[10]

Âbide-i Hürriyet Anıtı

Müzeler Askeri Müze, Atatürk Müzesi, Ara Güler Müzesi ve Diyalog Müzesi'dir. Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Başkanlığı’na bağlı olan Askeri Müze, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde Harp Okulu olarak kullanılan Harbiye’deki tarihi bina ve yapıya sonradan eklenen ek binalardan meydana gelmektedir. Madalyalar, askeri kıyafetler, bayrak ve sancaklar, zırh gömlekler, kalkanlar, tablolar, silah türleri gibi dünden bugüne Türkiye'nin askeri gelişim ve değişim serüvenini ortaya koyan toplam 55000 eseri koleksiyonunda bulunduran Askeri Müze, bu geniş koleksiyondan 5000 adet eseri ziyaretçilerin ilgisine sunmaktadır.[11]

İlçe sınırları içinde, aralarında Teşvikiye ve Şişli gibi ünlü camilerin de olduğu toplam 33 cami, 1 cemevi, 17 kilise ve 2 sinagog yer almaktadır. Ayrıca Gürcistan Katolik Kilisesinin 5 dönümlük arazisi de bu bölgededir. İlçedeki dini yapı ve anıt mezarların bazıları Âbide-i Hürriyet (Mahmud Şevket Paşa Türbesi), Şişli Ermeni Mezarlığı, Şişli Ermeni Kilisesi, Şişli Ermeni Katolik Mezarlığı, Şişli Ermeni Katolik Kilisesi, Metamorfosis Rum Ortodoks Kilisesi, Metamorfosis Rum Ortodoks Mezarlığı, Notre Dame De Lourdes Gürcü Katolik Kilisesi, Şişli Beth İsrael Sinagogu, Feriköy Oniki Apostol Rum Ortodoks Kilisesi, Surp Vartanants Kilisesi, Meşrutiyet Hamidiye Camii, Saint Esprit Kilisesi, Tatavla Aya Dimitri Kilisesi, Aya Lefter Kurtuluş Rum Ortodoks Kilisesi, Aya Lefter Kurtuluş Rum Ortodoks Mezarlığı, Şişli Bulgar Ortodoks Kilisesi, Şişli Bulgar Ortodoks Mezarlığı, Cura Baba Türbesi, Okmeydanı Cemevi, Feriköy Mezarlığı ve Zincirlikuyu Mezarlığı'dır.

Apartmanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şişli, İstanbul şehrindeki müstakil yapılardan yüksek apartmanlara geçişin yaşandığı ilk bölgeler arasında yer almaktadır. Apartmanlar, Şişli kimliğinin oluşmasında önemli etkiye sahip olmuştur. 1870’li yıllarda Şişli’de, tarla ve bağların bulunduğu arazilerde konak ve köşkler yapılmaya başlanmıştır. 20. yy.da Şişli’nin çehresi değişmeye başlamış ve 1920’li yıllardan sonra bahçe içerisinde yer alan ev ve konakların yerlerini apartmanlar almaya başlamıştır. Apartman inşasının artmasıyla 1920’ler ve 1930’larda Şişli ve çevresi gözde semtler olmaya başlamıştır.[12]

Bu yapılardan bazıları; Antik Konak Apartmanı (Sütçüoğlu Apartmanı), Arif Paşa Apartmanı, Aydın Apartmanı, Aziziye Palas, Bayer Apartmanı, Belveder Apartmanı, Belvü Apartmanı, Berna Apartmanı, Bilge Han, Birlik Apartmanı, Çankaya Apartmanı, El Irak Apartmanı, Kurukahveci Apartmanı, Gözüm Apartmanı, Güneş Apartmanı, H. Lotus Apartmanı, İsplandit Apartmanı, İzmir Palas Apartmanı, Maçka Palas, Manuel Apartmanı, Meşrutiyet Sivil Yapı 675/2, Modern Apartmanı, Narmanlı Apartmanı, Pangaltı Palas, Ralli Apartmanı, Saffeti Paşa Apartmanı, Samsun Apartmanı, Sayın Apartmanı, Sebat Apartmanı, Selanik Apartmanı, Sevinç Apartmanı, Surp Agop Apartmanı, Sümer Palas, Şahin ve Ülkü Apartmanı, Tahtaburunyan Apartmanı, Tepeüstü Palas, Teşvikiye Palas, Uğur Apartmanı, Varol Apartmanı, Vehbi Bey Apartmanı, Yeni Maçka Han, Zafer Apartmanı, Zeki Paşa Apartmanı'dır.

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Maçka Palas
    Maçka Palas
  • Modern Apartmanı, Teşvikiye
    Modern Apartmanı, Teşvikiye
  • Antik Konak Apartmanı (Sütçüoğlu Apartmanı)
    Antik Konak Apartmanı (Sütçüoğlu Apartmanı)
  • Gözüm Apartmanı
    Gözüm Apartmanı
  • İzmir Palas
    İzmir Palas
  • Sümer ve Marmara apartmanları
    Sümer ve Marmara apartmanları
  • Çankaya Apartmanı
    Çankaya Apartmanı

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Şişli'den geçen ulaşım hatları
Mecidiyeköy metrobüs durağı üstgeçidinden metrobüs hattının görünümü

İstanbul'un iki yakasını birbirine bağlayan köprülerden 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nün bağlantı yolu olan O-1 Otoyolu (İstanbul 1. Çevre Yolu), Zincirlikuyu-Mecidiyeköy-Çağlayan güzergahını izledikten sonra Kâğıthane İlçesi'ne girer. Şişli Camii'nden başlayıp Sariyer ilçesine kadar uzanan Büyükdere Caddesi Mecidiyeköy'de O-1 Otoyolu, Levent'te de, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün bağlantı yolu olan O-2 Otoyoluyla kesişir. Piyalepaşa Bulvarı ile Halaskargazi Caddesi diğer önemli ulaşım akslarıdır.

Dolmabahçe'de Vodafone Park'ın kuzeyinden başlayarak Taksim, Kurtuluş ve Feriköy semtlerinin altından geçerek Şişli ilçesinin Bomonti semtinde son bulan Bomonti-Dolmabahçe Tüneli yaklaşık 2,4 km uzunluğundadır. Tünel, 2+2 şeritli, 500-600 metre uzunluğundaki bir bağlantı yoluyla Beyoğlu'nun Piyalepaşa semtine bağlanmaktadır. Burada, projenin ilk ayağı olan Piyalepaşa-Kâğıthane Tüneli'yle birleşmektedir.

M2 hattının Osmanbey ile Levent arasındaki istasyonları, M7 hattının Mecidiyeköy istasyonu, Metrobüs hattının Zincirlikuyu, Mecidiyeköy, Çağlayan ve Okmeydanı Hastane istasyonları ilçe sınırları içindedir.

İstanbul'daki ilk teleferik hattı olan Maçka - Taşkışla teleferik hattı Dolmabahçe Vadisini boydan boya geçer.

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Cevahir Alışveriş Merkezi

Şişli ilçesi hızla değişim içinde 21. yüzyıl İstanbul'unun hatta Türkiye ekonomisinin iş ve finans merkezi olma durumundadır. Şişli İlçesi'nde yaşayanların İstanbul'un değişik kesimlerinde çalıştıkları düşünülse de, Şişli katma değer açısından İstanbul ili içinde yüksek paya sahiptir. Ticaret ve hizmet sektöründe çalışanlar ağırlıklı bir paya sahiptir. İmalata dönük tesislerin şehir merkezinden uzaklaştırılmalarıyla bu sektörde çalışan işgücünün payı giderek düşmektedir. Osmanbey, 1970'lerden beri binlerce irili ufaklı firmanın oluşturduğu bir tekstil ve hazırgiyim merkezidir. Büyük bir kısmı kendi markasıyla üretim yapan 4 bini aşkın firmayı barındıran Osmanbey’den 50’den fazla ülkeye de ihracat gerçekleştirilmektedir.[13]

Şişli-Mecidiyeköy-Esentepe-Levent-Maslak aksında uzanan Büyükdere Caddesi üzerinde ve çevresindeki bölge Türk finans sektörünün kalbi durumuna gelmiştir.

Halil Rıfat Paşa Mahallesinde bulunan Perpa Ticaret Merkezi, (Perşembe Pazarı) Karaköy'deki Perşembe Pazarı esnafını tek çatı altına toplayarak sektörel enerjiyi ve ekonomik potansiyeli tek merkezde birleştirmek amacıyla 1986’da kurulmuş çok ortaklı bir kooperatiftir. 1988 yılında inşaatı bitirilen Perpa geçen süre zarfında farklı sektörlerden birçok firmanın bir araya gelmesiyle bir ticaret merkezi haline gelmiştir. 69 bin metrekare ile dünyanın en büyük monoblok gövdelerinden birine sahiptir.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından demografi, istihdam ve sosyal güvenlik, eğitim, sağlık, finans, rekabetçilik, yenilikçilik ve yaşam kalitesi boyutlarında toplam 56 değişken kullanılarak hazırlanan SEGE-2022 Araştırması'nda Birinci kademe gelişmiş ilçeler arasında birinci sırayı almıştır.[14]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şişli ilçesinin nüfusu İstanbul'un bütün diğer ilçeleri gibi sürekli bir nüfus artışına sahne oldu. 1965-1985 arasında ikiye katlanan nüfus, 1987'de Kâğıthane'nin ayrılmasıyla yarı yarıya düşmüştür. 2012 ADNKS'ne göre ilçe sınırları içinde 318.217 kişi yaşamaktaydı. 2012 yılında Ayazağa, Maslak ve Huzur mahallelerinden oluşan kuzey kesiminin Şişli İlçesi'nde ayrılmasından sonra ilçe nüfusu 2013 ADNKS verilerine göre 274.420 kişidir. Nüfusun yaklaşık dörtte biri İstanbul doğumludur. Sivas, Ordu, Kastamonu ve Erzincan doğumlular da Şişli nüfusu içinde hatırı sayılır paya sahiptirler.[15] Gayrimüslimlerin eskisi kadar olmasa da nüfus içinde küçük bir payı vardır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1940[16] 44.468 43.258 veri yok
1945[17] 53.949 50.446 veri yok
1955[18] 125.554 120.811 4.743
1960[19] 181.402 157.744 23.658
1965[20] 268.143 208.128 60.015
1970[21] 365.621 250.605 115.016
1975[22] 440.572 270.577 169.995
1980[23] 467.685 282.471 185.214
1985[24] 526.526 526.526 veri yok
1990[25][a] 250.478 250.478 veri yok
2000[26] 270.674 270.674 veri yok
2007[27] 314.684 314.684 veri yok
2008[28] 312.666 312.666 veri yok
2009[29] 316.058 316.058 veri yok
2010[30] 317.337 317.337 veri yok
2011[31] 320.763 320.763 veri yok
2012[32] 318.217 318.217 veri yok
2013[33][b] 274.420 274.420 veri yok
2014[34] 272.380 272.380 veri yok
2015[35] 274.017 274.017 veri yok
2016[35] 272.803 272.803 veri yok
2017[35] 274.196 274.196 veri yok
2018[35] 274.289 274.289 veri yok
2019[35] 279.817 279.817 veri yok
2020[35] 266.793 266.793 veri yok

İdari

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Şişli belediye başkanları listesi

1954'e kadar Beyoğlu İlçesi'ne bağlı bir bucak olarak yönetilen Şişli yöresi, bu tarihte yapılan bir düzenlemeyle ilçe yapıldı. Bu düzenlemeye göre Ayazağa ve Kâğıthane, Şişli ilçesinin Merkez Bucağı'na bağlı birer köydü. Kâğıthane'de 1963 yılında kurulan belediye teşkilatı, 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1981'de lağvedildi. 1984'e kadar, İstanbul Belediyesi’ne bağlı şube olarak şube müdürlerince yönetilen Şişli, 1984'te Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri için çıkartılan "Yerel Yönetimler Kanunu" çerçevesinde yeniden yapılanarak mevcut statüsünü almıştır. 1980'lerde ilçe sınırları içindeki tüm yerleşim yerleri kentsel alana katıldı. Böylece Ayazağa ve Kâğıthane köy statüsünden çıktı. Göç nedeniyle nüfusu hızla artan Kâğıthane yöresi, 1987'de yapılan idari bir düzenlemeyle ilçe oldu.

2012 yılında yapılan idari düzenlemeyle ilçenin kuzey öbeğini oluşturan Ayazağa, Maslak ve Huzur mahalleleri Sarıyer ilçesine bağlandı.

Mahalleler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Harita
İlçedeki mahallelerin haritadaki yeri

Şişli ilçesi, 25 mahalleden oluşmaktadır.

Tarihsel ve önemli yerler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Kâğıthane ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
  2. ^ Bazı mahalleler Sarıyer ilçesine bağlandığından nüfus azalmıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "2022 İlçe SEGE Raporu" (PDF). T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2009. 
  3. ^ Atilla Aksel, "Şişli İlçesi", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. ISBN 975-7306-00-2.
  4. ^ Belediyelerimiz 15 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 11 Şubat 1981
  5. ^ Maslak ve Ayazağa Sarıyer'e bağlanıyor 7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, 19 Ekim 2012.
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2009. 
  7. ^ Nuran Yıldırım, "Etfal Hastanesi", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. ISBN 975-7306-00-2.
  8. ^ "Şişli Etfal Hastanesi için "Etfal Geri Gelsin" çağrısı". NTV. Anadolu Ajansı. 20 Şubat 2022. 5 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2023. 
  9. ^ "Fransız Lape Hastanesi-Kurumsal". 14 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2015. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2009. 
  11. ^ Askeri Müze 13 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ibb.gov.tr.
  12. ^ "Şişli Apartmanları Rotası". sisiligezirehberi.com. 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  13. ^ Otiad Nedir? 15 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Osmanbey Tekstilci ve İşadamları Derneği.
  14. ^ "Türkiye'nin en gelişmiş 20 ilçesi belli oldu: İşte araştırma sonuçları". Economist.com.tr. 18 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2022. 
  15. ^ "Demografik Analiz 2012". 29 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2012. 
  16. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  17. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  18. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  20. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  31. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  32. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  33. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  34. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  35. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Şişli Nüfusu - İstanbul". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "İstanbul Şişli Nüfusu". nufusune.com. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Şişli ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şişli&oldid=33790719" sayfasından alınmıştır