Angola Portekizcesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Angola Portekizcesi | |
|---|---|
| português angolano português de Angola | |
| Etnisite | Angolalılar |
| Konuşan sayısı | 12 milyon (nüfusun %48'i) (2016)[1] 26 milyon (nüfusun %71'i Bantu dilleriyle birlikte evde Portekizce konuşuyor) (2014)[2] |
| Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
| Önceki formlar | Eski Latince
|
| Yazı sistemi | Latin |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
| Glottolog | Yok |
Angola Portekizcesi (Portekizce: português angolano veya português de Angola) Angola'da konuşulan Portekizce lehçesine verilen addır. 2005 yılında nüfusun %60'ı tarafından konuşuluyordu. %20'sinin ile birinci diliydi. 2016 CIA World Fact Book verilerine göre nüfusun %47'sine tekabül eden yaklaşık 12,3 milyon kişinin ana dilidir. Birçok ebeveyn çocuklarını Portekizce konuşarak yetiştiriyor. 2014 nüfus sayımına göre nüfusun %71'i evde bir Bantu diliyle birlikte Portekizce konuşurken bu oran kentlerde %85, kırsal kesimde ise %49 olabiliyor.[2]
Fonoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
|
|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Farklılıklar[değiştir | kaynağı değiştir]
Çoğu kelime diğer lehçelerle aynı olsa da bölgesel kelime farkları ve argo kelime farklılıkları görülür.
| Angola | Portekiz | Brezilya | Türkçe |
|---|---|---|---|
| bazar | ir embora, bazar (argo) | ir embora, vazar (argo) | gitmek/eve gitmek |
| cacimba | poço | cacimba, poço | kuyu |
| chuinga | pastilha elástica, chiclete | chiclete | sakız |
| garina | rapariga, miúda, garina, gaja (argo) | garota, guria (güneyde) | kız |
| jinguba | amendoim | amendoim | yer fıstığı |
| machimbombo | autocarro | ônibus | otobüs |
| candongueiro | carrinha | van | furgon |
| ngongo | país | país | ülke |
| musseque | bairro da lata | favela | gecekondu |
Luanda'daki Portekizce konuşan genç nesil arasında daha geniş bir argo kullanımı yaygındır. Lehçeden ziyade topluluk değişkesi olarak tanımlanır. Göç ve gelişmekte olan argo sebebiyle Portekiz'deki genç nesil de kolaylıkla benimseyebilir. Lizbon'daki Angolalılar sosyal ve grup olarak kullanmak için yeni kelimeler türetmeye yatkındır ve Angola'dan yeni göç edenler bunları genellikle anlayamaz. Yeni göç edenler exportados ("ihraç edilenler") olarak bilinir. Aşağıdaki listede önce Luanda sonra da standart Portekizce verilmiştir:
- não tem maka – não tem problema ("sorun değil")
- está anduta – está fácil ("kolay")
- apanhar uma tona – apanhar uma bebedeira ("sarhoş olmak")
- kota – velho ("yaşlı"; Angolalılar arasında aslen saygılı bir kelimedir ve kullanımdadır; Portekizli genç nesil tarafından bazen kibarca olsa da yaşlılara karşı argo veya aşağılayıcı olarak kullanılabilir.)
- iofé – feio ("çirkin"; hecelerin değiştirilmesiyle elde edilen bir argo olabilir; bkz. verlan).
- mboa – mulher ("kadın").
- piô, candengue – criança ("çocuk")
- pitéu – comida ("yemek"; Portekizliler arasında "lezzetli yemek" anlamına gelir).
- latona – mulata ("melez kadın").
- mboio – comboio ("tren" için kısaltma).
- tape – televisão ("televizyon").
- bila, bilau – camisa ("gömlek").
- bóter – carro ("araba").
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Ethnologue report on Angola". 24 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Angola: Português é falado por 71,15% de angolanos (censo de 2014)". Observatório da Língua Portuguesa (Portekizce). Lusa. 7 Nisan 2016. 7 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
- ^ a b Undolo (2014), s. 185.