İngiltere Bankası

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İngiltere Bankası
Bank of England
İngiltere Bankası merkezi
İngiltere Bankası merkezi
MerkezThreadneedle Caddesi, Londra, İngiltere
Koordinatlar51°30′51″N 0°05′18″W / 51.51406°K 0.08839°B / 51.51406; -0.08839
Kuruluş27 Temmuz 1694 (330 yıl önce) (1694-07-27)
Sahibi Birleşik Krallık
BaşkanAndrew Bailey (2020'den beri)
Para birimiİngiliz sterlini (£)
GBP (ISO 4217)
Rezerv408 milyar £[1]
Rezerv gereksimleriYok
Faiz oranı%0.5[2]
Websitebankofengland.co.uk

İngiltere Bankası (İngilizce: Bank of England; BoE), Birleşik Krallık'ın merkez bankasıdır ve çoğu modern merkez bankasının dayandığı modeldir. İngiliz Hükümeti'nin bankeri olarak 1694 yılında kurulan ve halen Birleşik Krallık Hükümeti'nin bankerlerinden biri olan banka, dünyanın en eski sekizinci bankasıdır. Kurulduğu 1694 yılından 1946 yılında Attlee bakanlığı tarafından kamulaştırılana kadar hissedarların özel mülkiyetindeydi.[3]

Banka, 1998 yılında bağımsız bir kamu kuruluşu haline geldi ve tamamı hükûmet adına Hazine Müsteşarlığı'na ait olup günün hükûmetinin ekonomi politikalarını destekleme yetkisine sahip olmakla birlikte fiyat istikrarını sağlama konusunda bağımsızdı.[4][5][6]

Birleşik Krallık'ta banknot ihracına yetkili sekiz bankadan biri olan banka, İngiltere ve Galler'de banknot ihracı konusunda tekele sahiptir ve İskoçya ve Kuzey İrlanda'daki ticari bankaların banknot ihracını düzenlemektedir.[7]

Bankanın Para Politikası Komitesi, para politikasını yönetmek için devredilmiş sorumluluğa sahiptir. Hazine'nin "kamu yararı ve olağanüstü ekonomik koşulların gerektirmesi halinde" komiteye emir verme yetkisi saklıdır, ancak Parlamento'nun bu tür emirleri 28 gün içinde onaylaması gerekir.[8] Buna ek olarak, bankanın Mali Politika Komitesi 2011 yılında Birleşik Krallık'ın finans sektörünü denetlemek üzere makro ihtiyati bir düzenleyici olarak kurulmuştur.

Bankanın genel merkezi, 1734 yılından bu yana Londra'nın ana finans bölgesi olan Londra Şehri'nde, Threadneedle Caddesi'nde bulunmaktadır. Bazen "Threadneedle Caddesi'nin Yaşlı Kadını" olarak da bilinir; bu isim James Gillray'in 1797'de çizdiği hicivli bir karikatürden alınmıştır.[9] Dışarıdaki yol kavşağı Bank Kavşağı olarak bilinmektedir.

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuruluş

[değiştir | kaynağı değiştir]
İngiltere Merkez Bankası Tüzüğünün Mührü (1694), Lady Jane Lindsay, 1905

İngiltere'nin 1690 Beachy Head Muharebesi ile doruğa ulaşan deniz çatışmalarında baskın deniz gücü Fransa'yı ezici bir yenilgiye uğratması, İngiltere'nin kendisini küresel bir güç olarak yeniden inşa etmesi için katalizör oldu. III. William'ın hükûmeti Fransa'nınkine rakip olacak bir deniz filosu inşa etmek istiyordu; ancak bu filoyu inşa etme becerisi hem mevcut kamu fonlarının eksikliği hem de Londra'daki İngiliz hükûmetinin düşük kredisi nedeniyle engelleniyordu. Bu kredi eksikliği, İngiliz hükûmetinin filoyu inşa etmek için istediği 1.200.000 sterlini (yıllık %8 ile) borç almasını imkânsız hale getirdi.[10]

Krediye abonelik sağlamak için abonelerin İngiltere Merkez Bankası Başkanı ve Şirketi adına kurulması gerekiyordu. Bankaya hükûmetin bakiyelerinin münhasır mülkiyeti verildi ve banknot ihraç etmesine izin verilen tek sınırlı sorumlu şirket oldu.[11] Borç verenler hükûmete nakit para (külçe) veriyor ve devlet tahvilleri karşılığında tekrar borç verilebilecek senetler çıkarıyordu. 1.2 milyon sterlin 12 gün içinde, büyük ölçüde bir İspanyol kalyonu olan Nuestra Señora de la Concepción'dan elde edilen muazzam ganimete yatırım yapan William Phips sayesinde toplandı; bunun yarısı donanmanın yeniden inşası için kullanıldı.[12][13]

Bir yan etki olarak, daha fazla çivi yapmak için demir fabrikaları kurmak ve donanmanın dört katına çıkan gücünü besleyen tarımdaki ilerlemeler de dahil olmak üzere gereken büyük endüstriyel çaba ekonomiyi dönüştürmeye başladı. Bu da yeni Büyük Britanya Krallığı'nın (İngiltere ve İskoçya 1707'de resmen birleşti) güçlenmesine yardımcı oldu. Donanmanın gücü Britanya'yı 18. yüzyılın sonlarında ve 19. yüzyılın başlarında baskın dünya gücü haline getirdi.[14]

Bankanın kurulması 1694 yılında 1. Halifax Kontu Charles Montagu tarafından tasarlandı. Üç yıl önce William Paterson tarafından önerilmiş olan 1691 tarihli plan o zaman uygulamaya konulmamıştı.[15] Elli sekiz yıl önce, 1636'da kralın maliyecisi Philip Burlamachi, Francis Windebank'a gönderdiği bir mektupta tam olarak aynı fikri önermişti.[16] Hükûmete 1.2 milyon sterlinlik bir kredi önermişti; bunun karşılığında aboneler, banknot ihracı da dahil olmak üzere uzun vadeli bankacılık ayrıcalıklarına sahip İngiltere Merkez Bankası'nın Başkanı ve Şirketi olarak birleştirilecekti.

Bankanın başlangıçta kendi binası yoktu, ilk olarak 1 Ağustos 1694 tarihinde Cheapside'daki Mercers' Hall'da açıldı. Ancak burası çok küçük bulundu ve 31 Aralık 1694'ten itibaren banka, o zamanlar Poultry'de bulunan ve neredeyse 40 yıl boyunca kalacağı Grocers' Hall'da faaliyet gösterdi.[17]

18. yüzyıl

[değiştir | kaynağı değiştir]
İngiltere Merkez Bankası'nda Temettü Günü, 1770
James Gillray tarafından, kağıt paranın kullanılmaya başlanmasını protesto eden hiciv karikatürü, 1797. "Threadneedle Caddesi'nin Yaşlı Hanımı" (bankanın kişileştirilmiş hali) Genç William Pitt tarafından tecavüze uğradı.

1700 yılında Hollow Sword Blade Company, rakip bir İngiliz bankası kurmak isteyen bir grup işadamı tarafından satın alındı. İngiltere Bankası'nın İngiliz bankacılığı üzerindeki tekeli 1710'da sona erecekti ancak bunun yerine yenilendi ve Sword Blade şirketi amacına ulaşamadı.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Bank of England (10 Haziran 2015). "Bank of England Annual Report 2015" (PDF). Bank of England | Publications. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017. 
  2. ^ "Bank of England maintains Bank Rate at 0.5% and the size of the Asset Purchase Programme at £375 billion". 1 Ağustos 2013. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2018. 
  3. ^ "House of Commons Debate 29th October 1945, Second Reading of the Bank of England Bill". Parliamentary Debates (Hansard). 29 Ekim 1945. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2012. 
  4. ^ "Freedom of Information – disclosures". Bank of England. 3 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2013. 
  5. ^ "The Bank of England Act 1998" (PDF). Bank of England. 2015. s. 50. 22 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  6. ^ 1 June 1998, The Bank of England Act 1998 (Commencement) Order 1998 11 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. s 2.; "BBC On This Day – 6-1997: Brown sets Bank of England free". 6 Mayıs 1997. 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2014. 
  7. ^ "The Bank of England's Role in Regulating the Issue of Scottish and Northern Ireland Banknotes". Bank of England website. 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019. 
  8. ^ "Act of Parliament gives devolved responsibility to the MPC with reserve powers for the Treasury". Opsi.gov.uk. 14 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2010. 
  9. ^ Bank of England, "Who is The Old Lady of Threadneedle Street? 15 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ Nichols, Glenn O. (1971). "English Government Borrowing, 1660–1688". Journal of British Studies. 10 (2): 83-104. doi:10.1086/385611. ISSN 0021-9371. 
  11. ^ Bagehot, Walter (1873). Lombard Street : a description of the money market. Londra: Henry S. King and Co. 9 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012. 
  12. ^ Parker, Martin (4 Mart 2016). "How stolen treasure kick-started the Bank of England". The Conversation (İngilizce). 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2023. 
  13. ^ Baker, Emerson W.; Reid, John G. (1998). The New England Knight: Sir William Phips, 1651–1695. Toronto: University of Toronto Press. ISBN 978-0-8020-0925-8. OCLC 222435560. 
  14. ^ Empire of the Seas. BBC. 20 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2010. 
  15. ^ British Parliamentary Reports on International Finance: The Cunliffe Committee and the Macmillan Committee Reports. 1 Ocak 1979. ISBN 9780405112126. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2010. Its foundation in 1694 arose out the difficulties of the Government of the day in securing subscriptions to State loans. Its primary purpose was to raise and lend money to the State and in consideration of this service it received under its Charter and various Act of Parliament, certain privileges of issuing bank notes. The corporation commenced, with an assured life of twelve years after which the Government had the right to annul its Charter on giving one year's notice. Subsequent extensions of this period coincided generally with the grant of additional loans to the State. 
  16. ^ "Calendar of State Papers, Domestic". 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023. 
  17. ^ Bank of England 1734–1984 (PDF). Bank of England Archive. ss. 2-4. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ekim 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İngiltere_Bankası&oldid=33359882" sayfasından alınmıştır