Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında kaybolan Azerbaycanlılar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hocalı katliamından sonra Azerbaycanlı mülteciler.

İlk Dağlık Karabağ Savaşı sırasında kaybolan Azerbaycanlılar 1988'den başlayarak 1994'te sona eren Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, Ermeni Silahlı Kuvvetleri ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu tarafından ya kaybolan ya da savaş esiri olarak alınan Azeriler.

Azerbaycan Cumhuriyeti Harp Esirleri, Rehineler ve Kayıp Kişiler Devlet Komisyonu Çalışma Grubu tarafından 2007 yılında yapılan bir araştırmaya göre, kaybolan ve savaş esiri olarak alınan Azerbaycanlı sayısı 4.354'tür. Bunlardan 3.503'ü askerî personel, 841'i sivildi, 9'unun durumu bilinmiyordu. Sivillerin 47'si çocuk, 16'sı reşit olmayan kız, 268'i kadın ve 371'i yaşlıydı. 4.354 kayıp Azerbaycanlı'dan 783'ü esir ve rehin alındı. Devlet Komisyonu tarafından alınan materyallerin analizine göre, 550 kişi esaret altında öldürüldü veya çeşitli nedenlerle öldü. Ayrıca bunların 104'ü kadın, 446'sı erkekti. Sadece 137 Azerbaycanlı'nın adı tespit edildi ve 74 kişinin kimliği bilinmiyor.[1]

İstatistik[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Eylül 2005 itibarıyla, Devlet Komisyonu 4.740 Azerbaycan vatandaşını kayıp olarak kaydetti. O zamana kadar Ermeniler toplam 1.378 kişiyi esaretten kurtarmış, 1203 kişiyle ilgili olarak ilgili devlet kurumlarına ve uluslararası kuruluşlara soruşturma gönderilmiştir. Ayrıca, Devlet Komisyonu listesinde yer alan ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi tarafından kayıp olarak kaydedilmeyen 1259 kişinin vakalarını da incelediler. Bu kişilerle ilgili bilgiler incelendikten sonra ICRC'ye bilgi gönderildi.[1]

Azerbaycan Cumhuriyeti Harp Esirleri, Rehineler ve Kayıp Şahıslar Devlet Komisyonu Çalışma Grubu'nun 25 Aralık 2008 tarihli raporuna göre, 4.210 kişi kayıp olarak kaydedildi.[2]

Devlet Komisyonu[değiştir | kaynağı değiştir]

13 Ocak 1993 tarihinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in kararı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Harp Esirleri, Rehineler ve Kayıp Şahıslar Devlet Komisyonu kuruldu. Bu komisyonun amaçlar;

"Esaretten kurtulanların sosyal rehabilitasyonu ve sağlıklarının yeniden sağlanması için tedbirler almak, yurttaş aramalarının etkinliğini artıracak tedbirler almak ve bu amaçla uluslararası kuruluşlarla işbirliğinin uygulanmasını sağlamak, Ermenistan'ın Azerbaycanlılara karşı yürüttüğü soykırım ve etnik temizlik politikasını yansıtan hukuki ve tarihi belgelerin yanı sıra esir, kayıp ve rehinelerle ilgili materyalleri dünya toplumuna ulaştırmak için tutarlı ve amaçlı çalışmalar."[3]

Komisyon çerçevesinde bir çalışma grubu da oluşturuldu.[4] Azerbaycan Cumhuriyeti Harp Esirleri, Rehineler ve Kayıp Şahıslar Devlet Komisyonu Çalışma Grubu Başkanı Firudun Sadigov'a göre, 2008 yılı sonunda yaklaşık 170 kişinin akıbeti daha aydınlatıldı ve belli oldu. Onlar Şuşa ve çevresindeki köylerde, Kelbecer ve Laçin'den oldukları tespit edildi. Genel olarak, 2004'ten 2008'e kadar yaklaşık 800 kişinin kaderi belirlendi. Bazı ölü olanların mezar yerleri tespit.[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Война из-за Нагорного Карабаха привела к перемещению миллиона человек" [War over Nagorno-Karabakh displaced a million people]. Demoscope.ru (Rusça). 20 Eylül 2005. 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  2. ^ A. (13 Ocak 2009). "Госкомиссия Азербайджана по делам военнопленных, заложников и пропавших без вести обнародовала отчет". Trend News Agency (Rusça). 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  3. ^ "Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası haqqında" [On the State Commission on Captives, Missing and Hostages]. E-qanun.az (Azerice). 13 Ocak 1993. 10 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  4. ^ "Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə" [On approval of the Regulations on the State Commission on Captives, Missing and Hostages]. E-qanun.az (Azerice). 13 Ocak 1993. 10 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  5. ^ "Ermənilər əsir və itkin düşənlərin axtarışına razılıq verib?" [Did the Armenians agree to search for captives and missing people?]. Yeni Musavat (Azerice). Musavat. 14 Nisan 2013. 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Birinci_Dağlık_Karabağ_Savaşı_sırasında_kaybolan_Azerbaycanlılar&oldid=32495582" sayfasından alınmıştır