Boksit

Oluşum[değiştir | kaynağı değiştir]

Boksit için çok sayıda sınıflandırma şeması önerilmiş ama 1982'den beri bir fikir birliği sağlanamamıştır.^[1]

Vadász (1951), lateritik boksitlerini (silikat boksitleri) karst boksit cevherlerinden (karbonat boksitleri) ayırdı:^[1]

Karbonat boksitleri çoğunlukla Avrupa, Guyana, Surinam ve Jamaika'da lateritik ayrışma ve ara katman kil katmanlarının (kimyasal ayrışmasında çevredeki kireçtaşları yavaş yavaş çözündükçe toplanan dağınık killer) kalıntı birikimi ile oluştuğu karbonat kayalarının (kireçtaşı ve dolomit) üzerinde bulunur.

Lateritik boksitler çoğunlukla tropik ülkelerdedir. Bunlar granit, gnays, bazalt, siyenit ve şist gibi çeşitli silikat kayaçların lateritleşmesi ile oluşmuştur. Lateritleşme, içinde demir ve alüminyum silikat minerallerinin bulunduğu yerlerde bol yağış ve ısı altında silisin eriyip uzaklaşması sonucunda demir ve alüminyumun hidroksit hâlinde kalmasıdır.
Demir açısından zengin lateritlerle karşılaştırıldığında boksitlerin oluşumu, drenajı çok iyi olan yerlerde yoğun hava koşullarına bağlıdır. Bu, kaolinit'in çözünmesini ve gibsit'in çökelmesini sağlar. Yüksek alüminyum içerikli bölgeler sıklıkla demirli yüzey tabakalarının altındadır. Lateritik boksit yataklarındaki alüminyum hidroksit neredeyse tamamen gibsittir.

Jamaika örneğinde, toprakların yakın tarihli analizi çok miktarda kadmiyum gösterdi; bu ise Orta Amerika'daki boksitin önemli volkanizma bölümlerinden olan son Miyosen kül yataklarından kaynaklandığını düşündürür.

Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Genellikle oolitik, masif, toprağımsı ve kil hâlinde bulunur. Diyasporit, alümin, demir ve manganez hidroksitleri ve hidrarjirit gibi minerallerin karışımından oluşmuştur.

Beyaz, gri ve muhtelif sarı renklerde olabilir. Çizgi rengi de muhtelif renklerdedir.