Donato Bramante

Donato Bramante
Donato Bramante
	Donato Bramante
Genel bilgiler
Doğum adı	Donato di Pascuccio d'Antonio
Doğum	1444; Fermignano, İtalya
Ölüm	11 Nisan 1514; Roma, İtalya
Uyruk	İtalyan
Alanı	Mimarlık, resim,
Katıldığı akımlar	Rönesans
Ünlü yapıtları	St Petrus Bazilikasi, Vatikan, Roma

Donato Bramante (asıl adı: Donato di Pascuccio d'Antonio), (d. 1444 Fermignano, İtalya - o. 11 Nisan 1514, Roma) ünlü İtalyan mimarı. Milano'da iken erken rönesans mimarî stilini kullandı ve Roma'ya geldikten sonra "yüksek rönesans" mimarı stilinin kurucularından ve ilk uygulayıcılarından biri oldu. En ünlü eserinin Vatikan'da Katolik dünyasının en önemli tapınağı olduğu kabul edilen Vatikan'da kurulu Aziz Petrus Bazilikası'dır^[1]. Bu büyük katedral için ilk planları ve önemli kısımlarının tasarımlarını yapmış ve bunların bina edilmesini kontrol etmiştir.

Hayatı

Bramante Urbino kenti yakınlarında (şimdi Fermignano adlı kasaba olan) "Monte Asdrualdo" köyünde 1444de doğdu ve asıl adı "Donato di Pascuccio d'Antonio" idi.

İlk sanat eğitimini Urbino'da aldığı belirtilir. Bu kentte "Melözzo da Forlì" ve "Piero della Francesca" adlı ressamlar perspektif kaidelerini ve ünlü Andrea Mantegna'nın kullandığı realizm sağlayan ressamlık aldatıcı görünüşlerini uygulamaya gayret etmekteydiler. 1467'de mimar "Luciano Laurana" "Dükalık Sarayı"'nı tasarlayıp yaptırmakta iken antik Grek mimarlık kurallarını uygulamaya önem vermekte idi. Yani, Bramante'nin doğuş ve gençliğini geçirdiği şehirde yeni ortaya çıkan "Rönesans" sanatı inceliklerini pratik olarak öğrendiği iddia edilmektedir.

1477'de Bramante Lombardiya'ya geçtiği bilinmektedir. Bu sanatçı hakkında yazdığı kısımda, Rönesans sanatkarları hakkındaki eserinde ilk sanat tarihçisi olan Giorgio Vasarı (1511-1574) Bramante'nin Bergamo'da hazırladığı birkaç eserin bulunduğundan bahsetmektedir. Sonra Bramante Milano'ya geçmiştir ve Milano Dükü olan Galeazzo Maria Sforza tarafından bir saray sanatçısı olarak kabul edilmiştir.

1478'den itibaren Milano ve civarında Bramante hem resim hem de mimarı alanında "erken Rönesans" kaidelerine ve stiline uygun eserler vermiştir. Bu dönemdeki eserleri arasında "Santa Maria presso San Şatıro Kilisesi"'nde koro mevkinin perspektifli olarak resimlenmesi; "Santa Maria delle Grazie Kilisesi"'nde bir "tribün" ve Sant'Ambrığlıgo Manastırında üstü kapalı dolaşma kenarları olan bir avlu ve Pavia ve Legnano'da bazı dinsel binalara ekler bulunmaktadır.

1499'da Fransız orduları Milano'yu işgal edip Sfrazo hanedanını Milano Düklüğünden atmışlardır. Sanat patronu kaybeden Bramante Roma'ya gitmiş ve orada önceden tanışşmiş olduğu ve Papalık devleti ve Katolik kilisesinde çok siyasi güçlü olan "Kardinal Riario"'un yanında çalışmaya başlamıştır. Çok geçmeden Papa II. Julius ismiyle papa olacak Kardinal Della Rovere'nin de ilgisini çekmişti.

1510'a İspanyol hükümdarları olan Aragon Kralı II. Ferdinand ve Kastilya Kraliçesi İ. Isabella, (ve olasılıkla Papa II. Julius için) Roma'nın batısındaki "Janıculum" semtindeki "San Pietro in Montorio" kilisesine ek olan Rönesans mimarı usulü prensipleri ile en iyi ahenk kuran bina olan Tempietto yapısını tasarladı. Bu bina nispeten küçük çapta olmakla beraber ince Dorik stili sütnlarala etrafı çevrilmiş ve üstü bir kubbe ile kaplanmış olan bu bina klasik yapıların uyduğu kabul edilen oranlara ve simetrilere büyük bir titizlikle uymaktadır. Bijnanın yapılmasından hemen sonra "Sebastiano Serlio"'nun hazırladığı bir gravüre göre Bramente bu binanın etrafı sütunlarla çevrili büyük bir avlu alanı içinde olmasını da tasarlamıştı.

Bramante 1500-1504 döneminde merkezi Roma'da "Piazza Novana"'da bulunan "Santa Maria della Pace" Kilisesi için etrfaind üstü kapalı dolaşma kenarları olan bir avlu hazırlamıştır. Bu eserde akseden çok ahenkli unsurlar esere bir basitlik görüntüsü vermektedir.

Kasım 1503'te Papa II. Julius Bramente'ye 16. yy. Avrupa'sının en büyük mimri eseri olan Aziz Petrus Bazılıkası'nın tamamlanmsi siparişini verdi. 17 Nisan 1506'da bu eser için hazırladığı plan göre yapılması gerekli büyük şutunlu alan için sütunların kaidelerinin temeli büyük bir törenle atıldı. Bramante'nin tasarımı için hazırladığı çizgi plan-eskizlerden ancak birkaç tanesi günümüze kalmıştır. Ancak bu eseri tasarlamak etrafında topladığı yaratıcı grubun önemine çok iyi işaret eden bir godterge olarak yardımcıların hazırladığı planlar günümüze kalmıştır. Bramante'nin bu eser için yarattığı bir merkezi Grek istavrozu şeklindeki büyük yapı planı hem kendisi için ve hem de kendi nesli için çok muhteşem bir mükemmellik sembolü olduğu görüşüne göre hazırlanmıştı. Fakat Bremante'nin 1514'te ölümünden sonra bu tasarıma ekler yapılarak Bremante'nin planının esası değiştirilmiştir. Bramante'nin orijinal planı gerçekte yapılan bazılıkadan daha değişik olarak daha çok Antik Roma-Bizans mimarı stiline benzemekteydi. Bramante'nin planında yapının büyük bir merkezi kubbesi ve etrafında ona destek sağlayan dört yarı kubbeleri bulunmaktaydı.

Seçilmiş mimarî eserleri

Santa Maria presso San Satiro, Milano, yak. 1482–1486
Santa Maria delle Grazie. Ustu apali yurume yollu avlu ve "apsis" (yarikubbeli mihrabin ustunde bulunan cati); Milano, 1492–1498
Palazzo Caprini (Raphael'in evi olarak da bilinir), Roma, yapimina yaklasik 1510da baslandi (17. yy.da yikilmistir.)
San Pietro in Montorio (Tempietto olarak da anilir); Roma, 1502
'Santa Maria della Pace Kapali yurume yollu avlu; Roma, 1504
San Pietro Bazilikası, Roma, tasarimi 1503, temel atimi, 1506
Cortile del Belvedere, Vatikan, Roma, 1506.

Resimler galerisi

Casa Visconti sarayi için fresko tablo: Brerra Galerisi, Milano
Milano - "Santa Maria delle Grazie Kilisesi" (1495-1497)
Montorio - Tapinak "San Pietro Kilisesi"
Vatikan, Roma - Papalik ana katedrali olan San Pietro Bazilikasi icin Bramante plani