Bukefalos
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bukefalos (Grekçe: Βουκέφαλος, Türkçe: Öküzbaş; d. MÖ 355 - MÖ 326), Büyük İskender'in sahibi olduğu ve antik çağın en bilinen efsanevi savaş atı.[1] Makedonya'dan Hindistan'a dek uzanan sefer hareketlerinde Büyük İskender'in yanında olmuş, Kuzey Hindistan'da yapılan Hydaspes Muharebesi sonrasında ölmüş ve Bukefalya'ya gömülmüştür. Bukefalya, Büyük İskender'in Bukefalos'un anısına kurduğu bir şehir olup günümüzde Pakistan sınırları içerisinde yer almakta ve Jhelum olarak adlandırılmaktadır.
Ehlileştirilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Plutarkhos'un aktardıklarına göre Bukefalos Tesalya'dan eğitilmek üzere Makedonya'ya getirilen atlardandır.[2] Bir at tüccarı olan Philoneicus tarafından MÖ 344'te satılmak için II. Filip'e sunulmuştur.[3]
Atın Filip'e sunulma anında huysuzlaşması ve bir türlü kontrol altında alınamaması üzerine Filip atı almaktan vazgeçmiştir. Fakat o günlerde 13 yaşında olan[4] İskender atı eğitebileceğini söyleyerek bir şans istemiştir. Atın kendi gölgesinden korktuğundan dolayı huzursuz olduğunu anlayan İskender onun kafasını güneşe doğru çevirmiş ve atın kendi gölgesini görmesini engelleyerek sakinleşmesini sağlamıştır. Bu olay üzerine yine Plutarkhos'un aktardıklarına göre Filip oğluna "Git kendine başka bir memleket ara oğlum. Burası senin için çok küçük." demiştir.[2] Bukefalos'a ilgi ve şefkat göstererek bağlılığını kazanan İskender ile Bukefalos arasında güçlü bir bağ kurulmuştur.
Kaçırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]Bukefalos'un Sadrakarta şehrinde hırsızlar tarafından çalınması üzerine İskender yerli halka atın geri verilmesini aksi takdirde yerleşimin yerle bir edileceğini bildirmiştir. Bunun üzerine hırsızlar atı geri getirmişlerdir. İskender ise hırsızları cezalandırmak yerine onları ödüllendirerek dönmelerine izin vermiştir.
Sanat ve popüler kültürde Bukefalos
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik dünyanın efsane atlarından biri olan Bukefalos sanatçılara da ilham kaynağı olmuştur. Öyle ki Louvre Müzesi'nde İskender ve Bukefalos'un resimlerinden oluşan özel bir sergi alanı bulunmaktadır. 2004 yılında çekilen Büyük İskender filminde Bukefalos'u Friesian cinsi bir at canlandırmıştır. Ayrıca Baron Munchausen’in Maceraları filminde de fantastik özelliklere sahip bir atın ismi de Bukefalos'tur.
Uzun yeleli, siyah, cesur ve devasa başlı bir hayvan olarak tasvir edilen Bukefalos birçok mitolojik hikâyeye de konu olmuş hatta bazı mitlerde Pegasus'tan bile yüksekte tutulmuştur. Mitlerden birinde Delfi kâhinlerinden birinin Filip'e bu ata binmeyi başaranın dünyaya hükmedeceğini söylediği geçer.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Pegasus ve Truva Atı gibi mitolojik değerlere sahiptir.
- ^ a b Arthur Hugh Clough (editör), John Dryden (çevirmen), Plutarch's 'Lives', 2. baskı, Modern Library, 2001. ISBN 0-375-75677-9
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012.
- ^ Kimi kaynaklarda 12 yaşında oldukları geçer.
