Toplumsal cinsiyet arkeolojisi

Toplumsal cinsiyet arkeolojisi, cinsiyetlerin sosyal anlamda inşasını arkeolojik buluşlar ışığında anlamlandırmayı amaçlayan arkeolojik bir metot ve araştırma alanıdır. Arkeolojinin cinsiyet araştırmaları ile birlikte ele alınması ile yorumsal arkeoloji kuramının bir sonucu olarak doğmuş bir alandır.^[1]

Cinsiyet arkeolojisini doğuşu 1984 yılında Margaret W. Conkey ve Janet D. Spector tarafından yayınlanan Archaeology and the study of gender makalesi olarak kabul edilmektedir. İlk olarak tarihöncesi toplumlarının cinsiyeti nasıl algıladığı ve farklı cinsiyetlerin toplumsal düzen içerisinde ne gibi rolleri üstlendiği araştırılmıştır. Cinsiyet arkeolojisinin temel düşüncesi, cinsiyetlere atfedilen rollerin doğuştan gelmediği, bunların sonradan öğrenildiği ve sosyal düzenin bir ürünü olduğu iddiasıdır. Buna göre bu alanda araştırma yapmak isteyen bir araştırmacı öncelikle kendisi de kendi içerisinde bulunduğu erkekmerkezci düzenin farkında olmalıdır. Bu farkındalık olmadan tarihöncesi araştırmaları yaparken bu gibi düzenleri tespit etmek mümkün değildir.

• St. Burmeister & N. Müller-Scheeßel: Soziale Gruppen - kulturelle Grenzen 2006
• M. W. Conkey & J. D. Spector: Archaeologie and the Study of Gender. in: Advances in Archaeological Method and Theorie 7 S. 1 - 38 (1984)
• J.E. Fries & J.K. Koch (Hrsg.), Ausgegraben zwischen Materialclustern und Zeitscheiben, Perspektiven zur archäologischen Geschlechterforschung. Frauen - Forschung - Archäologie 6, Münster 2005.
• K. P. Hoffmann: Geschlechterforschung, publiziert in: D. Mölders/S. Wolfram (Hrsg.), Schlüsselbegriffe der Prähistorischen Archäologie. Tübinger Archäologische Taschenbücher 11 (Münster 2014), S. 111–114 Online verfügbar 31 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• S. Karlisch, S. Kästner & E.-M- Mertens (Hrsg.), Vom Knochenmann zur Menschenfrau. Feministische Theorie und archäologische Praxis. Frauen - Forschung - Archäologie 3, Münster 1997.
• Th. Wagner: Von der feministischen Ethnologie zur Genderarchäologie - Herrschaft und Herrschaftslosigkeit, in : Christian Sigrist, (Hrsg.) Macht und Herrschaft (Veröffentlichungen des Arbeitskreises zur Erforschung der Religions- und Kulturgeschichte des Antiken Vorderen Orients) 2004.