Devletin sönümlenmesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Makale serilerinden |
| Marksizm |
|---|
 |
Devletin sönümlenmesi, Friedrich Engels tarafından, sosyalizmin gerçekleşmesiyle birlikte, toplumun devletin hukuku zorlayıcılığı olmadan kendi kendini yönetebileceği noktaya geldiğinde devletin eninde sonunda tarihsel görevini tamamlamış olacağı ve varlığının sona ereceği fikrine atıfta bulunan Marksist bir kavramdır.
Yorumlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Engels, devletin sönümlenmesi fikrini ilk kez ortaya atmış olsa da, altta yatan kavramı Karl Marx'a atfetti ve Vladimir Lenin de dahil olmak üzere diğer Marksist teorisyenler daha sonra bu fikri genişleteceklerdi. Devletin sönümlenmesi kavramına göre, eninde sonunda komünist bir toplum, bireyleri tüm toplumun yararına olacak şekilde davranmaya teşvik etmek için artık zorlamaya ihtiyaç duymayacaktır. Böyle bir toplum, geçici bir proletarya diktatörlüğü döneminden sonra ortaya çıkacaktır.
Sosyalizm denilen toplumun önceki aşamasında devletin dönüşümü kavramından yola çıkar. Engels, -kendisinden önce Henri de Saint-Simon'un öne sürdüğü argümanlara benzer şekilde- sosyalist bir toplumda kamu örgütlenmesinin, yasaların hazırlanması ve uygulanmasının aksine, kaynakların optimal tahsisi ve üretimin belirlenmesi gibi teknik konularla ilgileneceğini öne sürüyor. Böylece tarihte devlet için tanımlanmış bazı işlevler, toplumun işleyişi için giderek gereksiz hale gelecektir. Engels, devletin kendisini bir "halk hükümeti"nden "şeylerin yönetimine" dönüştürdüğünü ve bu nedenle terimin geleneksel anlamında bir devlet olmayacağını savundu.
Bu senaryo, Marx'ın zorlayıcı gücü üretim araçlarına sahip olanların belirli toplumsal sınıfların elinde olan bir araç olarak görmesine dayanıyordu. Burada kast edilen sınıf, kapitalist devleti bir araç olarak kullanan sermayedar sınıfıdır. Komünist bir toplumda, toplumsal sınıflar ortadan kalkacak olmasından ve üretim araçlarının tek bir sahibi olmayacağından, böyle bir devletsiz toplum artık hukuka ihtiyaç duymayacak ve devletsiz bir komünist toplum gelişecektir.
Devletin sönümlenmesi kavramı, geleneksel Marksizmi devlet sosyalizminden ve devlet karşıtı anarşizmden ayırır. Çünkü devlet sosyalizmi, devlet kurumunun muhafaza edilmesini savunur. Devlet karşıtı anarşizm ise "geçici" herhangi bir devlet yapısına ihtiyaç duyulmadığını, devletin derhal ortadan kaldırılması gerektiğini savunur.-.
Sovyetler Birliği'nin benimsediği Sovyet Marksizmi'nde, Lenin'in Devlet ve Devrim'de (1917) savunduğu şekilde bir devletin sönümlenmesi fikri hakimdi. Joseph Stalin'in hükûmeti ara sıra bundan söz etti, ancak dünyanın henüz devletin yok olabileceği ileri bir gelişme aşamasında olduğuna inanmıyordu. Stalin, en azından kısa vadede devletin, komünizmin nihai zaferini raydan çıkarmaya çalışan unsurlara karşı koymak için yeterli güce sahip olması gerektiğine inanıyordu. Böylece, Stalin dönemi Sovyetler Birliği, devletin sönümlenmesi fikrini marjinalleştirdi.[1]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Devletin sönümlenmesi." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.