Gaia BH1
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Gözlem verisi Dönem J2000 Ekinoks J2000 | |
|---|---|
| Takımyıldız | Yılancı |
| Sağ açıklık | 17sa 28d 41,09661s[1] |
| Dik açıklık | −00° 34′ 51,5234″[1] |
| Özellikler | |
| Güneş benzeri yıldız | |
| Evrim aşaması | Ana kol |
| Tayfsal sınıf | G[2] |
| Görünür büyüklük (G) | 13,77[2] |
| Kara delik | |
| Evrim aşaması | Yıldız kaynaklı kara delik |
| Astrometri | |
| Dikey hız (Rv) | 23,03±2,63[1] km/s |
| Özdevinim (μ) | RA: -7,70±0,020 mys/y[2] Dec.: -25,85±0,027 mys/y[2] |
| Iraklık açısı (π) | 2,09 ± 0,02 mys[2] |
| Uzaklık | 1.560 ± 10 ly (478 ± 5 pc) |
| Yörünge[2] | |
| Süre (P) | 185,59±0,05 g |
| Yarı büyük eksen (a) | 1,40±0,01 AU |
| Dış merkezlik (e) | 0,451±0,005 |
| Eğiklik (i) | 126,6±0,4° |
| Yükseliş düğüm boylamı (Ω) | 97,8±1,0° |
| Enberi dönemi (T) | 2.457.387,9 ± 0,7 |
| Enberi açısı (ω) (ikincil) | 12,8±1,1° |
| Ayrıntılar[2] | |
| Güneş benzeri yıldız | |
| Kütle | 0,93±0,05 M☉ |
| Yarıçap | 0,99±0,05 R☉ |
| Aydınlatma gücü (bolometrik) | 1,06±0,04 L☉ |
| Yüzey kütle çekimi (log g) | 4,55±0,16 cgs |
| Sıcaklık | 5.850 ± 50 K |
| Metallik [Fe/H] | -0,2±0,05 dex |
| Dönüş hızı (v sin i) | <3,5 km/s |
| Kara delik | |
| Kütle | 9,62±0,18 M☉ |
| Katalog belirtmeleri | |
Gaia BH1 • Gaia DR3 4373465352415301632[2] | |
| Veritabanı kaynakları | |
| SIMBAD | veri |
Gaia BH1 (Gaia DR3 4373465352415301632), Yılancı takımyıldızında yaklaşık olarak 1.560 ışık yılı (478 pc) uzaklıkta bulunan G-tipi ana kol yıldız ve büyük olasılıkla yıldız kütleli bir kara delikten oluşan ikili sistemdir.[3] 2022 yılı itibarıyla gök bilimcilerin bir kara delik içerdiğinden makul ölçüde emin oldukları bilinen en yakın sistemdir, onu Gaia BH2 ve A0620-00 takip eder.[2][4]
Keşif
[değiştir | kaynağı değiştir]Gaia BH1, 2022 yılında Hawaii'deki Gemini Uluslararası Gözlemevi'nden astrofizikçi Kareem El-Badry liderliğindeki bir ekip tarafından Gaia uzay aracının astrometrik gözlemleri ve ayrıca dikey hız gözlemleri sayesinde keşfedildi. Keşif, 4 Kasım 2022 tarihinde kamuoyuna duyuruldu. Keşif ekibi, G-tipi yıldızın gözlemlenen hareketini açıklayabilecek "kara delik" dışında başka bir astrofiziksel senaryo bulamadı. Sistem, LB-1 ve HR 6819 gibi "kara delik taklitçilerinden" farklıdır. Çünkü kara deliğe dair kanıt, yıldızın kütlesine veya yörüngenin eğikliğine bağlı değildir ve kütle aktarımına dair hiçbir kanıt yoktur.[2] Keşif ekibi aynı zamanda bir kara delik içerme ihtimali olan ikinci bir sistem buldu.[2][5] Bu sistem biraz farklı parametrelerle başka bir gök bilimci ekibi tarafından da tespit edildi[6] ve 2023 yılında Gaia BH2 olarak doğrulandı.[7]
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yıldız ve kara delik, birbirlerinin etrafında 185,59 günlük bir periyot ve 0,45 dış merkezlik ile dolanırlar. Yıldız, yaklaşık olarak 0,93 M☉, 0,99 R☉ ve 5850 K (5577 °C; 10070,6 °F) sıcaklığı ile Güneş'e benzer G-tipi ana kol yıldızıdır. Kara deliğin ise kütlesi yaklaşık olarak 9,62 M☉'dir.[2] Bu kütleye göre kara deliğin Schwarzschild yarıçapı yaklaşık 28 km (17 mi) olmalıdır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Gaia Collaboration; ve diğerleri. (2023). "Gaia Data Release 3. Summary of the content and survey properties". Astronomy and Astrophysics. 674. arXiv:2208.00211 $2. Bibcode:2023A&A...674A...1G. doi:10.1051/0004-6361/202243940. VizieR'de bu kaynak için Gaia DR3 kaydı
- ^ a b c d e f g h i j k El-Badry, Kareem; Rix, Hans-Walter; ve diğerleri. (2 Kasım 2022). "A Sun-like star orbiting a black hole". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 518 (1). ss. 1057-1085. arXiv:2209.06833 $2. Bibcode:2023MNRAS.518.1057E. doi:10.1093/mnras/stac3140.
- ^ Overbye, Dennis (5 Kasım 2022). "Astronomers Find a Black Hole in Our Cosmic Back Yard - Just 1,600 light-years away, the black hole is the closest known to Earth. The good news: It's dormant, at least for now". The New York Times. 3 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
- ^ "Astronomers Discover Closest Black Hole to Earth". noirlab.edu. NOIRLab. 4 Kasım 2022. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.
- ^ Tanikawa, Ataru; Hattori, Kohei; ve diğerleri. (2023). "Search for a Black Hole Binary in Gaia DR3 Astrometric Binary Stars with Spectroscopic Data". The Astrophysical Journal. 946 (2). s. 79. arXiv:2209.05632 $2. Bibcode:2023ApJ...946...79T. doi:10.3847/1538-4357/acbf36.
- ^ Chakrabarti, Sukanya; Simon, Joshua D.; ve diğerleri. (2023). "A Noninteracting Galactic Black Hole Candidate in a Binary System with a Main-sequence Star". The Astronomical Journal. 166 (1). s. 6. arXiv:2210.05003 $2. Bibcode:2023AJ....166....6C. doi:10.3847/1538-3881/accf21.
- ^ El-Badry, Kareem; Rix, Hans-Walter; ve diğerleri. (1 Şubat 2023). "A red giant orbiting a black hole". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 521 (3). ss. 4323-4348. arXiv:2302.07880 $2. Bibcode:2023MNRAS.521.4323E. doi:10.1093/mnras/stad799.
