Granitte Devrim
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Granit'te Devrim Revolyutsiya na hraniti | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Granit'te Devrim ya da Granit Devrimi (Ukraynaca: Революція на граніті; Revolyutsiya na hraniti) Ekim 1990'da Kiev, Ukrayna'da düzenlenen bir öğrenci protesto kampanyasıdır.[1][2] Ukrayna, 1922'den itibaren 24 Ağustos 1991'de Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan edene kadar Birliğin bir parçası olan Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak yönetilmekteydi.[3] Protesto 2 Ekim'den 17 Ekim 1990'a kadar sürdü.[2] Öğrencilerin taleplerinden biri de Ukrayna SSC Bakanlar Kurulu Başkanı Vitaliy Masol'un istifasıydı.[1] Protestoların son gününde Masol istifa etmek zorunda kaldı ve yerine Vitold Fokin getirildi.[4]
Granit Devrimi, Ukrayna'nın Maidan Nezalezhnosti (Bağımsızlık Meydanı) merkezli ilk büyük siyasi protestosu olarak kabul edilir. Diğerleri 2004 Turuncu Devrim ve 2013 ile 2014 yıllarındaki Yevromaydan'dır.[5][6]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
"Ukrayna Öğrenci Birliği" Ağustos 1989'da kuruldu.[1] Bu örgüt, Mart 1990 Ukrayna parlamento seçimlerinin sonuçlarından derinden memnun değildi.[7] Bu seçimde Ukrayna Komünist Partisi, Ukrayna SSC Yüksek Sovyeti'nde (Ukrayna SSC parlamentosu) ve Demokratik Blok'ta 111 sandalye kazandı.[7] Öğrenci lideri Oles Doniy, Demokratik Blok'un çoğunluğu kazanması gerektiğini ilan etti.[7] Öğrenci Birliği daha sonra "Granit'te Devrim" olarak bilinecek olan büyük ölçekli bir protesto için hazırlıklara başladı.[1]
2 Ekim 1990'da öğrenciler açlık grevine başladılar ve Kiev'in Ekim Devrimi Meydanı'nı işgal ettiler (şimdi adı Maidan Nezalezhnosti, Bağımsızlık Meydanı).[1][2] Militsiya (Sovyet polis gücü) ile dolu olduğu için, başlangıçta amaçlanan protestonun merkezi Mariinsky Park'ı kullanmamaya karar vermişlerdi.[1][2] Gün, 100.000 kişinin katıldığı ve Ukrayna Halk Hareketi, Ukrayna Cumhuriyetçi Partisi ve diğer küçük yurtsever örgütlerin başlattığı bir mitingle başlamıştı.[1] Protesto sırasında, on binleri bulan katılımcıların katıldığı çeşitli yürüyüşler öğrencilerle dayanışma içinde gerçekleştirildi.[6] Ayrıca işçi örgütleri ülke çapında grev çağrısında bulunarak protestoya yürüyüşle katıldılar.[6] Protesto sırasında, önde gelen kültürel şahsiyetler, muhalefet politikacıları ve Sovyet muhalifleri desteklerini göstermek için öğrencileri ziyaret etti.[6] Protestoların ilk günlerinden birinde Ukrayna SSR Yüksek Sovyeti başkanı Leonid Kravçuk protestocuları ziyaret etti.[8]
Protestocuların talepleri yeni Birlik Antlaşmasından ayrılınması, 1991'den ilkbaharında veya daha önce birçok partili parlamento seçimini yapılası, Ukraynalıların Sovyet Silahlı Kuvvetleri'nde askerlik hizmetinin yalnızca Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde yerine getirilmesini, Ukrayna Komünist Partisi ve Komsomol'un mülkiyetlerinin kamulaştırılması ve Ukrayna SSC Bakanlar Kurulu Başkanı Vitaliy Masol'un istifasını içermekteydi.[1] Sovyetler Birliği'ni Sovyet Egemen Cumhuriyetler Birliği'ne dönüştürecek yeni önerilen Birlik Antlaşması'nın imzalanmasının reddi, o zamanki Ukrayna milliyetçiliğinin yeniden dirilişinin bir parçasıydı.[6] (1991'de Ukrayna bağımsız bir ülke oldu.[6])
Protestoların ilk gününde, Kiev, Lviv, Dneprodzerzhinsk, Ivano-Frankivsk ve diğer birçok şehirden sadece birkaç düzine öğrenci meydanda toplandı. Birkaç gün içinde, onları destekleyen onbinlerce Ukraynalı ile birlikte yüzlerce kişi vardı.[9] Öğrenciler meydanda sığınak tipi yarı çadırlar kurarlar.[10] Protesto, adını meydanın graniti üzerine çadırların kurulmasından aldı.[10] Tüm protestoculardan yaklaşık 200'ü açlık grevindeydi (hepsi eylemlerinden sağ çıktı).[6][8] Sonunda Ukrayna SSC Yüksek Sovyeti'nin önünde başka bir kamp kuruldu.[6] Protesto sırasında milletvekilleri öğrencilerin yanında olduğu için,[6] Oles Honchar Dnipro Ulusal Üniversitesi'nden öğrenci Oles Doniy, Ukrayna parlamentosu için yaptığı bir konuşmada öğrencilerin taleplerini belirtme imkanı buldu.[6][9]
17 Ekim 1990'da Masol istifa etmek zorunda kaldı ve yerine Vitold Fokin getirildi.[4] Diğer dört öğrenci talebi başlangıçta karşılanmadı.[1] Ancak kısa süre sonra zorunlu askerlik Ukrayna toprakları ile sınırlı oldu; Yeni planlanan Birlik Antlaşması dikkate alınmadı ve 1994 Ukrayna parlamento seçimlerinde çok partili seçimler yapıldı.[11]
Uzun dönem etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Granit'te Devrim organizatörleri arasında yer alan çeşitli isim daha sonra 2004 Turuncu Devrimi'nin önde gelen isimleri haline geldi.[10] Mykhaylo Svystovych ve Vyacheslav Kyrylenko, siyasi kariyerlerine Granit Devrimi'ne katılarak başladı.[6]
Granit Devrimi, Maidan Nezalezhnosti merkezli ilk büyük siyasi protesto olarak görülmektedir. Diğer önemli olaylar 2004 Turuncu Devrim ve 2013 ile 2014 yıllarındaki Yevromaydan'dır.[5][10][11][12] Bu protestolar büyük ölçüde Granit Devrimi'nin protesto tarzını taklit ediyordu: Büyük bir meydanın işgal edilmesi ve sanatçının sahne alacağı bir sahne inşa edilmesi.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i Granit Devrimi dersi 15 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Den Gazetesi (4 Ekim 2016)
- ^ a b c d (Ukraynaca) "Revolution on Granite". Ekim 1990 fotoğrafları 4 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (erişim tarihi: 11 Kasım 2017)
- ^ A History of Ukraine: The Land and Its Peoples 2 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Paul Robert Magocsi, University of Toronto Press, 2010, 1442610212 (sayfalar: 563/564 & 722/723)
- ^ a b How Ukraine Became a Market Economy and Democracy 2 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anders Åslund, Peterson Institute for International Economics, 2009, 978-0881324273
Eastern Europe and the Commonwealth of Independent States 1999 2 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Routledge, 1998, 1857430581 (sayfa 850) - ^ a b The Conflict in Ukraine: What Everyone Needs to Know 2 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Serhy Yekelchyk, Oxford University Press, 2015, 0190237287 (Chapter 1 "Why Ukraine")
- ^ a b c d e f g h i j k l The Revolution On Granite: Ukraine's 'First Maidan' 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Radio Free Europe (16 Ekim 2020)
- ^ a b c КАЛІНІЧЕНКО В.В., РИБАЛКА І.К. ІСТОРІЯ УКРАЇНИ. ЧАСТИНА ІІІ: 1917-2003 рр. (Ukraynaca). 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b (Ukraynaca) Granite Revolution: We can be called cynics who are ready to die for an idea 2 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Istorychna Pravda (2 Ekim 2020)
- ^ a b (Ukraynaca) Photo-chronology of the student revolution of the 1990s 19 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (erişim tarihi: 10 Aralık 2017)
- ^ a b c d The Conflict in Ukraine: What Everyone Needs to Know 2 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Serhy Yekelchyk, Oxford University Press, 2015, 0190237279 (sayfa 2)
- ^ a b Where does the key to political change lie in the post-Soviet space? 17 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., openDemocracy (23 Ağustos 2016)
- ^ Why Ukraine Is So Important 14 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Business Insider (28 Ocak 2014)
The Process of Politicization: How Much Politics Does a Society Need? 2 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Cambridge Scholars Publishing, 2017, 1-4438-9628-4 (sayfa 154)
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Wikimedia Commons'ta Granitte Devrim ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |