Hizb-i İslami Halis
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Hizb-i İslami Halis Türkçe: Afganistan İslami Halis Partisi حزب اسلامی خالص | |
|---|---|
 | |
| Genel başkan | Hacı Azizullah Din Muhammed |
| Kurucu | Muhammed Yunus Halis |
| Önceli | Hizb-i İslami |
| İdeoloji | İslami köktendincilik, Kabilecilik, Peştunculuk |
| Temsilciler Meclisi | 0 / 249 |
| İhtiyar Heyeti | 0 / 102 |
| Afganistan | |
Hizb-i İslami Halis (Peştuca: حزب اسلامی خالص, Türkçe: Afganistan İslami Halis Partisi), Muhammed Yunus Halis tarafından kurulan Afgan siyasi eski Mücahit hareketi.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Gulbeddin Hikmetyar'ın kurduğu Hizb-i İslami'den 1979'da ayrılarak kurulmuştur.[1] Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi sırasında Sovyetler Birliği ve Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'ne karşı savaşan mücahid gruplardan biriydi.[2] Partinin kurucusu Muhammed Yunus Halis, bu savaşta bizzat yer almıştır.[3] Bu dönemde partinin savaş suçu işlediği ve katliamlar gerçekleştirdiği iddia edilmektedir.[4] Bu süreçlerin ardından Muhammed Yunus Halis, 2003 yılında Amerika'nın Afganistan'ı işgalinden sonra Amerika'ya karşı cihat ilan etti ve dağa çıktı. 2006 yılında da öldü.[5]
Siyasi görüşü[değiştir | kaynağı değiştir]
Muhammed Yunus Halis'e göre Kur'an, anayasa olarak yeterli idi; bu nedenle başka bir anayasaya ihtiyaç bulunmamaktaydı. Parti, Şeriat temelli bir hükûmet kurma amacı taşıyordu. Dört Halife dönemindeki dayanan bir yönetim oluşturulmak isteniyordu. İslami kurallara dayanan bir toplumsal ahlak oluşturulması amacıyla, parti kendi düşündüğü İslami modeli uygulamaya çalışmıştır.[6] Parti, ana partisi olan Hizb-i İslami'den daha aşırıcı, gerici ve Peştun geleneklerine bağlı, faşist bir parti olarak değerlendirilmektedir. Partinin kurucusu Muhammed Yunus Halis'in, diğer aktörlerle barışmaya niyeti olmayan, köktendinci ve sert yapıya sahip biri olduğu belirtilmektedir.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Dipnotlar
- ^ Keskin 2020, ss. 101-102.
- ^ "DESERT SHIELD AND DESERT STORM A CHRONOLOGY AND TROOP LIST FOR THE 1990–1991 PERSIAN GULF CRISIS" (PDF). apps.dtic.mil. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Aralık 2018.
- ^ Ahmadi 2011, s. 20.
- ^ Keskin 2022, s. 111.
- ^ Ahmadi 2011, s. 21.
- ^ Keskin 2020, s. 102.
- ^ Keskin 2022, ss. 111-112.
- Kaynaklar
- Keskin, Ghulam Faroq (2022). Devlet-İçi Çatışmalarda Küresel Ve Bölgesel Aktörlerin Rolleri: Afganistan Örneği (1989-2018). ISBN 9789755203683. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.
- Keskin, Ghulam Faroq (2020). DEVLET-İÇİ ÇATIŞMALARDA KÜRESEL VE BÖLGESEL AKTÖRLERİN ROLLERİ: AFGANİSTAN ÖRNEĞİ (1989-2018) (PDF) (Doktora tezi). 21 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.
- Ahmadi, Akbarshah (2011). DİNİ TARİHİ VE SOSYOLOJİK BOYUTUYLA TALİBAN HAREKETİ (PDF) (Yüksek lisans tezi). 21 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.