Józef Lipski
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Józef Lipski (5 Haziran 1894 - 1 Kasım 1958) Polonyalı bir diplomat ve 1934'ten 1939'a kadar Nazi Almanyası Büyükelçisiydi. Lipski, İkinci Polonya Cumhuriyeti'nin dış politikasında kilit bir rol oynadı.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Lipski avukatlık eğitimi aldı ve 1925'te Polonya Dışişleri Bakanlığı'na katıldı. 29 Ekim 1934'ten 1 Eylül 1939'a kadar Lipski, Polonya'nın Almanya büyükelçisi olarak görev yaptı. 1934'teki ilk görevlerinden biri, Polonya'nın izolasyonu ve hem Komünist Rusya hem de Almanya'nın doğudaki sınırı korumaya çalışmak için Almanya-Polonya saldırmazlık beyannamesi üzerinde çalışmaktı.[1]
1938'in sonlarında Alman yetkililer, İngiliz Uganda Planı ve Fransa-Polonya Madagaskar Planı'ndan[2][3] esinlenerek Avrupalı Yahudileri Afrika'ya yeniden yerleştirme önerisiyle Polonya'ya başvurdu ve Polonya'nın Almanya büyükelçisi olarak Lipski, Hitler ile bu konuyu görüştü. Yohanan Cohen, Lipski'nin 21 Ekim 1938'de Hitler'le yaptığı tartışmayı "Polonya düzenine ve kamuoyuna hakim olan türden şeylerin özelliği, Jósef Lipski'nin yorumlarıydı" olarak tanımlıyor. Hitler'in önerilerine yanıt veren Lipski, "böyle bir çözüm bulabilirse ona Varşova'da güzel bir anıt dikeceğiz" dedi.[4] Timothy Snyder şunları söylediː "Bu müzakerelerin tarihçileri, Lipski'nin, Yahudi sorununu çözmenin bir yolunu bulursa Polonya'nın Hitler için bir anıt dikeceğine dair sözlerinden sık sık alıntı yaparlar. Holokost hakkında bilgi sahibi olduğumuzda, bu sözü gerçekte olduğundan daha da iğrenç bulabiliriz. Lipski, ezici zorluklara rağmen, Almanya'nın denizaşırı bir koloniyi Polonyalı Yahudilere açmak için bir miktar deniz gücüne sahip olabileceği umudunu ifade ediyordu. Hitler'in 'çözümünün' topyekun bir toplu katliam olabileceği hiç aklına gelmemişti."[5]
Lipski, İkinci Dünya Savaşı sırasında gönüllü olarak savaştı (Fransa'daki Polonya 1. Grenadiers Tümeni) ve daha sonra Batı'daki Polonya Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığına katıldı. 1951'de Lipski ABD'ye taşındı ve Sürgündeki Polonya Hükümetini temsil etti.
Vladimir Putin'den açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Aralık 2019'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, üst düzey Rus savunma yetkililerine verdiği bir konuşmada Lipski'yi antisemitizmle suçladı ve ona "O piç! O Yahudi karşıtı domuz" dedi.[6] Sözleri Polonya hükûmet yetkilileri tarafından kınandı ve Polonya Hahambaşısı Michael Schudrich, "Polonya'nın yüzde 10'luk Yahudi azınlığının göçünü desteklediğini unutmamak gerekir, ancak bunu kısmen gizli askeri destek verdiği Siyonist hareketle işbirliği içinde yaptı. Bununla birlikte, aynı zamanda, Üçüncü Reich 1938'de binlerce Polonyalı Yahudiyi sınır dışı ettiğinde, Büyükelçi Lipski de dahil olmak üzere Polonya diplomatik servisleri onlara kişisel olarak yardım etti. [Lipski]'yi bağlamından koparılmış bir cümleye dayanarak antisemitizmle suçlamak son derece sorumsuzluktur" dedi.[7]
Profesör Mariusz Wołos, "[Lipski'nin] kapsamlı mirasının ... antisemitik tavır izleri olmadığını ve Lipski bir antisemit değildi" dedi.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Feigue Cieplinski, "Poles and Jews: the Quest for Self-Determination, 1919-1934 18 Eylül 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.," Binghamton Journal of History, fall 2002, last accessed 2 June 2006.
- ^ Telushkin, Joseph (2001) [1991]. Jewish Literacy: The Most Important Things to Know About the Jewish Religion, Its People, and Its History. New York: Harper Collins. 978-0-688-08506-3.
- ^ Browning, Christopher R. (2004). The Origins of the Final Solution : The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939 – March 1942. Comprehensive History of the Holocaust. Lincoln: University of Nebraska Press. 0-8032-1327-1.
- ^ Small Nations in Times of Crisis and Confrontation 31 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yohanan Cohen, page 70, State University of New York Press
- ^ Snyder, Timothy (2015). Black Earth: The Holocaust as History and Warning. Londra: The Bodley Head London. s. 362.
- ^ "Putin Calls Former Polish Ambassador 'Anti-Semitic Pig'". The Moscow Times. Moskova. 25 Aralık 2019. 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023.
- ^ Rzeczpospolita (31 Aralık 2019). "Naczelny Rabin RP i przewodnicząca Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich: Skandaliczna manipulacja Putina". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.
Dla nas Żydów szczególnie skandaliczne jest manipulowanie przez Putina notatką ambasadora RP w Berlinie Józefa Lipskiego z jego rozmowy z Adolfem Hitlerem w 1938 roku” - czytamy. „Polska, o czym nie wolno zapominać, popierała emigrację swej 10 % żydowskiej mniejszości. Ale czyniła to po części we współpracy ruchem syjonistycznym, któremu udzielała potajemnie wojskowego wsparcia. Zarazem jednak, gdy III Rzesza wydaliła w 1938 roku tysiące polskich Żydów, polskie służby dyplomatyczne, w tym ambasador Lipski osobiście, udzielały im wsparcia. Oskarżanie go o antysemityzm na podstawie jednego zdania wyrwanego z kontekstu jest skrajnie nieodpowiedzialne.
- ^ Polish Press Agency (31 Aralık 2010). "Prof. Mariusz Wołos: "Ambasador Józef Lipski nie był antysemitą"". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.
Trzeba dodać, że w bogatej spuściźnie tego wybitnego dyplomaty nie ma jakichkolwiek śladów postawy antysemickiej. Lipski nie był antysemitą.
