Jean Monnet
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Ağustos 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
 |
Jean Monnet, 1888–1979 yılları arasında yaşamış bir Fransız iktisatçı ve maliyecidir. 1. Dünya Savaşı’ndan itibaren Avrupa’da birliğin sağlanması için çaba gösterdi. Savaş yıllarında Fransa ve İngiltere arasında birliğin sağlanması konusundaki çabaları dikkate alınarak 1919 yılında Milletler Cemiyeti Genel Sekreter Yardımcılığı’na atandı. Benzer çalışmaları ile dünyada birlik ve barışı sağlamaya çalıştı.
Jean Monnet, II. Dünya Savaşı yıllarında da Fransız ve İngiliz birliği için çalışmaya devam etti. 1940 yılında Fransa ve Büyük Britanya arasında federal bir birlik olan “joint communique”i tasarladı. Bu tasarı, her iki ülkeyi birleştirmekti ve birlik şöyle anlatılmaktaydı: “İki hükümet gelecekte Fransa ve Büyük Britanya’nın iki ayrı ulus değil tek bir Anglo-Fransız Birliği olacağını beyan etmektedir. Birliğin yapılandırılması savunma, dış ilişkiler ve ekonomik ilişkiler alanlarında ortak örgütlenmeleri içerecektir. İki Parlamento resmi olarak birleşecektir”. Planı Churchill ve de Gaulle tarafından kabul gördü.
Jean Monnet, 1943 yılında yaptığı bir konuşmasında Avrupa devletlerinin milli egemenlik temelinde yeniden yapılanmadıkları takdirde, barış içinde olamayacaklarını, Avrupa ülkeleri halklarına gerekli refah ve toplumsal kalkınmayı temin etmek için çok küçük olduklarını ve bir federasyon kurmaları gerektiğini belirtiyordu. Ne var ki, Fransız siyasi sınıfının yenilgiyi çoktan kabul etmiş olması nedeniyle, onun bu girişimleri Fransa’nın yenilgisini engelleyemedi. Savaşın ardından, Monnet, Fransız hükûmetine bir “küresel modernleşme ve ekonomik kalkınma planı” sundu. Fransız ekonomisini yeniden canlandırmak üzere Planlama Müdürlüğüne atandı ve 1947’de Fransa’nın Marshall Planı’na katılımına yol açan Monnet Planı’nı kaleme adı. 1949’da Monnet, önemli bir kömür ve çelik bölgesi olan Ruhr’un kontrolü için Almanya ve Fransa arasındaki ihtilafın tehlikeli boyutlara tırmanmakta olduğunu fark etti ve Fransız-Alman kömür ve çelik kaynaklarının bir Avrupa Hükûmeti’nin kontrolü altında toplanmasının gerekli olduğunu gördü. Fransız Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından gelen bir önergenin ardından Monnet, Schuman Planı taslağını hazırladı. Robert Schuman önergeyi kabul etti ve Adenauer ile fikir birliği içinde, 9 Mayıs 1950’de önergeyi kamuoyuna sundu.
1951’de, Paris Antlaşması ile altı ülke (Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg) bugünkü Avrupa Birliği’nin temeli olan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu (ECSC) kurdu. AKÇT’nin ilk başkanı olan Monnet (1952-1955), birliği Avrupa’nın ekonomik ve siyasi entegrasyonunun ve Avrupa Birliği’nin ilk adımı olarak değerlendirdi. AKÇT’nin yaratılması gerçekten de Monnet tarafından öngörülen sonuçları doğurdu. Avrupa sorununun tüm unsurları Fransız- Alman uzlaşması ile dindirildi, ihtilaftan siyasi işbirliğine doğru bir geçiş yaşandı ve bu AKÇB projesinin içerdiği demokratik gücün tohumlarının gelişmesini mümkün kıldı. 1955’te, Fransa’nın Avrupa Savunma Komitesi’ni (EDC) onaylamayı reddetmesiyle kızışan ciddi krizin ardından Jean Monnet AKÇT Başkanlığı’ndan istifa etti. Ancak çalışmalarına devam etti; siyasi ve ekonomik entegrasyon için mücadele etmek ve resmi kurumsal yapıların dışındaki yapılar üzerinden Birleşik Avrupa Devletleri fikrini benimsetmek için Hareket Komitesi’ni kurdu ve bir anlamda Avrupa’nın ilk lobicisi oldu. Hayatının kalanını Avrupa’nın birleşmesi yolundaki çalışmalara adadı. Tohumları Jean Monnet tarafından ekilen Avrupa Birliği fikri zaman içinde geliştirilmiş ve bugünkü yapısına kavuşmuştur.
Temeli 1989 yılında Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Komisyonu arasında imzalanan bir Mutabakat Zaptı ile oluşturulan, ardından imzalanan finansman anlaşması ile uygulamaya başlanan Jean Monnet Burs Programı, o tarihten günümüze AB müktesebatı ve AB ile ilgili konularda bilgi sahibi insan kaynağı ihtiyacının karşılanmasına destek sağlamaktadır. Türkiye’deki en köklü ve en prestijli burs programına, Avrupa Birliği’nin fikir babası Jean Monnet’nin adı verilmiştir. Program bu çerçevede Türkiye’nin AB katılım sürecindeki çalışmalarına katkı sağlamaktadır.
 | Wikimedia Commons'ta Jean Monnet ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
