Jim Murray

Jim Murray (13 Kasım 1957 doğumlu), İngiliz yazar, gazeteci ve tanınmış bir viski tadımcısı ve eleştirmenidir. En çok viski hakkındaki gözlemleri ve konuyla ilgili her yıl güncellenen kitabı Jim Murray's Whisky Bible ile tanınmaktadır.^[1]

Yaşamı ve Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Jim Murray, 13 Kasım 1957'de, Merstham, Surrey, Birleşik Krallık'ta doğdu. Genç yaşlardan itibaren hevesli bir gazeteciydi, henüz okuldayken yerel gazeteler için yazdı ve on altı yaşındayken Northamptonshire'da, "Murray on Monday" adıyla kendi televizyon programını sundu. Murray yerel spor etkinlikleri hakkında haber ve yorum yaptı. Yazmaya ve spora, özellikle de futbola olan tutkusu, Murray'in sevilen ve modası geçmiş Millwall FC'sinin öyküsünü anlatan ilk kitabı Millwall: Güneyin Aslanları (1988) ile doruğa ulaştı.^[2]

1992'de Sunday People ve Daily Star'da ulusal gazete muhabiri olarak çalışan Murray, 13 yıl sonra Fleet Street'ten ayrılarak dünyanın ilk tam zamanlı viski yazarı oldu. İlk damıtım evi ziyaretini 1975 yılında Talisker'e yapan Murray'in, o zamandan beri dünya çapında herkesten daha fazla damıtım evini ziyaret ettiğine inanılmaktadır.^[3] 1980'lerin başlarında ve ortalarında İskoçya'ya yaptığı geçici görevlerden yararlanarak mümkün olduğu kadar çok damıtım evini ziyaret etmiş ve hatta boş zamanlarında buralarda çalışmıştır.^[3]

1994 yılında, Jim Murray'in dünyanın önde gelen otoritesi olarak yerini güvence altına almak için yazacağı birçok popüler viski kitabından ilki olan "İrlanda Viski Almanağı"'nın piyasaya sürdü.^[4] Bu kitap revize edildi ve üç yıl sonra Klasik İrlanda Viskisi (1997) adıyla yeniden basılmak üzere genişletildi. Diğer yayınlar arasında Jim Murray's Complete Book of Whiskey (1997), Classic Bourbon, Tennessee & Rye (1998), Classic Blended Scotch (1999) ve The Art of Whisky (1998) bulunmaktadır.^[3]

Murray, Glenfiddich Yılın Viski Yazarı ödülünü üç kez kazandı. Murray, tarafsızlığını, bağımsızlığını ve dürüstlüğünü şiddetle korumuştur.^[5] Reklama bağımlı medya için yazı yazarak bunun tehlikeye girebileceğine inanmaktadır. Son dönemdeki dergi yazıları seçici olmuştur ve yalnızca tüm telif haklarının kendisine ait olduğu anlayışına dayanmaktadır. Murray, yazılarını daha da korumak için adını ticari marka olarak tescil ettirmiştir.^[6]

Murray, viski üzerine yazılar yazıp yayınlamanın ve Uluslararası Şarap ve Spirit Yarışması'nda jüri başkanı olmanın yanı sıra, hem viski, hem de rom konusunda danışman olarak yer almıştır. Başarılarından biri, 1996'da kapandıktan sonra Islay'daki Ardbeg içki imalathanesinin yeniden diriltilmesinde önemli bir rol oynamaktır. Murray ayrıca Amerikan (burbon) viskisi, Kanada çavdar viskisi, Japon viskisi ve İrlanda single pot viskisi hakkında da yazılar yazmıştır.^[3]

2020'nin sonlarında, Murray'in viski incelemelerinin cinsiyetçi bir dil içerdiği iddialarının ardından, bir damıtım evi ve bir perakendeci ondan uzaklaşmaya çalıştı.^[7]  İskoç Viski Derneği, Bay Murray'in dilini "saldırgan" olarak nitelendirdi.^[7] Murray, eleştirilerinin cinsiyetçi olduğunu inkar ederek "Bunun duygusallıkla ilgisi var. Tüm yiyecek ve içecekler şehvetlidir." demiştir.^[7]

Murray, İngiltere'nin Northamptonshire kentinde yaşamakta^[8] ve burbon üretim bölgesinin kalbinde, Frankfort, Kentucky, Amerika Birleşik Devletleri yakınlarında da bir evi bulunmaktadır.^[3]

Jim Murray'in viski tadım yöntemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Jim Murray, 4 ana bölüm (burun, tadım, bitiş ve denge,)^[9] ve 18 adımda şekillendirdiği viski tadımını aşağıdaki şekilde özetle açıklamaktadır:^[10]

• Tadıma başlamadan önce şekersiz bir kahve veya mümkünse %90 bitter çikolata çiğneyin.
• Dikkat dağıtıcı kokulardan ve aromalardan uzak bir yerde bulunun.
• Ellerinizi yakın zamanda ağır kokulu sabun kullanarak yıkamadığınızdan emin olun.
• Lale şeklinde saplı bir viski tadım bardağı kullanın.
• Asla buz eklemeyin. Bu, molekülleri sıkılaştırır ve tat ve aromaların salınmasını önler. Aynı zamanda viski tadının da acı olmasına neden olur.
• Kim derse desin, kesinlikle su eklemeyin!.. Su aromayı açığa çıkarır ancak viskinin %40'ın altına düşmesine yol açar, yani artık içtiğiniz viski değildir.
• Koklamadan veya tatmadan önce bardaktaki seyreltilmemiş viskiyi vücut sıcaklığına kadar ısıtın.
• Asla burnunuzu bardağa sokmayın.
• İlk yudumunuzu dikkate almayın. Bu damağınız için bir işarettir.
• İkinci olarak, daha büyük bir yudumda, tada konsantre olmak için gözlerinizi kapatın ve viskiyi sürekli olarak damağınızda hareket ettirin.
• Viski dengesini arayın.
• Üçüncü veya dördüncü kez tatmadan asla son değerlendirmenizi yapmayın.
• Yutmayın.
• Değerlendirmenizde dürüst olun.
• Bir viski ile diğeri arasında ayrım yapamıyorsanız derhal durun ve bekleyin.

Jim Murray's Whisky Bible[değiştir | kaynağı değiştir]

Jim Murray'in Viski İncil'i devam eden bir projedir ve serinin ilki 2003'te yayınlanmıştır.^[11] Murray ve bir araştırmacı ekibinin dünya pazarından temin edebildiği her viskiyi içeren kompakt bir rehberdir. Her viski yalnızca Murray tarafından tadılır ve 100 üzerinden genel puanla derecelendirilir. Bu toplam dört temel kriteri yansıtır: burun, tadım, bitiş ve denge, her biri 25 üzerinden puanla ödüllendirilir. The Whiskey Bible'ın her yeni baskısında Murray, yaklaşık 1.000 yeni piyasaya sürülen veya daha önce bilinmeyen aged ve NAS viskiler için tadım notları ve derecelendirmeler sağlıyor ve toplamda yaklaşık 4.000 marka incelenmektedir.^[3] 2021 yılı sürümünde 4500 viski markasına ulaşmıştır.^[12]

Murray's Whisky Bible'ın her baskısı aynı zamanda Murray'in yılın en sevdiği viskiler olan Whisky Bible Awards'ın kapsamlı bir listesini de içermektedir. Ödüllerini bir avuç viski ile sınırlayan çoğu eleştirmenin aksine, Murray's Whisky Bible Awards, dünyanın başlıca viski üreten bölgelerinden gelen 50'den fazla viskiyi ve çok çeşitli aroma ve lezzet profillerini içeren geniş bir döküman oluşturmaktadır.^[12]

Önemli eserleri^[13][değiştir | kaynağı değiştir]

• Murray, James (1988). Millwall: Lions of the South ISBN 978-1871220001
• Murray, Jim (1994). Jim Murray's Irish Whiskey Almanac ISBN 978-1897784334
• Murray, Jim (1997). The Complete Guide to Whisky ISBN 978-1858685236
• Murray, Jim (1997). Classic Irish Whiskey ISBN 978-1853752414
• Murray, Jim (1998). Classic Bourbon, Tennessee & Rye Whiskey ISBN 978-1853752186
• Murray, Jim (1998). The Art of Whisky ISBN 1-873162-67-7
• Murray, Jim (1999). Classic Blended Scotch ISBN 978-1853752971
• Murray, Jim (2003). Jim Murray's Whisky Bible 2004 ISBN 1-84442-991-1
• Murray, Jim (2004). Jim Murray's Whisky Bible 2005 ISBN 1-84442-670-X
• Murray, Jim (2005). Jim Murray's Whisky Bible 2006 ISBN 1-84442-550-9
• Murray, Jim (2006). Jim Murray's Whisky Bible 2007 ISBN 978-0-9554729-0-9
• Murray, Jim (2007). Jim Murray's Whisky Bible 2008 ISBN 978-0-9554729-2-3
• Murray, Jim (2008). Jim Murray's Whisky Bible 2009 ISBN 978-0-9554729-3-0
• Murray, Jim (2009). Jim Murray's Whisky Bible 2010 ISBN 978-0-9554729-4-7
• Murray, Jim (2010). Jim Murray's Whisky Bible 2011 ISBN 978-0-9554729-5-4
• Murray, Jim (2011). Jim Murray's Whisky Bible 2012 ISBN 978-0-9554729-6-1
• Murray, Jim (2012). Jim Murray's Whisky Bible 2013 ISBN 978-0-9554729-7-8
• Murray, Jim (2013). Jim Murray's Whisky Bible 2014 ISBN 978-0-9554729-8-5
• Murray, Jim (2014). Jim Murray's Whisky Bible 2015 ISBN 978-0-9554729-9-2
• Murray, Jim (2015). Jim Murray's Whisky Bible 2016 ISBN 978-0-9932986-0-8
• Murray, Jim (2016). Jim Murray's Whisky Bible 2017 ISBN 978-0993298615
• Murray, Jim (2017). Jim Murray's Whisky Bible 2018 ISBN 978-0993298622
• Murray, Jim (2018). Jim Murray's Whisky Bible 2019 ISBN 978-0993298639
• Murray, Jim (2019). Jim Murray's Whisky Bible 2020 ISBN 978-0993298653
• Murray, Jim (2020). Jim Murray's Whisky Bible 2021 ISBN 978-0993298660^[14]
• Murray, Jim (2020). Whisky Cubes Pack ISBN 978-1787393714
• Murray, Jim (2021). Jim Murray's Whisky Bible 2022 ISBN 978-0993298660
• Murray, Jim (2022). Jim Murray's Whisky Bible 2023 ISBN 978-1838320751^[15]
• Murray, Jim (2022). Jim Murray's Whisky Bible 2024 ISBN 978-1838320768^[16]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]