Keles
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Keles | |
|---|---|
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Bursa |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ertuğrul Arslan[1] |
| • Belediye başkanı | Mehmet Keskin (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 658 km² |
| Rakım | 1240 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 12,355 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 11.499 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 16740 |
| İl alan kodu | 0224 |
| İl plaka kodu | 16 |
Resmî site http://www.keles.gov.tr 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. YerelNET 23 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |
Keles, Bursa ilinin, şehir merkezine 61 km uzaklıktaki bir ilçesidir. Doğusunda ve kuzeydoğusunda İnegöl ilçesi, güneydoğuda Kütahya'nın Domaniç ve Tavşanlı ilçeleri, kuzeyde merkez ilçe, batıda ise Orhaneli ilçesi ile çevrilidir. İlçenin yüzölçümü 640 kilometrekare, rakımı 1.050 metre civarındadır.
Keles Deresi vadisinde kurulmuştur. Keles Deresi, Uludağ-Eğriöz Dağları arasındaki platoyu yaran Kocasu Çayı'nın bir koludur. Batıdan Hüseyin Alanı Geçidi ile Bursa'ya, doğudan Tepel Geçidi ile İnegöl'e bağlanır.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe halkının büyük bölümü geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır. Tarım ürünleri içerisinde en önemli gelir kaynağını çilek, kiraz, vişne, tütün, nohut, anason gibi ürünler oluşturmaktadır. Verimli tarım ancak Nilüfer Çayı vadisi ve Kocasu ırmağı vadisinde yapılmaktadır.
İlçede sanayi kuruluşu yoktur. Son yıllarda süt işleme tesisleri merkez ve köylerde kurulmaya başlanmıştır. İlçede Keles Linyitleri Başmühendisliğine ait linyit kömürü ocağı bulunmaktadır. Son yıllarda biraz kar yapan işletme 2020'den sonra hızla zarar etmeye başlamıştır. Bölgenin doğal yapısına telafisi mümkün olmayan zararlar vermiştir.
İlçede sanayi gelişmediği için Keles ilçesi, Sanayi Kentleri Bursa ve İnegöl'e yoğun göç vermektedir. Halk tarım ve hayvancılık gelirlerinin yanında Bursa ve diğer illere mevsimlik işçilik için çalışmaya gitmektedirler.
Haydar ve Belenören (Hereke, Heracles) mahallesi yakınlarında doğal sıcak su kaynakları bulunur ancak turizme yönelik tesisler yapılmamıştır. Harmancık; trekking, kamp ve avcılık için uygun bir bölgedir.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçenin nüfusu 2020 genel nüfus sayımına göre 11.499'dur.
İlçe bağlısı 42 mahalleden oluşmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1955[4] | 19.962 | 1.164 | 18.798 |
| 1960[5] | 18.955 | 1.353 | 17.602 |
| 1965[6] | 20.218 | 1.643 | 18.575 |
| 1970[7] | 20.956 | 1.762 | 19.194 |
| 1975[8] | 22.296 | 2.423 | 19.873 |
| 1980[9] | 22.453 | 2.113 | 20.340 |
| 1985[10] | 22.125 | 2.492 | 19.633 |
| 1990[11] | 21.675 | 2.910 | 18.765 |
| 2000[12] | 18.613 | 3.636 | 14.977 |
| 2007[13] | 15.959 | 3.749 | 12.210 |
| 2008[14] | 15.468 | 3.585 | 11.883 |
| 2009[15] | 15.242 | 3.681 | 11.561 |
| 2010[16] | 14.641 | 3.606 | 11.035 |
| 2011[17] | 14.327 | 3.570 | 10.757 |
| 2012[18] | 13.876 | 3.570 | 10.306 |
| 2013[19] | 13.639 | 13.639 | veri yok |
| 2014[20] | 13.123 | 13.123 | veri yok |
| 2015[21] | 12.773 | 12.773 | veri yok |
| 2016[21] | 12.452 | 12.452 | veri yok |
| 2017[21] | 11.990 | 11.990 | veri yok |
| 2018[21] | 12.355 | 12.355 | veri yok |
| 2019[21] | 11.997 | 11.997 | veri yok |
| 2020[21] | 11.499 | 11.499 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
1953 yılına değin Orhaneli'ne bağlı nahiye olan Keles bölgesinde Bitinya, Doğu Rum (Bizans) kalıntıları bulunur. Vaktinde önemli yerleşim birimlerinden biri olmuştur. M.S. 548'de yaygın bir vebadan sonra yöre önemini yitirmiş ve kent terkedilmiştir ancak Uludağ'ın (Keşiş Dağı) keşişler tarafından önem kazanması ile Keles'e canlılık gelmiştir. Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu 12. yüzyılda göçmen Yörük boyları bölgeye gelip yerleşmiştir.[kaynak belirtilmeli] Moğol istilasından kaçarak Anadolu'ya göçen Türk boyları Selçuklu İmparatorluğu idaresinde uç beyliği olarak Karacadağ yöresine yerleşmişler, beylik genişleyince Keles ve civarındaki yaylalar yazlık olarak kullanılmıştır. Keles'e 4 km. mesafedeki Kocayayla'da o dönemde Sultan otağ çadırı kurulduğu bilinmektedir. Kocayayla'da yapılan Sultan Camii'nin ve ilçe merkezinde bulunan tarihi kilise zamanla tahrip edilmiş ve şu anda bu kalıntıntılara rastlamak artık mümkün değildir. Yıldırım Bayezid'in kardeşi Yakup Çelebi tarafından yaptırılan külliyeden geriye sâdece hamam kalmıştır ve ilçedeki en önemli tarihi eserdir.
Ahmet Vefik Paşa'nın valiliği döneminde Aydınlı (?) Yörükler Keles'e yerleştirilmiştir. Yunan işgali sırasında ilçe büyük zarar görmemiş, Kelesli milisler Türk Kurtuluş Savaşı'nda büyük yararlılık göstermiştir.
Keles uzunca bir süre Cebel (Dağ) ya da Cebel-i Cedîd (Yeni dağ) nahiyesi olarak anılmıştır, 1868-1882 arasında bir süre Bursa merkez kazaya bağlı nahiye yapılmış, sonra yeniden Adranos/Orhaneli kazasına bağlanmıştır, 1953'te ilçe olmuştur.
Bizanstan kalma olan Keles ismi Orta Asya kökenli zannedilmiş, hatta Özbekistan'da Taşkent'e bağlı bir yerleşim biriminin adının da Keles olduğu öğrenildikten sonra kardeş şehir ilân edilmiştir. Benzer şekilde İzmir'in Kiraz ilçesinin cumhuriyet evveli ismi de Keles olup eski Helen kolonilerindeki Koloê isminden kalmadır.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Keles; 29° 10′ ve 29° 30′ batı meridyenleri, 39° 50′ ve 40° 10′ kuzey paralelleri arasında yer almakta olup ilçe topraklarının tamamı Ege Bölgesi sınırları içindedir. Topraklarını; doğuda İnegöl, güneydoğuda Domaniç ve Tavşanlı, güneyde Harmancık, batıda Orhaneli, kuzeyde Osmangazi ilçeleri çevirir.
İlçe; Uludağ'ın güneydoğu uzantılarından olan Tepel Dağı'nın yine güney ve güneybatı yamaçlarını içine alan, bazı bölümleri düz bazı bölümleri dalgalı bir araziye sahiptir. Arazinin hemen hemen tamamı dağlık olmasına rağmen genel olarak kültüre elverişlidir. Topraklarının %57'sini (364 km²) ormanların teşkil ettiği Keles, Bursa'nın orman bakımından en zengin ilçesidir.
İlçede hakim olan toprak tipi “kahverengi orman toprağı” olup fazla miktarda kireç ihtiva eder, ancak kil oranı düşük olduğundan kolay işlenir. Toprakta %30 kireç, %19 fosfor ve %2 oranında organik madde bulunduğu, toprağın asidik derecesinin (PH) 7.70 olduğu tespit edilmiştir.
Kocasu yatağı ve havzası tamamen alüvyonlu topraklardan oluşur. Toprak kalınlığı bu sahalarda 8–10 m'yi bulur, diğer bölgelerde ise genellikle 50–100 cm'dir.
İlçe topraklarında birbirinden ayrı iki dağ sırası bulunmakta; bunlar güneydoğu-kuzeybatı doğrultusunda uzanmaktadır. Bu iki dağ sırası arasında yaylalar ve tepelik sahalar vardır. Genel olarak ilçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1.050 m. olup en alçak yer Yazıbaşı Köyü'nün Kocasu kıyıları (500 m.), en yüksek yer Tepel Tepesi (2.052 m.) zirvesidir.[22]
İklimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Yöre; Marmara Denizi'ne yakın olmakla beraber Uludağ, deniz etkisinin içerilere kadar sokulmasını önler. Bu yüzden bölgede ılıman iklim ile karasal iklim arasında bir geçiş iklimi hüküm sürer. Yağışlar daha çok ilkbahar ve kış mevsimlerinde görülür. Kışın yağış genellikle kar şeklindedir. En soğuk ay Şubat, en sıcak ay ise Ağustos ayıdır. Yıllık ortalama 782,9 mm. ile Bursa'nın en çok yağış alan ilçesi Keles'te günlük yağış değeri en fazla 129,9 mm. olarak 23 Aralık 1986 günü ölçülmüştür.
Yerel Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Keles Belediye Başkanları ve Partileri[23] | |||
|---|---|---|---|
| Yıl | Belediye Başkanı | Parti | Oy Oranı |
| 1977 | Mehmet Akif Orhan | AP | %41,32 |
| 1984 | Mustafa Korkmaz | ANAP | %55,11 |
| 1989 | İbrahim Türkmen | DYP | %60,60 |
| 1994 | İbrahim Türkmen | DYP | %48,94 |
| 1999 | Ali Hikmet Türkmen | ANAP | %31,82 |
| 2004 | Mustafa Bektaş | AK Parti | %44,81 |
| 2009 | Mustafa Bektaş | AK Parti | %48,74 |
| 2014 | Mehmet Teke | AK Parti | %54,26 |
| 2019 | Mehmet Keskin | AK Parti | %59,97 |
Genel Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıl | Parti | Oy Oranı |
|---|---|---|
| 1961 | AP | %63 |
| 1965 | AP | %68 |
| 1969 | AP | %70 |
| 1973 | AP | %57 |
| 1977 | AP | %65 |
| 1983 | ANAP | %49 |
| 1987 | ANAP | %36 |
| 1991 | DYP | %37 |
| 1995 | DYP | %29 |
| 1999 | DYP | %22 |
| 2002 | AK Parti | %39 |
| 2007 | AK Parti | %58 |
| 2011 | AK Parti | %63 |
| Haziran 2015 | AK Parti | %56 |
| Kasım 2015 | AK Parti | %66 |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ {{Web kaynağı |url=http://www.keles.gov.tr/keles-kaymakami 16 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "3/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Keles Nüfusu - Bursa". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Bursa Keles Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Bursa-Keles,Coğrafi durumu". Keles Belediyesi. 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "yerelnet.org.tr, Silivri Belediyesi". 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Belediye 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- YerelNET
- Keles Kaymakamlığı 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Keles Belediyesi 12 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.