Mısır'da Kapitülasyonların Kaldırılmasına İlişkin Büyük Britanya ve Portekiz Arasında Anlaşma

Büyük Britanya ve Portekiz arasında Mısır'daki Kapitülasyonların Bastırılmasına İlişkin Anlaşma, Portekiz vatandaşları ile Mısır'daki mahkeme sistemi arasındaki yasal ilişkileri düzenlemek amacıyla 9 Aralık 1920'de Lizbon'daki İngiliz ve Portekiz hükûmetleri arasında imzalanan bir anlaşmadır. Onaylamalar 29 Eylül 1921'de Lizbon'da değiştirildi ve anlaşma yürürlüğe girdi. 12 Aralık 1921'de Birleşmiş Milletler tarafından tescil edildi.^[1]

Arkaplanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kapitülasyonlar sistemi, Batı baskısı sonucunda Osmanlı İmparatorluğu'nun ve diğer bazı Orta Doğu ülkelerinin hukuk sistemine dahil edilmiştir. Bu sistem, bir yabancı vatandaşın bir suçla itham edilmesi halinde, yerel hukuk sistemi tarafından yargılanmamasını, ancak ülkesinin yasalarına uygun olarak yabancı hakimlerden oluşan özel bir mahkeme tarafından yargılanmasını öngörmektedir.

Kapitülasyonlar sistemi, 1882'den itibaren İngiliz yönetimi altında olan Mısır'da da hüküm sürdü. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Mısır'daki İngiliz makamlarına kendi yasal sistemi üzerinde kontrol konularında, Mısır hükûmetine daha fazla hareket özgürlüğü verilmesi yönünde baskı uygulandı. Böylece, İngiliz hükûmeti bazı yasal düzenlemeleri değiştirmeyi kabul etti.

Antlaşma Şartları[değiştir | kaynağı değiştir]

Madde 1, Portekiz hükûmetinin Kapitülasyonlar sistemi kapsamındaki ayrıcalıklarından feragat edilmesi şart koştu. Madde 2'de, mevcut davalarla ilgilenenler dışında tüm Portekiz konsolosluk mahkemelerinin kaldırılması şart koşuldu. Madde 3'te Mısır'daki Portekiz vatandaşlarının İngiliz vatandaşlarıyla aynı ayrıcalıklara sahip olmaları şart koşuldu. Madde 4'te Portekiz konsolosluk temsilcilerinin diplomatik ayrıcalıkları eskisi gibi korunması şart koşuldu. Madde 5'te ise yeni düzenlemeler kapsamında hangi İngiliz-Portekiz antlaşmalarının geçerli kalacağı belirlenmiştir.^[2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]