Pankration
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Pankration (/pænˈkreɪtiɒn, -ˈkreɪʃən/; Yunanca: παγκράτιον), MÖ 648'de Yunan Olimpiyat Oyunlarında başlayan, çok az kuralı olan, çıplak elle yapılan bir boyun eğme sporuydu. Sporcular, modern karma dövüş sanatlarına benzer şekilde boks ve güreş tekniklerinin yanı sıra, tekme, tutuş, eklem kilitleri ve yerde boğma gibi diğer teknikleri de kullandılar.[1] Terim Yunanca παγκράτιον [paŋkrátion], yani 'gücün tümü', πᾶν (pan) 'hepsi' ve κράτος (kratos) 'kuvvet, kudret, güç' kelimelerinden gelmektedir.[2]
Yunan mitolojisinde Herakles ve Theseus'un, rakipleriyle olan karşılaşmalarında hem güreş hem de boksu kullanmaları sonucunda pankrationu icat ettikleri söylenir. Theseus'un, Labirentteki korkunç Minotaur'u yenmek için olağanüstü pankration becerileri kullandığı söyleniyordu. Herakles'in Nemea aslanına pankration kullanarak boyun eğdirdiği söylenir ve genellikle bu olay antik sanat eserlerinde tasvir edilirdi.[1]
Ana akım akademik görüşe göre pankration MÖ 7. yüzyılın arkaik Yunan toplumunda gelişti.[3] Bununla birlikte, bazı kanıtlara göre pankration hem sportif hem de dövüş olarak Yunanistan'da MÖ 2. binyıldan beri uygulanmış olabilir.[4]
Antik çağda uygulandığı şekliyle Pankration, hem boks (pygmē/pygmachia – πυγμή/πυγμαχία) hem de güreş (palē – πάλη) teknikleri içeriyordu ve bunun yanı sıra bacaklarla da saldırı yapılıyordu, günümüzün karma dövüş sanatları yarışmalarına benzer geniş bir dövüş sporuydu. Nakavtların yaygın olmasına rağmen, pankration yarışmalarının çoğunda boyun eğildiğine dair kararlar vardı. Aşırı durumlarda, bir pankration yarışması, rakiplerden birinin ölümüyle sonuçlanabilirdi.
Antik Olimpiyat pankration şampiyonları ve ünlü pankratiastlar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Theagenes of Thasos
- Arrichion
- Kleitomachos
- Polydamas of Skotoussa
- Dioksippus
- Delphili Timasitheus
- Sicyon'lu Sostratus
- Hysmon
- Arcadia'lı Antiochus
- Timanthes of Cleonae[5][6]
- Atinalı Callias (Καλλίᾳς), heykeli Micon tarafından yapılmıştır.[7]
- Erkekler arasında iki zafer kazanan Lochaeus'un (Λοχαίος) oğlu Mainalo'lu Androsthenes (Ἀνδροσθένης). Bir heykeli Mainalo'lu Nicodamus tarafından yapılmıştır.[7]
- İskenderiyeli Strato (Στράτων).[8]
- Elis'in Caprus'u (Κάπρος)[9]
- Rodoslu Aristomenes (Ἀριστομένης)[9]
- Menderes üzerinde Magnesia Protophanes (Πρωτοφάνης)[9]
- İskenderiyeli Marion (Μαρίων)[9]
- Aristeas (Ἀριστέας) of Stratoniceia[9]
- Kilikya'nın Nicostratus (Νικόστρατος)[9]
- Tralles'li Artemidorus (Ἀρτεμίδωρος).[10]
- Dorieús, Diagoras veya Rodos'un oğlu[11]
Modern pankration
[değiştir | kaynağı değiştir]Olimpiyat Oyunlarının yeniden canlanması sırasında (1896), pankrasyon bir Olimpiyat etkinliği olarak yeniden kurulmadı.
Neo-pankration (modern pankration) ilk olarak 1969'da Yunan-Amerikalı dövüş sporcusu Jim Arvanitis tarafından tanıtıldı ve daha sonra 1973'te Black Belt dergisinin kapağında yer alarak dünya çapında teşhir edildi. Arvanitis, orijinal kaynaklara atıfta bulunarak sporun yeniden canlandırmasını sürekli olarak geliştirdi. Çabaları aynı zamanda karma dövüş sanatlarında (MMA) öncü olarak kabul edilir.[12]
Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), pankrasyonu Olimpik sporlar arasında saymaz, ancak Pankration Athlima'nın kurucusu Savvidis EA Lazaros'un çabalarıyla spor 2010 yılında FILA tarafından kabul edildi[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Pankration - A Historical Look at the Original Mixed-Martial Arts Competition". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "παγκράτιον" 7 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus project
- ^ Poliakoff, Combat Sport in the Ancient World 7 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Pankration – An Olympic Combat Sport". pankration.info. 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Suda, § tau.593". 24 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Pausanias, Description of Greece, 6.8.4". 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Pausanias, Description of Greece, 6.6.1". 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Pausanias, Description of Greece, 5.21.9". 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e f "Pausanias, Description of Greece, 5.21.10". 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Pausanias, Description of Greece, 6.14.2". 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ History of Greece, Vol. 9. 1852.
- ^ The Original Martial Arts Encyclopedia – Tradition, History, Pioneers. 1993. ISBN 0961512636.
- ^ The Origins of Martial Arts: Pankration. 2008. ss. 5-6, 60. ISBN 9781471658617. 22 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
