Stuko

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İran'dan bir ustuka örneği
Şehriyar binasındaki ustukalar (İran)

Stuko, ustuka, stükko veya stük, geçmişte tüm sıva işlerine verilen ad iken bugün bir iç sıva türüne verilen bir isimdir.

Bu iç sıva için kullanılan malzemeler genellikle sönmüş kireç, mermer tozu, tebeşir tozu, yumurta akı, tutkal ve farklı türde boyalardır. Türünün diğer örneklerine kıyasla çatlamaya çok daha dayanıklı olmaları nedeniyle daha uzun ömürlüdürler. Bu sebeple, tarihi eserlerde bu uygulamaları görmek daha mümkündür.

Muhtelif renklerde yapılan ustukalar gayet sert olur. Kabartma yapılacak ustukalar iş yapılmadan hemen önce hazırlanır. Ustuka sürüldükten sonra kuruyucunaya kadar bırakılır ve sertleştikten sonra perdahlanır.

Kullanım yerleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Orta Asya ve Türkistan'da ustuka ile kabartma tezyinat yapıldığı gibi, üstüne boyalı fresk resimler yapmak için ustukadan duvar sıvaları çok kullanılmıştır. Eski Yunan ve Romalılar da gayri muntazam taşlarla yapılan duvarların satıhlarını düzlemek ve fresk yapılacak duvarlarda düzgün bir zemin hazırlamak için bu yöntemi kullanmışlardır.

Öncelikle içine horasan (döğülmüş tuğla) karıştırılmış olan bir kireç tabakası sürülür; kızılımtrak bir renkte olan bu sıvanın üstüne gelişigüzel bir şekilde uzunca çizgiler yapılır. Bu çizgiler, üzerine gelecek olan sıvayı tutmak içindir. İkinci tabaka daha büyücek taneli mermer tozu ile düz olarak sıvanır. Son tabaka gayet ince olur ve kabartma veya fresk bunun üzerine işlenir.