Stanford hapishane deneyi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Stanford hapishane deneyi, mahkûm veya gardiyan olmanın psikolojik etkileriyle ilgili bir incelemeydi. Deney Stanford Üniversitesi'nde psikolog olan Philip Zimbardo liderliğindeki bir grup araştırmacı tarafından 1971'de yapıldı.[1] Yetmiş kişi arasından yirmi dört lisans öğrencisi gardiyan ya da mahkûm rollerini oynamak üzere seçildiler. Seçilen öğrenciler Stanford psikoloji binasının bodrum katındaki sahte hapishaneye yerleştirildiler.
Mahkûmlar ve gardiyanlar çok çabuk bir şekilde rollerine adapte oldular. Deney öngörülen sınırların dışına çıkıp tehlikeli ve psikolojik olarak hasar veren bir duruma geldi. Birçok mahkûm duygusal olarak travma geçirirken gardiyanların üçte biri "gerçek" sadistik eğilim sergilemekten yargılandı. Mahkûmların ikisi daha deneyin başında çıkarılmak zorunda kalındı. Kendisi dahil herkesin rolüne iyice kaptırdığından emin olduktan sonra Zimbardo altıncı günün sonunda deneyi bitirdi.
Ünlü deneyi çevreleyen etik meseleler sıklıkla Zimbardo'nun önceki fakülte arkadaşı Stanley Milgram'ın 1961'de Yale Üniversitesi'nde gerçekleştirdiği Milgram deneyi ile mukayese edilir.
Bu olay filmlere de konu olmuştur. İlk olarak 2001 Almanya yapımı Deney filmine daha sonra 2010 yapımı The experiment filmine ve son olarak 2015 Amerika yapımı aynı adlı The Stanford Prison Experiment filmine konu olmuştur.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ McWilliams, Nancy (2020). Psychoanalytic diagnosis: understanding personality structure in the clinical process (2. bas.). New York, NY: The Guilford Press. ISBN 978-1462543694.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Official website11 Mayıs 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Deney özeti25 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Interviews with guards, prisoners, and researchers in July/August 2011 Stanford Magazine
- Zimbardo, P. (2007). From Heavens to Hells to Heroes. In-Mind Magazine.
- The official website of the BBC Prison Study 31 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Experiment (IMDb) 25 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Lie of the Stanford Prison Experiment 6 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Artificial Prison of the Human Mind 11 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Article with Comments.
- Philip Zimbardo on Democracy Now! March 30 200711 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Philip Zimbardo on The Daily Show, March 200711 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- BBC news article – 40 years on, with video of Philip Zimbardo 21 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Philip G. Zimbardo Papers (Stanford University Archives) 8 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ebu Garip ve deney:
- BBC News: Is it in anyone to abuse a captive? 9 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- BBC News: Why everyone's not a torturer 15 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ronald Hilton: US soldiers' bad behavior and Stanford Prison Experiment 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Slate.com: Situationist Ethics: The Stanford Prison Experiment doesn't explain Abu Ghraib 16 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb: Untitled Stanford Prison Experiment Project 28 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- VIDEO: Talk to MIT re: new book: The Lucifer Effect
- Psychology Articles for Undergrad Degree and A-Level Study 12 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | Kaliforniya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Psikoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |