Dağ tapiri
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Dağ tapiri | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Tapirus pinchaque Roulin, 1829 | ||||||||||||||||||
Dağ tapiri (Tapirus pinchaque), tapirgillerden bir tapir türüdür. Latin Amerika'da yaşayan üç tapir türünden biridir. Tropikal yağmur ormanları dışında yaşayan tek tapir türü olan dağ tapiri aynı zamanda boyut olarak da en küçükleridir.
Dağ tapirine bulunduğu ülkelerde değişik adlar verilir. Quechua dilinde sacha huagra, Kolombiya'da İspanyolca danta cordillerana (cordillera tapiri) ve danta lanuda (yünlü tapir), Ekvador'da İspanyolca danta negra (kara tapir) ve tapir de altura (yükseklerin tapiri) ya da Peru'da İspanyolca gran bestia (büyük hayvan) denir.
Türün bilimsel adı dağ tapirinin yaşadığı bölgelerde bulunduğu söylenen kurgusal yaratık "La Pinchaque"dan (Okunuşu: la pinçak) gelir[1]
Fiziksel özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Dağ tapiri yünsü kılları ve beyaz alt dudağı ile çok kolay tanınır. Nerede yaşadıklarına bağlı olarak dağ tapirlerinin kıllarının rengi grimsi siyah ya da kahverengidir. Yanaklarındaki kıllar daha açık renktedir.
Erişkinlerin uzunluğu 1,8 m. boyu 75 cm. ile 100 cm. arasındadır. Ağırlıkları 150 ile 225 kg. arasında değişir. Dişiler erkeklerden daha büyük olur ancak boyutlara bakarak cinsiyetleri ayırtedilemez. Diğer tapir türleri gibi kısa güdük kuyrukları ve uzun esnek hortumları bulunur. Ön ayaklarında dörder, arka ayaklarında üçer toynakları vardır.
Yaşam döngüsü
[değiştir | kaynağı değiştir]Dağ tapirinin yaklaşık 400 gün süren hamilelik süresi sonunda tek bir yavru doğar. Bir batında birden fazla yavru doğması çok enderdir. Yenidoğan yavru 7 kg. ağırlığındadır ve diğer tapir türlerinde olduğu gibi kırmızımsı kahverengi kıllarının üzerinde beyaz benekler ve çizgiler bulunur. Yavruların kürkleri de yetişkinler gibi kendilerini sıcak tutması için yünümsüdür. Beyaz benek ve çizgiler bir yıldan sonra kaybolur, aynı dönemde yavru sütten de kesilir. Dağ tapiri cinsel olgunluğa üç yaşında erişir. Yaşam süreleri otuz yıl kadardır.
Davranış
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir arada olduklarında dağ tapirleri tiz ıslıklarla haberleşir. Erkekler, kızgınlık dönemindeki dişiler için dövüşür ve birbirlerinin arka bacağını ısırmaya çalışır. Genel olarak dağ tapirleri çekingendir ve zamanlarının çoğunu tapir patikalarında dolaşarak yiyecek aramakla geçirirler.[2] Cüsselerine rağmen sık bitki örtüsü içinde çok hızlı hareket ederler, yaşam alanlarındaki dik tepelere kolayca çıkar ve genellikle su içinde dolaşır ve yüzerler. Dağ tapiri günbatımından gündoğumuna kadar yiyecek olarak genç sürgünleri arar, gündüzleri vaktini çoğunlukla uyuyarak geçirir. Yüksekteki bitkilere ulaşmak istediğinde arka ayaklarının üzerine kalkıp hortumuyla bitkileri yakalar. Gerekli mineralleri almak için doğal tuz da arar. Görme duyusu zayıf da olsa koku ve tat duygusu çok gelişmiştir. Hortumu üzerindeki kıllar da dokunma duyusuna sahiptir.
Erkek dağ tapiri bölgelerini ağaçlara sürtünerek, dışkı ve idrar yardımıyla işaretler. Dişilerin de bazen böyle davrandığı gözlemlenmiştir. Her hayvanın yaklaşık 8 km² alanında birbirleriyle çakışan bölgeleri bulunur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tapir Uzmanlık Grubu (2002). Tapirus pinchaque. Tehlike altında olan türlerin 2006 IUCN Kırmızı Listesisi. IUCN 2006. 25 Şubat 2007 tarihinde alınmıştır.
- ^ Downer, Craig C. "Status and Action Plan of the Mountain Tapir (Tapirus pinchaque)." 9 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tapirs: Status Survey and Conservation Action Plan IUCN/SSC Tapir Uzmanlık Grubu, 1997.
- ^ Goudot, Justin. "Nouvelles observations sur le Tapir Pinchaque (Recent Observations on the Tapir Pinchaque)," Comptes Rendus, Paris 1843, c. xvi, s 331-334. Çevrimiçi 10 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce).
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tapirus pinchaque. ITIS - Integrated Taxonomic Information System.
- ARKive - Dağ tapirinin resim ve filmleri (Tapirus pinchaque)
- Tapir Uzmanlık Grubu - Mountain tapir (İngilizce)
