Valeri Legasov

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Valeri Legasov
Kendi dilinde adıВалерий Алексеевич Легасов
DoğumValeri Alekseyeviç Legasov
01 Eylül 1936(1936-09-01)
Tula, Rusya SFSC, Sovyetler Birliği
Ölüm27 Nisan 1988 (51 yaşında)
Moskova, Rusya SFSC, Sovyetler Birliği
Ölüm sebebiİntihar
Mezun olduğu okul(lar)D. Mendeleyev Rusya Kimya Teknolojisi Üniversitesi
Tanınma nedeniÇernobil faciası araştırma komisyonu başkanı
EvlilikMargarita Mikhailovna
Çocuk(lar)Inga Legasova
ÖdüllerRusya Federasyonu Kahramanı (ölümünden sonra)
Lenin Nişanı
Kızıl Bayrak İşçi Nişanı
Kariyeri
DalıNükleer fizik
Çalıştığı kurumlarKurçatov Atom Enerjisi Enstitüsü
Moskova Fizik ve Teknoloji Enstitüsü
Moskova Devlet Üniversitesi

Valeri Alekseyeviç Legasov (Rusça: Валерий Алексеевич Легасов; 1 Eylül 1936 - 27 Nisan 1988), Sovyet inorganik kimyager ve SSCB Bilimler Akademisi üyesi. Günümüzde Çernobil faciasını inceleyen komisyonun başkanı olarak yaptığı çalışmalarla hatırlanır.[1]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Legasov, 1 Eylül 1936'da Tula, Rusya SFSC'de memur bir ailenin oğlu olarak doğdu.[2][3][4] Ortaokula Kursk'ta gitti.[2] 1949-1954 yılları arasında Moskova'daki 56 Nolu Okul'a gitti ve altın madalyayla mezun oldu.[2] Bu okul günümüzde onun adını taşıyor ve okulun girişinde bronz büstü var. Margarita Mihaylovna ile evlendi ve çiftin İnga Legasova adında bir kızı oldu.[5][6][7]

1961'de D. Mendeleyev Rusya Kimya Teknolojisi Üniversitesi Fizikokimya Mühendisliği Fakültesi'nden mezun oldu.[8]

Moskova Kimyasal Teknoloji Enstitüsü Komsomol Komitesi sekreteri olarak çalıştı.[ne zaman?][kaynak belirtilmeli] 1962'de Kurçatov Atom Enerjisi Enstitüsü Moleküler Fizik Departmanı'nın yüksek lisans programına girdi.[9]:261 Burada önce araştırmacı, ardından da laboratuvar sorumlusu olarak çalıştı. 1967'de Isaac Kikoin danışmanlığında soy gaz bileşiklerinin sentezi ve özellikleri üstüne doktorasını sundu.[9]:261 1967'de kandidat derecesini, 1972'de de kimya alanında doktor derecesini aldı.[10]

1976'da SSCB Bilimler Akademisi uzaktan üyesi olarak seçildi.

1978-1983 arasında Moskova Fizik ve Teknoloji Enstitüsü'nde profesör olarak çalıştı.[11]

1981'de SSCB Bilimler Akademisi'nin Fiziksel Kimya ve İnorganik Malzemeler Bölümü'nün tam üyesi oldu.

1983'te ölümüne kadar Moskova Devlet Üniversitesi Kimya Fakültesi Radyokimya ve Kimyasal Teknoloji Bölümü'nün başkanı olarak çalıştı.[11] 1983'te Kurçatov Atom Enerji Enstitüsü'nün bilimsel çalışmalardan sorumlu Müdür Yardımcısı oldu.[12]

Legasov üst oksidasyon durumundaki elementlerden yeni bileşikler sentezlenmesi ve özellikleri, nükleer ve plazma teknolojisi, enerji tasarruflu teknolojiler ve hidrojen enerjisi üstüne çalıştı. İnorganik kimyada soy gazların kimyası üstüne yeni bir bölüm açılmasına öncülük etti.

Çernobil faciasından önce Legasov, büyük faciaları önlemek için yeni güvenlik metotları gerektiğini söylemesiyle tanınıyordu.[13][13]

Çernobil felaketi[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Nisan 1986'da Çernobil faciası gerçekleştiğinde Legasov, Kurçatov Atom Enerjisi Enstitüsü'nde müdür yardımcısıydı.[14] Facianın nedenlerini araştırmak ve sonuçlarını hafifletmek için kurulmuş bir devlet komisyonun önemli üyelerinden biri oldu. Benzer bir kazanın tekrarlanmaması için gereken önemli kararları aldı ve devleti afet alanındaki durum hakkında bilgilendirdi. Yıkılan santralle ilgili güvenlik riskleri hakkında bilim insanları ve basınla konuşmaktan çekinmedi ve santralin yakınlarındaki Pripyat şehrinin acilen boşaltılması konusunda ısrar etti. Ağustos 1986'da Viyana'daki Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (IAEA) olağanüstü toplantısında Sovyet delegasyonu adına rapor sundu. Raporunda trajedinin derin bir analizini yaptı ve olayın sonuçlarını dürüst bir şekilde inceledi.[15] Legasov beş ses kaydı kaseti hazırladı.[16] Bu kasetlerde Çernobil'de olanlar hakkındaki görüşlerini aktardı. Beşinci ve son kaset Ales Adamoviç ile bir makale için röportaj olarak kaydedildi.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

27 Nisan 1988'de,[17] Çernobil faciasının ikinci yıl dönümünden bir gün sonra ve facianın nedenleri üstüne hazırladığı raporun yayımlanmasından bir gün önce Legasov kendini astı (bazı kaynaklara göre apartman dairesinde[1][18] veya apartmanın merdiven boşluğunda,[19] bazılarına göre ofisinde[20]). Kişisel silahı çekmecesindeydi ama profesör kendini asmayı tercih etti. Moskova'daki Novodevichy Mezarlığı'na gömüldü.[21][22]

Bu Legasov'un ilk intihar girişimi değildi.[23] Çernobil faciasının zorluklarının Legasov'un psikolojisi üstündeki etkisinin onu intihara sürüklediği iddia edildi.[8] Legasov intihar etmeden önce faciayla ilgili daha önce ortaya çıkmamış gerçekleri içeren belgeler yazdı.[20] BBC'nin Çernobil Nükleer Felaketi filmindeki kaydın analizine göre,[24] Legasov IAEA'ye verdiği raporda siyasi baskı yüzünden Sovyet nükleer çalışmalarında gizlenen noktalar üstüne yazmadı. Nükleer programdaki gizlilik yüzünden santral çalışanları ile önceki kazalar ve hatalı reaktör tasarımı hakkında bilgi verilmiyordu.[25] Bulletin of Atomic Scientists Legasov'un otoritelerin tasarım hatalarını düzeltmedeki başarısızlığından dolayı acı bir şekilde hayal kırıklığına uğradığını belirtti.[26]

Ölümünden sonra[değiştir | kaynağı değiştir]

Legasov'un intihar etmesi Sovyet nükleer sanayisinden şok dalgaları yarattı. Özellikle Çernobil'de de kullanılan RBMK reaktörlerinin kontrol çubuklarındaki tasarım hatası hızlıca kabul edildi ve çözümü üstüne çalışıldı.[24][25]

20 Eylül 1996'da zamanın Rusya başkanı Boris Yeltsin Legasov'a ölümünden sonra facianın araştırılması sırasında gösterdiği "cesaret ve kahramanlıktan" dolayı ülkenin en yüksek şerefi olan Rusya Federasyonu Kahramanı ödülünü verdi.

Medyada[değiştir | kaynağı değiştir]

Legasov BBC'nin yarı belgesel filmi Surviving Disaster'da Ade Edmondson (2006) ve Sky/HBO yapımı mini dizi Chernobyl'de Jared Harris (2019) tarafından canlandırıldı.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Chemist, investigator of Chernobyl nuclear accident dies at 51". AP News Archive. 30 Nisan 1988. 27 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014. [the official Soviet news agency] Tass said Legasov made a "significant contribution in the working out and realization of immediate measures aimed at liquidating the consequences of the accident." 
  2. ^ a b c New Times. New Times Publishing House. 1996. s. 58. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  3. ^ Producing Power: The Pre-Chernobyl History of the Soviet Nuclear Industry. 2015. ISBN 9780262028271. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  4. ^ "The Current Digest of the Soviet Press". American Association for the Advancement of Slavic Studies: 24. 1988. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  5. ^ "Как убивали академика Легасова, который провел собственное расследование Чернобыльской катастрофы". www.mk.ru (Rusça). 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  6. ^ Midnight in Chernobyl: The Untold Story of the World's Greatest Nuclear Disaster (İngilizce). Simon and Schuster. 2019. s. 423. ISBN 9781501134616. İnga Legasova. 
  7. ^ "Valery Legasov: 5 Fast Facts You Need to Know". Heavy.com (İngilizce). 2 Haziran 2019. 3 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  8. ^ a b Ukraine under Perestroika: Ecology, Economics and the Workers' Revolt. 1991. s. 21. ISBN 9781349108800. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  9. ^ a b Red Atom: Russia's Nuclear Power Program from Stalin to Today. 2005. ISBN 9780822978473. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  10. ^ Герои атомного проекта. 3000 экз. Саров: ФГУП «РФЯЦ-ВНИИЭФ». 2005. s. 448. ISBN 5-9515-0005-2. 
  11. ^ a b D. Schmid, Sonja (2015). Producing Power: The Pre-Chernobyl History of the Soviet Nuclear Industry. MIT Press. s. 182. ISBN 978-0262028271. 
  12. ^ Legasov, Valery (1987). "A Soviet Expert Discusses Chernobyl". Bulletin of the Atomic Scientists. 43 (6). s. 32. Bibcode:1987BuAtS..43f..32L. doi:10.1080/00963402.1987.11459553. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  13. ^ a b "Who was Valery Legasov, the Soviet scientist that saved the world from Chernobyl?". 24 Haziran 2019. 4 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  14. ^ Marples, David (26 Ocak 2003), "Hans Blix: our man in Iraq" (PDF), The Ukrainian Weekly, s. 2, 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 26 Haziran 2020 
  15. ^ Belbéoch, Bella (1998). "Responsabilites Occidentales Dans les Consequences Sanitaires de la Catastrophe de Tchernobyl, en Bielorussie, Ukraine et Russie" [Belarus, Ukrayna ve Rusya'daki Çernobil felaketinin sağlık sonuçları ile ilgili Batı sorumluluğu]. Radioprotection et Droit Nucléaire (Fransızca). ss. 247-261. 26 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. English translation1: Fernex, Michael; Belbéoch, Bella. "Western responsibility regarding the health consequences of the Chernobyl catastrophe in Belarus, the Ukraine and Russia". The Chernobyl catastrophe and health care. 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2019. 
  16. ^ "The Legasov Tapes". legasovtapetranslation.blogspot.com. 22 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  17. ^ "OBITUARIES : Valery A. Legasov, 51; Chernobyl Investigator". latimes.com. 30 Nisan 1988. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  18. ^ "Legasov suicide leaves unanswered questions". Nuclear Engineering International. Temmuz 1988. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. Soviet nuclear industry sources have said that domestic problems played a role, but the timing, 27 April, exactly 2 years after the Chernobyl accident, is clearly of major significance. His death was first officially announced on 29 April, but without any mention of the cause. Subsequently its emerged that he had taken his own life. 
  19. ^ Tripathi, Namrata (2 Mayıs 2019). "Scientist who exposed true extent of Chernobyl disaster killed himself a day after second anniversary (As the Deputy Director of Kurchatov Institute of Atomic Energy in Moscow, Valery Legasov received a distress call on 26 April 1986, asking him to head to Chernobyl. His life was never the same.)". Media Entertainment Arts WorldWide. 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  20. ^ a b Neef, Christian (24 Mart 2011). "'This Reactor Model Is No Good': Documents Show Politburo Skepticism of Chernobyl". Der Spiegel. Sultan, Christopher tarafından çevrildi. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. But he did not die of radiation sickness, even though he spent four months in Chernobyl after the explosion there. Legasov hanged himself in his office on 27 April 1988, almost two years to the day after the reactor accident in present-day Ukraine. 
  21. ^ "Valeri Alekseyeviç Legasov". findagrave.com. 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  22. ^ "Legasov's tomb". novodevichye.com. 7 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  23. ^ Marples, David (1991). Ukraine under Perestroika: Ecology, Economics and the Workers' Revolt. s. 21. ISBN 9781349108800. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  24. ^ a b Surviving Disaster: Chernobyl Nuclear Disaster. BBC. 7 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  25. ^ a b "Chernobyl | Chernobyl Accident | Chernobyl Disaster - World Nuclear Association". 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  26. ^ Marples, David (Eylül 1993). "Chernobyl's Lengthening Shadow". The Bulletin of the Atomic Scientists. 49 (7). s. 40. Bibcode:1993BuAtS..49g..38M. doi:10.1080/00963402.1993.11456385. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Valeri_Legasov&oldid=31204418" sayfasından alınmıştır