Withania somnifera
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Withania somnifera | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Withania somnifera | |||||||||||||||
| Sinonimler [1] | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Withania somnifera veya yaygın bilinen adıyla ashwagandha;[2][3][4] Hindistan, Orta Doğu ve Afrika'nın bir bölümünde yetişen, Solanaceae familyasına mensup, her dem yeşil, çalı formunda bir bitkidir. Withania cinsine mensup birkaç tür ile morfolojik olarak benzerlik gösterir.[3]
Ayurveda'da tıbbi bitki olarak faydalı olduğu düşünülmesine ve besin takviyesi olarak birçok ülkede satılmasına karşın, herhangi bir hastalığı iyileştirip iyileştirmediği ve kullanımının güvenli olup olmadığı ile ilgili yeterli bilimsel kanıt bulunmamaktadır.[3][4]
Tasvir
[değiştir | kaynağı değiştir]35–75 cm kadar uzayan, kısa, gevrek bir çalıdır. Tüylü yapıdaki dallar, merkezi bir gövdeden radyal olarak uzanır. Yapraklar mat yeşil, eliptik ve genellikle 10–12 cm uzunluktadır. Çiçekler küçük, yeşil bir çan şeklindedir. Meyve olgunlukta turuncu-kırmızı renktedir.[3]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Latince tür ismi somnifera "uyku getiren" demektir.[5] "Ashwagandha" ismi ise Sanskritçe at anlamına gelen "ashva" ve koku anlamına gelen "gandha" kelimelerinin birleşimidir. İsim, kökünün at benzeri güçlü kokusunu tarif etmektedir.[3]
Yetiştirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Withania somnifera, Hindistan'ın çoğu kurak bölgesinde yetiştirilmektedir. Ayrıca Nepal, Sri Lanka, Çin[6] ve Yemen'de de bulunmaktadır.[7] Güneşli-yarı gölgelik yerleri ve kuru taşlı toprakları tercih eder. Bitkiyi, ilkbaharın erken vakitlerinde tohumdan, geç vakitlerinde genç dallardan çoğaltmak mümkündür.[8]
Hastalıklar ve zararlılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Withania somnifera, birkaç zararlıya ve hastalığa meyillidir. Alternaria alternata tarafından meydana getirilen yaprak lekesi en yaygın hastalıktır ve Pencap, Haryana ve Himachal Pradesh'te yoğun bir biçimde görülür. Yaprak lekesi hastalığı sebebiyle sekonder metobilitlerin oranında bir düşüş meydana gelir.[9]
Tetranychus urticae, Hindistan'da bitkinin en yaygın zararlısıdır.[10] Son yıllarda bitki, istilacı bir tür olan Phenacoccus solenopsis için rezervuar konak görevi görmektedir.[11]
Fitokimya
[değiştir | kaynağı değiştir]Ana fitokimyasal bileşenler: Withanolidler (triterpen laktonlar), withaferin A, alkaloidler, steroidal laktonlar, tropin ve kuskohigrindir.[3] 40 kadar withanolid, 12 alkaloid ve çok sayıda sitoindozit izole edilmiştir.[3] Withanolidlerin yapıca Panax ginseng'in ginsenozitlerine benzemesi, Withania somnifera'nın "Hint ginsengi" olarak adlandırılmasına yol açmıştır.[3]
Yan etkiler ve geleneksel tıp
[değiştir | kaynağı değiştir]Withania somnifera'nın tek başına veya reçeteli ilaçlarla birlikte kullanımı yan etkilere yol açabilir.[3][4][12] Bu yan etkiler diyare, baş ağrısı, sedasyon veya bulantı şeklinde olabilir ve bitki, hamilelik ve emzirme dönemlerinde kullanılmamalıdır.[4][12]
Bitki, özellikle toz edilmiş kökleri, geleneksel Hint tıbbında asırlardır kullanılmaktadır ancak herhangi bir hastalığı tedavi etmede etkili veya güvenli olduğuna dair tam bir kanıt bulunmamaktadır.[3][4]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Meyveler -
Withania somnifera'nın kurutulmuş kökleri -
Kurutulmuş kökler
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Withania somnifera (L.) Dunal". Tropicos. Missouri Botanical Garden. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
- ^ "Withania somnifera". Germplazm Kaynakları Bilgi Ağı (GRIN). Tarım Araştırma Merkezi (ARS), Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA).
- ^ a b c d e f g h i j "Ashwagandha". Drugs.com. 2 Kasım 2020. 21 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
- ^ a b c d e "Ashwagandha". MedlinePlus, US National Library of Medicine. 28 Ağustos 2020. 21 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2020.
- ^ Stearn, W. T. Botanical Latin: History, Grammar, Syntax, Terminology and Vocabulary (4.4yıl=1995 bas.). Timber Press. ISBN 978-0-88192-321-6.
- ^ Pandit, S.; Chang, K.-W.; Jeon, J.-G. (February 2013). "Effects of Withania somnifera on the growth and virulence properties of Streptococcus mutans and Streptococcus sobrinus at sub-MIC levels". Anaerobe. 19: 1-8. doi:10.1016/j.anaerobe.2012.10.007. PMID 23142795.
- ^ Hugh Scott & Kenneth Mason, Western Arabia and the Red Sea, Naval Intelligence Division: London 1946, p. 597 0-7103-1034-X.
- ^ Deni., Bown (1995). Encyclopedia of herbs & their uses. Montréal: RD Press. ISBN 0888503342. OCLC 32547547.
- ^ Pati, P. K.; Sharma, M.; Salar, R. K.; Sharma, A.; Gupta, A. P.; Singh, B. (2009). "Studies on leaf spot disease of Withania somnifera and its impact on secondary metabolites". Indian Journal of Microbiology. 48 (4): 432-437. doi:10.1007/s12088-008-0053-y. PMC 3476785 $2. PMID 23100743.
- ^ Sharma, A.; Pati, P. K. (2012). "First record of the carmine spider mite, Tetranychus urticae, infesting Withania somnifera in India". Journal of Insect Science. 12 (50): 1-4. doi:10.1673/031.012.5001. PMC 3476950 $2. PMID 22970740.
- ^ Sharma, A.; Pati, P. K. (2013). "First record of Ashwagandha as a new host to the invasive mealybug (Phenacoccus solenopsis Tinsley) in India". Entomological News. 123 (1): 59-62. doi:10.3157/021.123.0114.
- ^ a b "Ashwagandha". New York City: Memorial Sloan Kettering Cancer Center. 13 Nisan 2018. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Withania somnifera ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
