Yesügey

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Yesügey
Yesügey'i tasvir eden bir portre.
Moğol Kabile Şefi
Hüküm süresi? - ?
Sonra gelenCengiz Han
Doğum1134
Ölüm1171
Eş(ler)iHöelin
HanedanBörçigin
DiniTengricilik

Yesüey Batur ya da Yesügey (Moğolca: Есүхэй баатар, Yesukhei baatar; d. 1134 - ö. 1171), Moğol kabile şefi ve daha sonraları Cengiz Han olarak bilinecek Temuçin'in babası.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yesügey; Kabul Han, Ambagay ve Kutula Han'ın akrabasıydı. Bulundukları Moğol Devleti, Jin Hanedanı altındaydı ve Tatarları desteklemeleriyle 1161'de Kabul Han yok edildi. Yesügey, dağılan Moğol kabilelerinin başına geçmiş ancak Tayiçyut kabilesi ile rekabet yaşıyordu. 1161'den sonra Tatarlar çok güçlenince Çin, desteğini Tatarlardan Keraitlere çevirdi.

Yesügey'in Höelin'den beş çocuğu oldu. Bunların dört tanesi erkek (Temuçin, Hazar Kasar, Kaçiun ve Temüge), bir tanesi ise kızdı (Temulin). Bunun yanı sıra ilk eşinden, Bekter ve Belgütey isimli iki oğlu daha vardı. Bekter çocukluğunda, aralarındaki rekabet nedeni ile Temuçin tarafından öldürüldü.

Temuçin 9 yaşındayken 1171 yılında Yesügey öldü. Moğolların Gizli Tarihi'ne göre Temuçin için eş bulma yolundan dönerken Tatarlar tarafından zehirlenerek öldürülmüştür.

Yesügey'in Tuğrul Han adında bir kankardeşi (anda) vardı. Tuğrul Han, Cengiz Han'a savaşlarında ve fetihlerine yardım etmiş ancak Tuğrul Han'nın kızını, Cengiz Han'ın oğlu olan Cuci'ye vermek istememesi nedeni ile araları açılmıştır. Sonraları Cengiz Han'ın kankardeşi ve rakibi olan Camuka ile iş birliği yapıp Cengiz Han'a karşı mücadele etmiştir.

Yesügey ismi, "9 Gibi" anlamına gelmektedir. Bunun nedeni 9 sayısının Moğollarca uğurlu sayılmasındandır.

Aile[değiştir | kaynağı değiştir]

Höelin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Yesügey Batur
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Börte
 
Temuçin (Cengiz Han)
 
Hazar Kasar
 
Kaçiun
 
Temüge
 
Belgütey
 
Bekter
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cuci
 
 
Çağatay
 
 
 
Ögeday
 
 
Tuluy

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Temir, Ahmet. Moğolların Gizli Tarihi (Çeviri). Ankara: Türk Tarih Kurumu (2010). ISBN 978-975-6-0752-2