Zyatkiv Anlaşması

Zyatkiv Anlaşması, Batı Ukrayna Halk Cumhuriyetine (BUHC) bağlı Galiçya Ordusu ile Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri arasında imzalanan ateşkes ve askeri ittifak anlaşmadır.

Başlangıçta taraflar antlaşmayı 6 Kasım 1919'da Podolsk eyaleti, Gaisinsky bölgesi Zyatkovtsy tren istasyonunda imzalandı. Ancak taraflar 17 Kasım'da Odessa kentinde antlaşmayı yeniden imzaladı. Her iki antlaşmayı Galiçya Ordusu adına General Miron Emelyanovich Tarnavsky imzalarken, 6 Kasım'daki antlaşmayı Beyaz Ordu adına Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri 4. Piyade Tümeni komutanı Tümgeneral Yakov Slashchev, 17 Kasım'daki antlaşmayı ise Korgeneral Nikolai Shilov imzaladı.

Anlaşmaya göre, Galiçya Ordusu, Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri Baş Komutanı Korgeneral Anton Denikin'in emrine verildi. Galiçya Ordusu Anton Denikin'e bağlı olarak Novorossiysk Bölgesi Başkomutanı General Schilling'e komutası altında olacaktı. BUHC hükûmeti, "gelecekteki yerini belirlemeden önce" Odessa'ya taşınmaya davet edildi. Bu belgenin imzalanması ve hemen akabininde Symon Petlyura'nın Varşova'daki Polonya hükûmetiyle Varşova Antlaşmasını imzalanması Ukrayna'nın siyasi liderliğinde belirleyici bir bölünmeye yol açtı. Bu durum 1919 Ukrayna Birleşme Yasasının fiilen sona ermesi anlamına geliyordu.^[1]

Ukrayna tarihçiliğinde, anlaşmanın imzalanması, Ukrayna Halk Cumhuriyeti (UHC) tarihindeki "Kasım felaketinin" kilit olaylarından biri olarak sunulmaktadır.

Arka planı[değiştir | kaynağı değiştir]

Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti'ne bağlı Galiçya ordusunun ve Anton Denikin'e bağlı Güney Rusya Silahlı Kuvvetlerinin ortak eylemlerini koordine etmek için ilk önemli girişimler 1919 yazının sonunda gerçekleştirildi. Kiev'in Galiçya Ordusu tarafından 29-30 Ağustos 1919'da Bolşeviklerden kurtarılması ve 31 Ağustos'ta Denikin'in birliklerinin gelmesinden sonra, Kiev Duması'nın balkonuna Rusya ve Ukrayna bayrakları asıldı ve bir asker geçit töreni yapıldı.. Ancak, kısa süre sonra Rus bayrağı yere atıldı ve ayaklar altında çiğnendi.^[1] Hemen ardından Duma'nın balkonundan makineli tüfekler kalabalığa ateş etmeye başladı ve can kaybı yaşandı. Galiçya Ordusunun generali Anton Kravs ve Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri generali Nikolai Bredov arasındaki müzakerelerin ardından, Ukrayna Halk Cumhuriyeti Ordusunun Galiçya ve Zaporozhye birimleri 31 Ağustos-1 Eylül gecesi Kiev'den ayrıldı.

1919'un ikinci yarısında Ukrayna'daki gönüllü ordu[değiştir | kaynağı değiştir]

İç Savaş Sovyet tarihçisi Nikolai Kakurin'e göre, 1919'un ikinci yarısının başlarında Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri, 560 silah ve 1727 makineli tüfekle 99.45 bin süngü ve 53,8 bin kılıçtan oluşuyordu. Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri Bolşeviklerle mücadele ederken, Anton Denikin, N. Bredov ve Y. Slashchev komutasındaki iki kolorduyu ana ordudan ayrılarak Ukrayna birliklerine yöneltti. Birçok tarihçi Denikin'i "Ukrayna'ya karşı savaşın başlatıcısı" olarak adlandırıyor ve aynı zamanda bu hareketi Moskova'ya karşı savaşta yaşanan başarısızlığın nedeni olarak gördükleri için "ölümcül hata" olarak değerlendiriyor.

1919'un ikinci yarısında Galiçya ordusu[değiştir | kaynağı değiştir]

15-17 Temmuz 1919'da Zbruch Nehri boyunca Polonya birliklerinin saldırısı sonucunda Galiçya Ordusunun ve BUHC hükûmetinin Zbruch Nehrinin batısını terk etmesiyle BUHC hükûmeti kontrol ettiği alanları tamamiyle kaybetti. 1919 yılının Temmuz ayının sonunda, UHC ve BUHC temsilcileri, mevcut koşullarda ortak eylemler üzerinde anlaşmaya varmak için müzakerelerde bulundular. 31 Temmuz'da, UHC hükûmet başkanı Boris Martos, müzakereler sonucunda, UHC ordusunun ve Galiçya ordusunun birleşik bir komutanlığı ve birleşik bir karargah oluşturulmasına karar verildiğini duyurdu. BUHC hükûmeti ise var olmaya devam edecek ve bağımsız bir dış politika yürütme hakkını elinde tutacaktır. BUHC hükûmeti, Kasım 1919'a kadar bulunacağı Kamyanets-Podilski'de bulunuyordu.

Temmuz-Eylül 1919'da Galiçyalılar, UHC ordusuyla birlikte, Ukrayna'nın Sağ Kenarı'nı kontrol etmek için Kızıl Ordu ile savaşlara katıldılar ve 31 Ağustos'ta UNR ordusuyla birlikte Kiev'e girdiler. Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri birimleriyle temas yaşansa da çatışmalardan kaçınıldı. Daha sonra, birleşik Ukrayna kuvvetleri şehri terk ederek şehri General Bredov'un Kiev Kuvvetler Grubu'nun güçlerine bıraktı.

Ancak 24 Eylül 1919'da artan gerilimler sonucunda UHC, Güney Rusya Silahlı Kuvvetlerine karşı resmi olarak savaş ilan etti. Savaş ilanından sonra UHC, birliklerini yeniden düzenledi. Sich Riflemen Polonny ve Shepetovka bölgesine yerleştirildi. Görevleri, Ukrayna cephesinin sol kanadını Sovyet birliklerinden korumaktı. Sich Riflemen'in I. Kolordusu Kazatin bölgesine, II. Kolordusu Berdichev bölgesine, III. Kolordusu ise Lipovets bölgesine gönderildi.

1919 sonbaharında UHC ve BUHC arasındaki ilişkilerin bozulması[değiştir | kaynağı değiştir]

UHC ordusunun Eylül ayının sonunda Güney Rusya Silahlı Kuvvetlerine karşı tam ölçekli askeri operasyonlar başlatmasına rağmen, Galiçya ordusu bu savaşlarda uzun süre yer almadı. Yevgeny Petruşeviç başkanlığındaki BUHC liderliği, Denikin'i destekleyen İtilaf devletleriyle çatışmayı önlemek için aslında bekle-gör tavrını benimsedi. Bunun yanında ordu komutanlığı, ordunun soğuk sonbahar koşullarında savaş operasyonları yürütmeye hazır olmadığını düşünerek yeni bir savaş fikrine sempati duymadı.

7 Ekim'de Denikin'in emriyle Novorossiysk bölgesinin birlikleri Vinnitsa yönüne saldırdı, burada Khristinovka-Bratslav-Zhmerinka bölgesinde bir grup UHC birliklerini yendiler ve Albay Alexander Udovichenko'nun birliklerine baskı yaptılar. UHC Başkanı Symon Petlyura, Galiçya ordusunun kolordusunu savaşa soktu ve Petlyura şahsen General Tarnavsky'den birliklerinin yardımına gelmesini istedi. Ancak Galiçya askeri liderleri Miron Tarnavsky ve Viktor Kurmanovichbu savaşı isteksizce kabul etti. General Kurmanoviç Petliura'ya cephenin iki haftadan fazla sürmeyeceğini ve Denikin ile müzakerelere girmenin gerekli olduğunu söyledi.

Buna rağmen, Petlyura ve kurmayları ordu komutanlığına baskı yapmaya devam ettiler. 20 Ekim'de Tarnavsky, Beyaz birliklere karşı saldırı başlatmasını, Vapnyarka'ya almasını ve ayrıca UHC ve BUHC birlikleri arasındaki boşluğu ortadan kaldırmasını emreden direktif aldı. Emire uymak zorunda kalan Galiçyalılar, tifüs salgınından dolayı ağır kayıplar verdiler. Bu koşullar altında BUHC ile Petliura arasındaki askeri-politik ilişkiler gün geçtikçe tırmandı. Evgeny Petruşeviç, Ukrayna Halk Cumhuriyeti Başkanlığının toplantılarına katılmayı bıraktı ve Tarnavsky ile birlikte, Isaac Mazepa'nın sosyalist hükûmetinin siyasi seyrinde bir değişiklik talep etti.

Ukraynalı tarihçi ve araştırmacı V. Savchenko'nun verdiği bilgiye göre, Galiçyalı subaylar ve generaller, Beyaz Ordu'ya karşı savaşın en başından beri Petliura'nın emirlerini sabote ettiler ve birliklerini taarruza yönlendirmeyi reddettiler. Böylece, Petliura'nın II. Galiçya Kolordusunu Uman yakınlarına yerleştirme emri zamanında yerine getirilmedi ve taarruz Galiçya Ordusu olmadan başlatıldı. III Galiçya Kolordusu ilk muharebelerden sonra tamamen mevziden ayrıldı. Yazar, Galiçya Ordusunun komutanlarının, UHC hükûmetinin Kiev'i teslim etmekle suçladığı General Anton Kravs'a yönelik soruşturmaya tepki gösterdiğini belirtiyor. Galiçyalıların bir ana düşmanı vardı onlarda Polonyalılardı ve onlarla savaşmak için herkesle ittifak yapabilirlerdi, diye yazıyor V. Savchenko.

BUHC ve Rusya arasında ateşkes müzakereleri öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül 1919'un ortasından bu yana, Galiçya ordusunun askerleri arasındaki bu tür duygular, BUHC ile Rusya arasındaki barış ihtiyacı hakkında yazıldığı Galiçya ordusu gazetesi Sagittarius'ta açıkça ifade edildi. 20 Eylül'de gazete, BUHC hükûmetinin ilk başkanı Kostya Levitsky'nin “Yol nerede?” başlığı altında, savaşın sona ermesi ve gelecek Rusyası ile yapılacak anlaşma ile Ukrayna konfederasyonunun kurulması çağrılarını içeren bir makale yayınladı. Daha sonra, Petlyura ve Mazepa'yı keskin bir şekilde eleştiren makaleler yayınlanmaya başladı.

UHC hükûmeti, Galiçya ordusunun komutanlığının savaş yürütmenin imkansızlığı konusundaki açıklamalarına tepki göstermedi. General Miron Tarnavsky, Petliura'nın katılımı olmadan tek taraflı olarak bağımsız bir karar aldı ve savaşı sona erdirmek ve bir ateşkes yapmak için Denikin'in ordusunun birlikleriyle müzakerelere başladı.

Müzakereler[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Ekim 1919 gibi erken bir tarihte, General Miron Tarnavsky Beyazlara Osip Lisnyak başkanlığında bir heyet gönderdi. Resmi görevi, esir değişimi konusunda bir anlaşmaya varmak ve bir grup Galiçya savaş esirinin Gaisin'de infaz edilmesini protesto etmekti. Aslında misyona, Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri ile düşmanlıkların durdurulması konusunda bir anlaşmanın şartlarını müzakere etme görevi verildi. Heyette Osip Lisnyak başkanlık ederken yüzbaşılar O. Levitsky ve G. Chicken Lisnyak'ın yanında yer aldı. Heyet sadece birkaç gün sonra, 1 Kasım sabahı cephe hattını geçmeyi ve Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri temsilcilerine ulaşmayı başardı.

Bu arada, aynı gün, cephedeki durumun tartışıldığı Vinnitsa'da UHC ve BUHC hükûmetlerinin temsilcilerinin askeri bir toplantısı gerçekleşti. 3 Kasım için yeni bir toplantı yapılmasına karar verildi. 1 Kasım'da, Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri'nin 4. Piyade Tümeni komutanı Tümgeneral Yakov Slashchev'in Gaisin tren istasyonunda bulunan kurmay arabasında, Galiçya Ordusu temsilcileri ile Beyaz'ın komutanı arasında müzakereler yapıldı.

Tarihçi Valery Soldatenko'nun yazdığı gibi, müzakerelerin seyri ve bir anlaşma imzalamak için bir platform arayışı, müzakerelerde hazır bulunan yüzbaşı Levitsky ve G. Koch'un günlüklerinde ayrıntılı olarak açıklanıyor. Soldatenko'ya göre Galiçya heyeti, Beyazların her iki Ukrayna ordusunun da Bolşeviklere karşı birlikte savaştıklarını savunarak bir ateşkes imzalamasını önerdi. Buna karşılık, Slashchev, Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri komutanı General Schilling'in emri nedeniyle Galiçya ordusuyla yalnızca BUHC meselesinde müzakere etme hakkı vardı. Petliura'nın ordusu Beyazlar tarafından Rus vatandaşlarının da dahil olduğu bir isyancı grup olarak görüldüğü için silahlarını bırakmaları, eve gitmeleri gerekiyordu. Yani Beyazlar UHC ile diyalog olasılığını kategorik olarak reddetti.

Tarafların pozisyonları üzerinde anlaştıktan sonra Galiçyalılar anlaşma taslağını Beyazlara teslim ettiler. 2 Kasım'da Beyaz Ordu karargahı, taslağı inceledikten sonra, aynı gün Miron Tarnavsky'ye gönderilen taslağın değiştirilmiş versiyonunu teslim etti.

4 Kasım'da, UNR Petlyura'nın komutanı Zhmerinka'da ikinci bir askeri toplantıya çağırdığında, Miron Tarnavsky buna katılmayı reddetti, bunun yerine ustabaşı A. Shamanek, S. Shukhevych, O. Lisnyak, D. Paliev ve A. Arle'yi gönderdi. Aynı zamanda Miron Tarnavsky, Petruşeviç'e telgrafla, eğer toplantı Denikin ile müzakerelere karar vermezse, müzakereleri kendi başına başlatacağını bildirdi.

Antlaşmanın imzalanması[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Kasım'da, ataman Osip Lisnyak ve centurion O. Levitsky'den oluşan Binbaşı A. Arle başkanlığındaki Miron Tarnavsky'den bir heyet, yine 6 Kasım'da Evgeny Petruşeviç ile anlaşarak Gönüllü Ordu'nun bulunduğu yere geldi. Slashchev ile Zyatkovtsy tren istasyonunda bir anlaşma imzalandı.^[2]

Sözleşmelerin içeriği[değiştir | kaynağı değiştir]

• Galiçya ordusu, arka birimlerle tam güçte Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri'nin yanına geçti .
• Galiçya ordusu, tüm tifüs hastaları için dinlenme ve tıbbi bakım için Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri'nin arkasına çekildi.
• Galiçya ordusunun birlikleri gelecekte UHC ordusuna karşı savaşlarda kullanılmayacaktı.
• BUHC hükûmeti Gönüllü Ordu'nun himayesine girdi ve Odessa'ya taşındı.
• Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri temsilcileri; operasyonel, idari ve ekonomik nitelikteki tüm sorunları çözmek için Galiçya Ordusu Komutanlığına gönderildi.
• Protokol imzalandığı andan itibaren yürürlüğe girdi ve Galiçya ordusu o andan itibaren Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri'nin emirlerine uymak zorunda kaldı.
• 6 Kasım'da Galiçya Ordusu Pogrebishche-Lipovets bölgesinde yoğunlaştı.
• Galiçya ordusunun iç yaşamına ilişkin sorular ve BUHC ile diğer devletler arasındaki ilişkilere ilişkin sorular, General Denikin'in yetkisine geçti.
• Galiçya Ordusu Komutanlığı ile Korgeneral Schilling'in karargahı arasında bir telgraf bağlantısı kuruldu.

Anlaşmanın protokolü Novorossiysk bölgesinin başkomutanı Schilling tarafından imzalandı.

Beyaz Ordu, Osip Lisnyak'ın Yevhen Konovalets komutasındaki Sich Riflemen birliğinin Galiçya ordusunun bir parçası olarak görme talebini reddetti. UHC'nin birlikleriyle ilgili olarak, beyazlar, heyetinin UHC ordusunun tamamen silahsızlandırılması ve dağıtılması konusunda ayrı bir geçici ateşkes imzalama önerisiyle bir karar çıkardılar.

Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

7 Kasım'da Albay Samborsky başkanlığındaki Beyaz Ordu heyeti, Vinnitsa'ya geldi ve Galiçya ordusuyla General Miron Tarnavsky tarafından imzalanan anlaşma metnini teslim etti. Heyetin görevleri arasında anlaşmanın onaylanması ve Galiçya ordusuna yardım sağlama koşullarının açıklığa kavuşturulması yer aldı. Ancak heyet, Miron Tarnavsky'nin yerine General Osip Mykytka'nın atandığını tespit etti. Ordunun yeni bir genelkurmay başkanı da General G. Zirits olmuştu. Generaller Samborsky'yi kabul etti ve Zyatkovtsy'de imzalanan anlaşmanın UHC ve BUHC'nin askeri-politik liderliği tarafından tanınmadığını ve ateşkesin yeni şartlarının yarınki toplantıda Ukrayna tarafı tarafından tartışılacağını söyledi.

8 Kasım 1919'da Derazhnya şehrinde Symon Petlyura, BUHC Başkanı Evgeny Petruşeviç, UHC Başbakanı Isaac Mazepa, UHC Ordusu Komutanı Vladimir Salsky, 1. Sivil Komutanı Havacılık Kolordusu Osip Mykytka'nın bulunduğu toplantıda; General Miron Tarnavsky ve ortaklarının tutuklanması emri verildi. Emir, Petliura ve Evgeny Petruşeviç tarafından imzalandı ve infaz için şahsen Osip Mikitka ve Tsirits'e teslim edildi.

Bu arada, 10 Kasım'da, Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri'nin Novorossiysk bölgesinin birlikleri Zhmerinka yönünde saldırdı ve saldırıyı geliştirerek Kamyanets-Podolsky'deki BUHC hükûmeti ile UHC ordusu arasındaki bağlantıyı kesti. 12 Kasım'da Petliura, General Mikitka'ya Zhmerinka'yı ne pahasına olursa olsun tutmasını emretti ve Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri ile Galiçya Ordusu'nun anlaşmasına misilleme olarak Polonyalılarla bir ateşkes imzaladığını söyledi. Bu durum karşısında Petruşeviç, Petliura'yı eleştirdi ve hatta UHC liderliğinden çıkarılmasını önerdi.

Miron Tarnavsky ve diğer katılımcıların yargılanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana suçlama, General Miron Tarnavsky ve Albay Shamanek'in "düşman Denikin'in ordusuyla izinsiz ve hükûmet kararnamelerine aykırı olarak utanç verici bir barış yaptıkları"ydı. İlk konuşan Tarnavsky oldu. Tüm suçlamaları reddetti. Ordunun yetersizliğine, tifüs salgınına ve düşmanlıklardan kaynaklanan büyük kayıplara dikkat çeken komutan, orduyu kurtarmak için kritik koşullarda ateşkes yapma hakkına dikkat çekti. İkincisi, Tarnavsky'nin sözlerini gerçek rakamlarla doğrulayan Albay Shamanek'ti. Ordunun başhekimi Albay Burachinsky, ordunun kritik durumunu doğruladı. Açıklamaya davet edilen Ataman Lisnyak, komutandan Gönüllü Ordu temsilcileriyle görüşme ve ateşkes olasılığını araştırma görevi aldığını belirterek, Slashchev'in ateşkes tekliflerine olumlu yanıt verdiğini ve Petruşeviç'in müzakereler hakkında bilgilendirildiğini söyledi ve Petruşeviç'in herhangi bir itirazda bulunmadığını da ekledi. Lisnyak, Slashchev'in ateşkes istemediğini, ancak düşmanlıkların tamamen sona ermesini istediğini ve müzakerelerin başlamasıyla savaşın durduğunu kaydetti. D. Paliev, Tarnavsky'yi savunmak için konuştu. Ardından savunma yüzbaşısı S. Shalinsky'nin temsilcisi duygusal bir konuşma yaptı.

Zaten aynı gün, 13 Kasım, mahkeme sanıklara kısmen beraat kararı verdi. Anlaşmanın imzalanmasına katılanlar, vatana ihanet, düşmanla hükûmetin rızası olmadan yapılan ve UHC'ye zarar veren anlaşmaların yanı sıra Baş Ataman'ın emirlerine uymama suçlamalarından aklandı. Ancak mahkemenin kararına göre müzakerelere katılanların tamamı rütbesi düşürüldü. Genelkurmay komutanlığı görevini kaybeden Tarnavsky, 2. Kolordu komutanlığına atandı.

14 Kasım'da Petruşeviç, Galiçya Ordusu Komutanlığına şahsen bir telgraf gönderdi ve burada Beyaz Ordu kendi adına müzakerelere devam etmesine izin verdiğini söyledi.

UHC ve BUHC siyasi seçkinlerinin Ukrayna dışına göçü[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu arada UHC ve BUHC arasındaki iç çatışma, Galiçya Ordusunun Beyazlarla ittifakına ilişkin bilgilerin yayınlanması ve Petliura'nın yanıtının ardından açık bir aşamaya geçti. 16 Kasım'da Polonya birlikleri, Symon Petlyura ile yapılan bir anlaşma uyarınca, BUHC Başkanı Petruşeviç'in kişisel güvenliğini tehdit eden Kamyanets-Podilski'ye yaklaştı. Bu nedenle, Albay Vasil Vyshyvany ve yüzlerce okçu tarafından korunan BUHC hükûmetinin üyeleri ile birlikte, aceleyle Romanya topraklarına geçti ve oradan Viyana'ya gitti.^[3]

Anlaşmanın onaylanması[değiştir | kaynağı değiştir]

11 Kasım gibi erken bir tarihte, Galiçya Ordusu Komutanlığı, Albay Y. Tsimerman liderliğindeki ve yüzbaşı L. Turchin ve Teğmen G. David'den oluşan bir heyeti Odessa'ya Novorossiysk bölgesinin başkomutanı Korgeneral Nikolai Schilling'in yanına gönderdi. Heyetin içinde UHC heyetide bulunuyordu. Ancak Schilling, Galiçyalılarla temasa geçmeyi kabul etsede UHC ile müzakere etmeyi kesinlikle reddetti. 17 Kasım'da Galiçya heyeti Schilling ile daha önce Zyatkovtsy'de imzalanan anlaşmanın aynı olan bir anlaşma imzaladı.

19 Kasım'da anlaşma Vinnitsa'daki Savoy Otel'de onaylandı. Anlaşma, Beyaz Ordu tarafına geçen Galiçya ordusunun özerkliğini koruyordu. Anlaşma aynı zamanda Galiçya Ordu mevcudiyetini % 75 artırma hakkı da tanıyordu. Galiçya birliklerine Rus irtibat subayları, doktorlar ve siyasi danışmanlar atandı. Galiçya'nın geleceğine ilişkin siyasi sorular anlaşmada gündeme getirilmedi. Galiçya ordusu, merkezi Uman şehrinde bulunan Kazatin-Vinnitsa-Pogrebishche bölgesinde bulunacaktı. Arka birimler, Khristinovka-Olgopol-Voznesensk-Nikolaev bölgesine yeniden konuşlandırılacaktı. Ordu, UHC'ye karşı kullanılmayacaktı. Hasta ve yaralı asker ve subaylar, Beyaz Ordu'nun özellikle Odessa'daki hastanelerine gönderildi ve iyileştikten sonra birliklerine geri dönebildiler.

Derecelendirmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyasi[değiştir | kaynağı değiştir]

UNR hükûmetinin başbakanı Isaac Mazepa, anlaşmayı öğrendikten sonra kısa ve öz bir şekilde şunları söyledi: "Anlaşmanın içeriği korkunç."

Ukrayna Devrimi Tarihçisi ve o döneme tanıklık eden Oleksandr Dotsenko, Galiçyalıların ihaneti olmasaydı, Symon Petlyura'nın Odessa da dahil olmak üzere tüm Ukrayna'nın Sağ Kenarı üzerinde kontrol kurmaya yönelik stratejik planlarının olduğunu yazdı. Dotsenko'nun çalışmalarını eleştiren Miron Tarnavsky'in en yakın arkadaşı Chervona Kalina, anlaşmanın imzalandığı sırada her iki ordunun da batıya çekildiğini ve Bratslav-Vapnyarka hattında olduğunu, yani Sağ Kenarı kurtarmanın neredeyse imkansız olduğunu yazdı.

Ukraynalı isyancı siyasi figür, gazeteci ve yayıncı Lev Shankovsky, Galiçya Ordusu üzerindeki çalışmasında, Galiçya Ordusunun o sırada bir felaketin arifesinde olduğu için, komutanlık organizasyonunu, ekibini korumak için ittifak kurmanın Galiçya Ordusu için en iyi çıkış yolu olduğunu belirtmiştir. Shankovsky, beyazların Ukrayna marşına, ulusal kimliğe, dine, Galiçya ordusunda kullanılan Ukrayna diline saygı duyduğunu ve belki de herhangi bir yardım teklifi dışında iç işlerine karışmadığını da belirtmiştir.

Galiçya Ordusu yüzbaşısı Tsyokan, "Denikin'in adamları bize çok insancıl davrandılar. Bize maddi yardımda bulundular, ideolojik nedenlerle bizimle alay etmediler, bu yüzden kendimizi tamamen özgür hissettik." diye belirtiyor.

Polonyalı tarihçi Maciej Krotophil'e göre, Petliuristler; Galiçyalılar ve Ruslar arasındaki anlaşmayı ulusal bir ihanet eylemi olarak algıladılar. Bu, daha fazla işbirliğini imkansız hale getirdi.^[1]

Sonraki olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 1920'nin ortalarında, Kızıl Ordu'nun saldırısı karşısında Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri geri çekilmesi üzerine Galiçya Ordusu, geri çekilen Beyazlarla birlikte güneye Odessa bölgesine taşındı. Ancak o sırada Vinnitsa'da, Galiçya Ordusu Komutanlığının bulunduğu yerde, Galiçya Ordusu ve Bolşevikler arasındaki işbirliğini savunan devrimci komitenin ayaklanması gerçekleşti. Komite, yerel Bolşeviklerle temaslar kurdu ve onların yardımıyla 12. Sovyet Ordusu komutanlığı ile müzakerelere başladı. 12 Şubat 1920'de, Galiçya Ordusu ile Bolşevikler arasında antlaşma imzalandı. Antlaşmayla ateşkes sağlandı. Artık Galiçya Ordusu Kızıl Ukrayna Galiçya Ordusu olarak adlandırıldı. Mart 1920'de, Galiçya Ordusundan üç bağımsız tugay kuruldu ve 12. ve 14. Sovyet ordularının üç farklı bölümünün bir parçası haline geldi.

Galiçya Ordusu komutanı Osip Mykytka, Galiçya ordusunun Bolşeviklerin tarafına geçmesine karşı çıktı ve Galiçyalıları Beyaz birliklerle tahliye etmeye çalıştı, ancak 10 Şubat 1920'de ordunun devrimci komitesi tarafından tutuklandı ve daha sonra Odessa'da Kızıl Ordu komutanlığına teslim edildi, ardından Moskova'ya götürüldü ve Ağustos 1920'de vuruldu.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]