Арзамас

Арзамас
Халык саны	10 300 (1856, халык санын бәяләү), 11 000 (1897, халык санын бәяләү), 18 900 (1913, халык санын бәяләү), 15 000 (1926, халык санын бәяләү), 21 000 (1931, халык санын бәяләү), 26 000 (1939, халык санын бәяләү), 41 518 (1959, Җанисәп), 57 000 (1967, халык санын бәяләү), 67 459 (1970, Җанисәп), 77 000 (1973, халык санын бәяләү), 86 000 (1975, халык санын бәяләү), 86 000 (1976, халык санын бәяләү), 93 251 (1979, Җанисәп), 100 000 (1982, халык санын бәяләү), 94 000 (1985, халык санын бәяләү), 99 000 (1986, халык санын бәяләү), 108 000 (1987, халык санын бәяләү), 108 951 (1989, Җанисәп), 110 000 (1990, халык санын бәяләү), 112 000 (1991, халык санын бәяләү), 112 000 (1992, халык санын бәяләү), 112 000 (1993, халык санын бәяләү), 112 000 (1994, халык санын бәяләү), 112 000 (1995, халык санын бәяләү), 112 000 (1996, халык санын бәяләү), 112 000 (1997, халык санын бәяләү), 111 000 (1998, халык санын бәяләү), 111 300 (1999, халык санын бәяләү), 110 700 (2000, халык санын бәяләү), 109 600 (2001, халык санын бәяләү), 109 432 (2002, Җанисәп), 109 400 (2003, халык санын бәяләү), 108 400 (2004, халык санын бәяләү), 107 600 (2005, халык санын бәяләү), 106 800 (2006, халык санын бәяләү), 106 300 (2007, халык санын бәяләү), 106 075 (2008, халык санын бәяләү), 105 787 (2009, халык санын бәяләү), 106 362 (2010, Җанисәп), 106 248 (2011, халык санын бәяләү), 105 667 (2012, халык санын бәяләү), 105 344 (2013, халык санын бәяләү), 105 065 (2014, халык санын бәяләү), 104 831 (2015, халык санын бәяләү), 104 785 (2016, халык санын бәяләү), 104 547 (2017, халык санын бәяләү), 104 140 (2018, халык санын бәяләү), 103 930 (2019, халык санын бәяләү), 103 979 (2020, халык санын бәяләү), 104 908 (2021, Җанисәп), 103 997 (2023, халык санын бәяләү), 103 629 (2024, халык санын бәяләү)
Нигезләнгән	1578
Хөкүмәт башлыгы	Парусова, Татьяна Юрьевна
Сәгать поясы	UTC+03:00
Кардәш шәһәрләр	Рума, Зарайск, Ростов, Валожын, Яңа Афон һәм Попово[d]
География
АТБ	Ошибка Lua в Модуль:Wd2 на строке 1016: attempt to index field 'datetime' (a nil value).
Ил	Россия
Мәйдан	42 км²
ДДӨБ	150 ±1 метр
Координатлар	55°23'0"тн, 43°48'0"кнч
Почта индексы	607220–607233
Телефон коды	83147
Хөкүмәт башлыгы	Парусова, Татьяна Юрьевна

Арзамас (рус. Арзамас) — Россия шәһәре, Түбән Новгород өлкәсенең халык саны буенча өченче шәһәр. Арзамас районының административ үзәге.

Халык саны — 106 367 кеше (2010).^[2]

География

Шәһәр Тёша елгасында, Түбән Новгороддан 117 километр көньяграк урнашкан. Тимер һәм автомобил юллар төене.

Климат

Арзамас климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Абсолют максимум, °C	8,6	8,3	17,5	28,9	33,2	34,7	38,2	37,3	32,3	24,0	14,5	9,6	38,2
Уртача максимум, °C	−4	−3,7	2,6	11,3	18,6	22,0	24,3	21,9	15,7	8,7	0,9	−3	9,6
Уртача температура, °C	−6,5	−6,7	−1	6,7	13,2	17,0	19,2	17,0	11,3	5,6	−1,2	−5,2	5,8
Уртача минимум, °C	−9,1	−9,8	−4,4	2,2	7,7	12,1	14,4	12,5	7,4	2,7	−3,3	−7,6	2,1
Абсолют минимум, °C	−42,2	−38,2	−32,4	−21	−7,5	−2,3	1,3	−1,2	−8,5	−20,3	−32,8	−38,8	−42,2
Явым-төшем нормасы, мм	52	41	35	37	49	80	85	82	68	71	55	52	707
Чыганак: World Weather

Тарих

Рәсми нигезләнү датасы 1578 ел дип санала.

1669—1671 елларда — Степан Разин җитәкчелегендәге крестьян сугышы үзәкләреннән берсе. 1719 елдан шәһәр. 1708—1714 һәм 1717—1719 елларда — Казан губернасы составында, 1719 елдан — Түбән Новгород губернасы составында Арзамас провинциясе үзәге. (1796 елдан — губернасының) өяз шәһәре.

1856 елда биредә 35 чиркәү, 1289 йорт һәм 186 лавка (кибет) булган.

1929 елдан Арзамас районы үзәге булып тора; 1954—1957 елларда — Арзамас өлкәсе үзәге.

1978 елда Хөрмәт Билгесе ордены белән бүләкләнгән.

Халык

1840^[3]	1859^[4]	1897^[5]	1913^[6]	1926^[7]	1931^[6]	1939^[7]	1959^[8]	1970^[9]	1979^[10]	1989^[11]	2002^[12]	2010^[2]
9 309	11 614	10 592	~18 900	18 535	~21 800	24 784	41 518	67 459	93 251	108 951	109 432	106 367

Милли состав

Милләт	2002^[13]	2010^[14]
руслар	98,0%	98,1%

Икътисад

Машиналар төзү — двигательләрне, коммунального хуҗалыгы өчен җиһазларны җитештерү, һ.б. Җиңел һәм азык-төлек сәнәгатьләренең ширкәтләре.

Югары уку йортлары

Арзамас дәүләт педагогик училищесы
Н.И. Лобачевский ис. Түбән Новгород дәүләт университетының филиалы
Түбән Новгород дәүләт техника университетының филиалы
Россия кооперация университетының филиалы
Заманча һуманитар акдемиясенең филиалы, һ. б.

Галерея

Изге Никола кәшишханәсе
«Вавин йорты»
Воскресение соборы
Шәһәр думасы бинасы

Танылган шәхесләр

Михаил Коринфский — архитектор.

Искәрмәләр

[_0f9c94843b273366-1] ttps://web.archive.org/web/20180826214522/http://arzbiblio.ru/index.php/2009-10-07-06-13-00/2009-11-29-17-05-15/939-goroda-pobratimy-arzamasa

[gks.ru-2] 2,0 ^2,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2014-02-09

[3] Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840

[4] Түбән Новгород губернасы торак урыннар исемлеге, 1863

[5] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=880

[autogenerated1-6] 6,0 ^6,1 http://www.mojgorod.ru/nizhegor_obl/nnovgorod/index.html

[pop-stat-7] 7,0 ^7,1 http://pop-stat.mashke.org/russia-cities.htm

[8] 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[9] 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[10] 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[11] 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[12] 2002 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[13] 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-02-09

[14] 2010 ел сан алу базасы, archived from the original on 2018-03-27, retrieved 2014-02-09

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]