Psödoefedrin

"Sudefad" buraya yönlendirilmektedir. Sudafed PE için Fenilefrin sayfasına bakınız.
Psödoefedrin
Klinik verisi
Telaffuz/ˌsuːdoʊ.ɪˈfɛdrɪn, -ˈɛfɪdriːn/
Ticari adlarAfrinol, Sudafed, Sinutab, diğerleri
AHFS/Drugs.comMonografi
MedlinePlusa682619
Lisans veri
Gebelik
kategorisi
  • AU: B2
Uygulama
yolu		Oral uygulama
ATC kodu
Hukuki durum
Hukuki durum
  • AU: S3 (Yalnızca eczacı tarafından)
  • BR: Sınıf D1 (İlaç öncülleri)[1]
  • CA: OTC; NDS Tek ilaçlı ürünler için Çizelge II, NDS Bir kombinasyon ürününün parçası olduğunda Çizelge III (OTC)
  • UK: P (Eczane ilaçları)
Farmakokinetik veri
Biyoyararlanım~%100[2]
Metabolizma%10-30 karaciğer
Eliminasyon yarı ömrü4,3-8 saat[2]
Boşaltım%43-96 böbrek[2]
Tanımlayıcılar
  • (S,S)-2-metilamino-1-fenilpropan-1-ol
CAS Numarası
PubChem CID
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Bilgi Paneli (EPA)
ECHA Bilgi Kartı100.001.835 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Kimyasal ve fiziksel veriler
FormülC10H15NO
Mol kütlesi165,236 g·mol−1
3D model (JSmol)
  • O[C@@H](c1ccccc1)[C@@H](NC)C
  • InChI=1S/C10H15NO/c1-8(11-2)10(12)9-6-4-3-5-7-9/h3-8,10-12H,1-2H3/t8-,10+/m0/s1 
  • Key:KWGRBVOPPLSCSI-WCBMZHEXSA-N 

Psödoefedrin (PSE), fenetilamin ve amfetamin kimyasal sınıflarından sempatomimetik bir ilaçtır. Burun/sinüs dekonjestanı,[3] uyarıcı[4] veya yüksek dozlarda uyanıklığı teşvik edici bir ajan[5] olarak kullanılabilir.

İlk olarak 1889 yılında Alman kimyagerler Ladenburg ve Oelschlägel tarafından, Darmstadt, Almanya'daki Merck ilaç şirketi tarafından Ephedra vulgaris'ten izole edilmiş bir örnek kullanılarak karakterize edilmiştir.[6] Psödoefedrin hidroklorür ve psödoefedrin sülfat tuzları, tek bir bileşen olarak veya (daha yaygın olarak) antihistaminikler, guaifenesin, dekstrometorfan, parasetamol (asetaminofen) veya bir NSAİİ (aspirin veya ibuprofen gibi) gibi bir veya daha fazla ek aktif bileşenle sabit doz kombinasyonunda reçetesiz satılan preparatlarda bulunur.

Tıbbi kullanım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin bir uyarıcıdır, ancak şişmiş nazal mukoza zarlarını küçültmesiyle iyi bilinir, bu nedenle genellikle dekonjestan olarak kullanılır. Genellikle soğuk algınlığı veya alerji ile ilişkili doku hiperemisini, ödemi ve burun tıkanıklığını azaltır. Diğer faydalı etkileri arasında sinüs salgılarının drenajının artırılması ve tıkalı östaki tüplerinin açılması sayılabilir. Aynı vazokonstriksiyon etkisi, psödoefedrinin belirtilen bir yan etkisi olan hipertansiyona da neden olabilir.

Psödoefedrin oral ya da topikal dekonjestan olarak kullanılabilir. Bununla birlikte, uyarıcı nitelikleri nedeniyle, oral preparatın idrar retansiyonu da dahil olmak üzere yan etkilere neden olma olasılığı daha yüksektir.[7][8] Bir çalışmaya göre, psödoefedrin antitüsif bir ilaç olarak etkinlik gösterebilir (öksürüğün bastırılması).[9]

Psödoefedrin burun tıkanıklığı, sinüs tıkanıklığı ve östaki borusu tıkanıklığının tedavisinde endikedir.[10] Psödoefedrin ayrıca vazomotor rinit için ve alerjik rinit, krup, sinüzit, orta kulak iltihabı ve trakeobronşitin optimum tedavisinde diğer ajanlara ek olarak endikedir.[10]

Psödoefedrin ayrıca tekrarlayan priapizm için birinci basamak profilaktik olarak kullanılır. Ereksiyon büyük ölçüde parasempatik bir tepkidir, bu nedenle psödoefedrinin sempatik etkisi bu durumu hafifletmeye hizmet edebilir. Üriner inkontinans tedavisi, bu ilaçlar için etiket dışı bir kullanımdır ("etiketsiz kullanım").[11][12]

Advers etkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin tedavisi ile ilişkili yaygın advers ilaç reaksiyonları (AİR'ler) arasında merkezi sinir sistemi uyarımı, uykusuzluk, sinirlilik, uyarılabilirlik, baş dönmesi ve anksiyete yer alır. Seyrek AİR'ler taşikardi veya çarpıntıyı içerir. Nadiren, psödoefedrin tedavisi midriyazis (göz bebeklerinin büyümesi), halüsinasyonlar, aritmiler, hipertansiyon, nöbetler ve iskemik kolit ile ilişkili olabilir;[13] ayrıca tekrarlayan psödo-skarlatina, sistemik kontakt dermatit ve pigmente olmayan sabit ilaç erüpsiyonu olarak bilinen ciddi cilt reaksiyonları görülebilir.[14] Psödoefedrin, özellikle narkotikler dahil diğer ilaçlarla birlikte kullanıldığında, paranoid psikoz epizodlarının ortaya çıkmasında da rol oynayabilir.[15] Diğer sempatomimetik ajanların yanı sıra psödoefedrinin inme oluşumuyla ilişkili olabileceği de bildirilmiştir.[16]

Önlemler ve kontrendikasyonlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin diabetes mellitus, kardiyovasküler hastalık, şiddetli veya kontrolsüz hipertansiyon, şiddetli koroner arter hastalığı, prostat hipertrofisi, hipertiroidizm, kapalı açılı glokomu olan hastalarda veya hamile kadınlar tarafından kontrendikedir.[13] Çocuklarda nazal dekonjestan kullanımının güvenliği ve etkinliği belirsizdir.[17]

Etkileşimler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birlikte veya yakın zamanda (önceki on dört gün) monoamin oksidaz inhibitörü kullanımı hipertansif krizler dahil olmak üzere hipertansif reaksiyonlara yol açabilir.[13]

Metildopa, mekamilamin, reserpin ve veratrum alkaloidlerinin antihipertansif etkileri sempatomimetikler tarafından azaltılabilir. Beta-adrenerjik antagonistler de sempatomimetiklerle etkileşime girebilir. Psödoefedrin digitalis ile birlikte kullanıldığında ektopik kalp pili aktivitesinde artış meydana gelebilir. Antiasitler psödoefedrin emilim oranını artırırken, kaolinit azaltır.[kaynak belirtilmeli]

Etki mekanizması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin sempatomimetik bir amindir. Başlıca etki mekanizması adrenerjik reseptör sistemi üzerindeki doğrudan etkisine dayanır.[18][19] Psödoefedrinin ürettiği vazokonstriksiyonun esas olarak bir α-adrenerjik reseptör yanıtı olduğuna inanılmaktadır.[20]

Psödoefedrin α- ve β2-adrenerjik reseptörlere etki ederek sırasıyla bronşlardaki düz kaslarda vazokonstriksiyona ve gevşemeye neden olur.[18][19] α-adrenerjik reseptörler kan damarlarının duvarlarını kaplayan kaslarda bulunur. Bu reseptörler aktive edildiğinde, kaslar kasılarak kan damarlarının daralmasına (vazokonstriksiyon) neden olur. Daralan kan damarları artık daha az sıvının kan damarlarından çıkıp burun, boğaz ve sinüs astarlarına girmesine izin verir, bu da burun zarlarının iltihaplanmasının azalmasının yanı sıra mukus üretiminin de azalmasına neden olur. Böylece psödoefedrin, başta burun kanallarında bulunanlar olmak üzere kan damarlarını daraltarak burun tıkanıklığı semptomlarında azalmayı sağlar. β2-adrenerjik reseptörlerin aktivasyonu bronşlardaki düz kasların gevşemesini sağlayarak bronşların genişlemesine neden olur ve böylece tıkanıklığı (sıvı olmasa da) ve nefes alma güçlüğünü azaltır.[18]

Diğer kullanımlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrinin uyarıcı özellikleri nedeniyle etiket dışı kullanımına ilişkin raporlar bulunmaktadır. Örneğin, uzun mesafe kamyon şoförleri ve sporcuların psödoefedrini uyanıklık/farkındalık durumlarını artırmak için uyarıcı olarak kullandıkları bildirilmiştir.[kaynak belirtilmeli]

Bir çalışma ayrıca psödoefedrinin emziren kadınlarda süt üretimini azaltabileceğini bulmuştur.[21]

Amfetamin üretimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Amfetamin sınıfına dahil olması, psödoefedrini metamfetamin ve metkatinonun yasa dışı üretiminde aranan bir kimyasal öncü haline getirmiştir. Psödoefedrinin satışı ve dağıtımı üzerindeki artan düzenleyici kısıtlamaların bir sonucu olarak, ilaç firmaları, oral dekonjestan olarak etkinliğinin plasebodan farksız olduğu kanıtlanmış olmasına rağmen, alternatif bileşikler, özellikle fenilefrin kullanmak üzere ilaçları yeniden formüle etmişlerdir.[22]

Amerika Birleşik Devletleri'nde federal yasalar psödoefedrin içeren ürünlerin satışını kontrol etmektedir.[23][24][25] ABD'deki perakendeciler psödoefedrin içeren ürünlerin satışını kısıtlayan kurumsal politikalar oluşturmuştur.[26][27] Bu politikalar, satın alma miktarlarını sınırlandırarak ve asgari yaş ve devlet tarafından verilen fotoğraflı kimlik belgesi gerektirerek satışları kısıtlamaktadır.[24][25] Bu gereklilikler mevcut yasalara benzer ve bazen daha katıdır. Uluslararası alanda psödoefedrin, Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Yasa Dışı Ticaretine Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi kapsamında Tablo I öncüsü olarak listelenmiştir.[28]

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin, Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA) listesinin IOC listesinin yerini aldığı 2004 yılına kadar Uluslararası Olimpiyat Komitesinin (IOC) yasaklı maddeler listesindeydi. WADA başlangıçta sadece psödoefedrini izlemesine rağmen, 1 Ocak 2010 tarihinde "yasaklılar" listesine geri dönmüştür.[29]

Psödoefedrin idrar yoluyla atılır ve ilacın idrardaki konsantrasyonu bireyler arası büyük bir yayılım gösterir; yani, aynı doz farklı bireyler için idrar konsantrasyonunda büyük bir fark yaratabilir.[30] Psödoefedrinin günde 240 mg'a kadar alınması onaylanmıştır. Yedi sağlıklı erkek denekte bu doz, ortalama ± standart sapma 149 ± 72 µg/mL olmak üzere mililitre başına 62,8 ila 294,4 mikrogram (µg/mL) idrar konsantrasyonu aralığı vermiştir.[31] Dolayısıyla, günde 240 mg psödoefedrinin normal dozajı, tüm kullanıcıların yaklaşık yarısı için WADA tarafından belirlenen 150 µg/mL sınırını aşan idrar konsantrasyon seviyelerine neden olabilir.[32] Ayrıca, hidrasyon durumu psödoefedrinin idrar konsantrasyonunu etkilememektedir.[33]

Kanadalı kürekçi Silken Laumann'ın 1995 Pan Amerikan Oyunları takım altın madalyası, psödoefedrin testinin pozitif çıkmasının ardından elinden alındı.[34]

Şubat 2000'de Yelena Berejnaya ve Anton Sikharulidze 2000 Avrupa Artistik Patinaj Şampiyonası'nda altın madalya kazandılar ancak Berejnaya'nın testinin pozitif çıkması üzerine madalyaları geri alındı. Bu durum, testin yapıldığı tarihten itibaren üç ay diskalifiye edilmesine ve madalyanın geri alınmasına neden oldu.[35] Berejnaya, doktor onaylı soğuk algınlığı ilacı aldığını ancak ISU'yu gerektiği gibi bilgilendirmediğini belirtti.[36] İkili diskalifiye nedeniyle o yılki Dünya Şampiyonası'nı kaçırdı.

Romanyalı jimnastikçi Andreea Răducan'ın 2000 Yaz Olimpiyatları'nda aldığı altın madalya, test sonuçlarının pozitif çıkmasının ardından elinden alındı. Takım koçu tarafından soğuk algınlığı için kendisine verilen iki hapı almıştı. Altın madalyası elinden alınmasına rağmen diğer madalyalarını korudu ve diğer doping vakalarının çoğunun aksine bir daha yarışmaktan men edilmedi; sadece takım doktoru birkaç yıl men edildi. Romanya Olimpiyat Komitesi Başkanı Ion Țiriac skandal üzerine istifa etti.[37][38]

2010 Kış Olimpiyatları'nda IOC, Slovak buz hokeyi oyuncusu Lubomir Visnovsky'ye psödoefedrin kullandığı gerekçesiyle kınama cezası verdi.[39]

2014 Kış Olimpiyatları'nda İsveç takımı ve Washington Capitals buz hokeyi oyuncusu Nicklas Bäckström, psödoefedrin kullandığı gerekçesiyle finalde oynamasına izin verilmedi.[40] Bäckström bunu alerji ilacı olarak kullandığını iddia etti. Mart 2014'te IOC Disiplin Komisyonu Bäckström'e gümüş madalya verilmesine karar verdi.[41] Ocak 2015'te Bäckström, IOC, WADA ve IIHF, Bäckström'ün kınama cezasını kabul ettiği ancak performansını artırmaya çalışmaktan aklandığı bir anlaşmaya vardı.[42]

Kullanım tespiti

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin, sporcuların olası performans artırıcı kullanımını izlemek, zehirlenme tanısını doğrulamak veya tıbbi ölüm soruşturmasına yardımcı olmak için kan, plazma veya idrarda ölçülebilir. Amfetaminlere yönelik bazı ticari immünoassay tarama testleri psödoefedrin ile kayda değer ölçüde çapraz reaksiyon gösterir, ancak kromatografik teknikler psödoefedrini diğer fenetilamin türevlerinden kolayca ayırt edebilir. Kan veya plazma psödoefedrin konsantrasyonları, ilacı tedavi amaçlı alan kişilerde tipik olarak 50-300 µg/L aralığında, psödoefedrin içeren madde kullanım bozukluğu olan kişilerde veya zehirlenmiş hastalarda 500-3000 µg/L ve akut ölümcül aşırı doz vakalarında 10–70 mg/L'dir.[43][44]

Kimya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin, efedrinin bir diastereomeridir ve kolayca metamfetamine indirgenir veya metkatinona oksitlenir.

İki çift enantiyomer: efedrin (üstte) ve psödoefedrin (altta)

Adlandırmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dekstroroter (+)- veya d- enantiyomeri (1S,2S)-psödoefedrin iken, levoroter (-)- veya l- formu (1R,2R)-psödoefedrindir.

Modası geçmiş D/L sisteminde (+)-psödoefedrin aynı zamanda L-pseudoefedrin ve (-)-psödoefedrin D-pseudoefedrin olarak da adlandırılır (Fischer projeksiyonunda fenil halkası altta çizilir).[45][46]

Genellikle D/L sistemi ile d/l sistemi karıştırılmaktadır. Bunun sonucunda dekstroroter d-pseudoefedrin yanlışlıkla D-pseudoefedrin ve levoroter l-efedrin (diastereomer) yanlışlıkla L-efedrin olarak adlandırılır.

İki enantiyomerin IUPAC isimleri sırasıyla (1S,2S)- (1R,2R)-2-metilamino-1-fenilpropan-1-ol'dür. Her ikisinin de eş anlamlıları psi-efedrin ve treo-efedrindir.

Psödoefedrin, farmasötik madde olarak kullanıldığında (+)-formun uluslararası tescilli olmayan adıdır.[47]

Toplum ve kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Marka adları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıda ya psödoefedrin içeren ya da fenilefrin gibi daha az düzenlenmiş bir alternatife geçen tüketici ilaçlarının bir listesi yer almaktadır.

  • Actifed (GlaxoSmithKline tarafından üretilmiştir) - belirli ülkelerde 60 mg psödoefedrin ve 2,5 mg triprolidin içerir.
  • Aleve-D Sinus & Cold (Bayer Healthcare tarafından üretilmiştir) - 120 mg psödoefedrin hidroklorür (ayrıca 220 mg naproksen) içerir.
  • Allegra-D (Sanofi Aventis tarafından üretilmiştir) - 120 mg psödoefedrin hidroklorür (ayrıca 60 mg feksofenadin) içerir.
  • Allerclear-D (Kirkland Signature tarafından üretilmiştir) - 240 mg psödoefedrin sülfat (ayrıca 10 mg loratadin) içerir.
  • Benadryl Allergy Relief Plus Dekonjestan (McNeil Consumer Healthcare - bir Johnson & Johnson şirketi - tarafından üretilmiştir) - 60 mg psödoefedrin hidroklorür (ayrıca 8 mg akrivastin) içerir.[48]
  • Cirrus (UCB tarafından üretilmiştir) - 120 mg psödoefedrin hidroklorür (ayrıca 5 mg setirizin) içerir.
  • Claritin-D (Bayer Healthcare tarafından üretilmiştir) - 120 mg psödoefedrin sülfat (ayrıca 5 mg loratadin) içerir.
  • Congestal (SIGMA Pharmaceutical Industries tarafından üretilmiştir) - 60 mg psödoefedrin hidroklorür (ayrıca 650 mg parasetamol ve 4 mg klorfeniramin) içerir.[49][50]
  • Demazin (Bayer Healthcare tarafından üretilmiştir) - psödoefedrin sülfat ve klorfeniramin maleat içerir.
  • Mucinex D (Reckitt Benckiser tarafından üretilmiştir) - 60 mg psödoefedrin hidroklorür (ayrıca 1200 mg guaifenesin) içerir.
  • Nexafed (Acura Pharmaceuticals tarafından üretilmiştir) - tablet başına 30 mg psödoefedrin içerir, Impede Meth-Deterrent teknolojisi ile formüle edilmiştir.
  • Nurofen Cold & Flu (Reckitt Benckiser tarafından üretilmiştir) - 30 mg psödoefedrin hidroklorür (ayrıca 200 mg ibuprofen) içerir.
  • Sinutab (McNeil Consumer Healthcare, bir Johnson & Johnson şirketi tarafından üretilmiştir) - 500 mg parasetamol ve 30 mg psödoefedrin hidroklorür içerir.
  • Zyrtec-D 12 Hour (McNeil Consumer Healthcare, bir Johnson & Johnson şirketi tarafından üretilmiştir) - 120 mg psödoefedrin hidroklorür (ayrıca 5 mg setirizin) içerir.

Hukuki durum

[değiştir | kaynağı değiştir]

Avustralya

[değiştir | kaynağı değiştir]
Avustralya'daki bir eczanede uyarı

Avustralya'da psödoefedrinin yasa dışı yollardan elde edilmesi, ürünlerin düzenlenme biçiminde önemli değişikliklere neden olmuştur. 2006 yılından itibaren, psödoefedrin içeren tüm ürünler, üründeki psödoefedrin miktarına bağlı olarak "Sadece Eczacı İlaçları" (Çizelge 3) veya "Sadece Reçeteli İlaçlar" (Çizelge 4) olarak yeniden düzenlenmiştir. Sadece Eczacı İlacı sadece bir eczacının doğrudan işlemde yer alması durumunda halka satılabilir. Bu ilaçlar tezgahın arkasında, halkın erişiminden uzakta tutulmalıdır.

Eczacılar ayrıca satın alımları Project STOP çevrimiçi veri tabanına kaydetmeye teşvik edilmektedir (ve bazı eyaletlerde zorunludur).[51]

Sonuç olarak, bazı eczaneler artık yaygın psödoefedrin soğuk algınlığı / sinüs tabletleri markası olan Sudafed'i stoklamamakta, bunun yerine klinik deneylerde etkinliği kanıtlanmamış bir fenilefrin ürünü olan Sudafed PE'yi satmayı tercih etmektedirler.[22][52][53]

Belçika

[değiştir | kaynağı değiştir]

Belçika'da reçetesiz satılan çeşitli psödoefedrin formülasyonları mevcuttur.[54]

Kanada

[değiştir | kaynağı değiştir]

Health Canada psödoefedrin ve efedrin/Ephedra'nın risk ve faydalarını araştırmıştır. Çalışmanın sonuna doğru Health Canada, internet sitesinde 12 yaşın altında olan ya da kalp hastalığı olan ve felç geçirebilecek kişilerin psödoefedrin ve efedrin almaktan kaçınmaları gerektiğini belirten bir uyarı yayınladı. Ayrıca, herkesin efedrin veya psödoefrini kafein gibi diğer uyarıcılarla birlikte almaktan kaçınması gerektiği konusunda uyardılar. Ayrıca hem efedrin (veya psödoefedrin) hem de kafein içeren tüm ürünleri yasakladılar.[55]

Tek tıbbi bileşeni psödoefedrin olan ürünler eczane tezgahının arkasında tutulmalıdır. Diğer tıbbi bileşenlerle birlikte psödoefedrin içeren ürünler mağaza raflarında sergilenebilir, ancak yalnızca bir eczacının bulunduğu bir eczanede satılabilir.[56][57]

Kolombiya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kolombiya hükûmeti 2010 yılında psödoefedrin ticaretini yasaklamıştır.[58]

Estonya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin, Estonya'da reçetesiz satılan bir ilaçtır.[59]

Finlandiya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin ilaçları Finlandiya'da sadece reçete ile temin edilebilir.[60][kaynak doğrulanamadı]

Japonya

[değiştir | kaynağı değiştir]

%10'dan fazla psödoefedrin içeren ilaçlar Japonya'daki Uyarıcı Kontrol Yasası kapsamında yasaklanmıştır.[61]

Meksika

[değiştir | kaynağı değiştir]

23 Kasım 2007 tarihinde, metamfetamin sentezinde öncü madde olarak son derece popüler olduğu gerekçesiyle Meksika'da psödoefedrin kullanımı ve ticareti yasa dışı hale getirilmiştir.[62]

Hollanda

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin, olumsuz kardiyak yan etkilerle ilgili endişeler nedeniyle 1989 yılında satıştan çekilmiştir.[63]

Yeni Zelanda

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeni Zelanda'da psödoefedrin şu anda 1975 tarihli İlaçların Kötüye Kullanımı Yasası'nda B Sınıfı Kısım II kontrollü ilaç olarak sınıflandırılmaktadır ve bu da reçete dışında tedarik edilmesini veya bulundurulmasını yasa dışı kılmaktadır.[64][65]

Psödoefedrin, efedrin ve bu maddeleri içeren her türlü ürün - örneğin soğuk algınlığı ve grip ilaçları - metamfetaminin ana maddesi olmaları nedeniyle ilk olarak Ekim 2004'te C Sınıfı Kısım III (kısmen muaf) kontrollü ilaçlar olarak sınıflandırılmıştır.[66] Yeni Zelanda gümrük ve polis memurları, metamfetamin üretimine yönelik olduğuna inanılan öncül maddelere yönelik büyük çaplı yakalamalar yapmaya devam etmiştir. 9 Ekim 2009 tarihinde Başbakan John Key, psödoefedrin bazlı soğuk algınlığı ve grip tabletlerinin sadece reçeteyle satılan ilaçlar haline geleceğini ve B2 sınıfı ilaç olarak yeniden sınıflandırılacağını duyurdu.[67] Yasa, Ağustos 2011'de kabul edilen 2010 tarihli İlaçların Kötüye Kullanımı Değişiklik Yasası ile değiştirilmiştir.[68]

Türkiye

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de psödoefedrin içeren ilaçlar sadece reçete ile alınabilmektedir.[69]

Birleşik Krallık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşik Krallık'ta psödoefedrin, kalifiye bir eczacının gözetimi altında reçetesiz olarak veya reçete ile satılmaktadır. 2007 yılında MHRA, efedrin ve psödoefedrinin yasa dışı metamfetamin üretimi için saptırılması konusundaki endişelere tepki göstererek, reçetesiz satışları işlem başına toplam 720 mg'dan fazla psödoefedrin içermeyen bir kutu ile sınırlayan gönüllü kısıtlamalar getirmiştir. Bu kısıtlamalar Nisan 2008'de yasalaşmıştır.[70] Herhangi bir kimlik formu gerekmemektedir.

Amerika Birleşik Devletleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Federal
[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, psödoefedrinin yasa dışı metamfetamin üretiminde kullanıldığını kabul etmiştir. 2005 yılında Eğitim ve İşgücü Komitesi, bu yasa dışı uygulamayı engellemek üzere tasarlanmış eğitim programları ve eyalet mevzuatına ilişkin ifadeleri dinlemiştir.[kaynak belirtilmeli]

İlaç satışını kontrol altına alma girişimleri, Drug Enforcement Administration'daki (DEA) federal yetkililerin, daha sonra Senatör Bob Dole tarafından teklif edilen ve yasa dışı uyuşturucu üretiminde kullanılan bir dizi kimyasalı Kontrollü Maddeler Yasası kapsamına alacak bir yasa tasarısı hazırladığı 1986 yılına kadar uzanmaktadır.

Tasarı, psödoefedrin içeren her işlemin hükûmete bildirilmesini ve tüm ithalat ve ihracatın federal onaydan geçmesini gerektiriyordu. Bunun ilacın yasal kullanımını sınırlayacağından korkan reçetesiz ilaç üretim derneklerinin lobicileri bu yasanın ilerlemesini durdurmaya çalıştılar ve Sudafed gibi yasal bir nihai ürüne dönüştürülen tüm kimyasalları düzenlemelerden muaf tutmayı başardılar.[71]

2005'te Metamfetamin Epidemisiyle Mücadele Yasası'nın kabul edilmesinden önce, DEA düzenleyicileri ve ilaç şirketleri kendi konumları için savaşmaya devam ettikçe, ilacın satışları giderek daha fazla düzenlenir hale geldi. Metamfetamin üretimi hızla artarak Amerika Birleşik Devletleri'nin batısında ciddi bir sorun haline geldikçe DEA, psödoefedrini kontrol etme girişimlerinde daha fazla ilerleme kaydetmeye devam etti. Saflık oranı düştüğünde, rehabilitasyon merkezlerine ve acil servislere başvuran ve sistemlerinde metamfetamin bulunan kişilerin sayısı da arttı. Ancak metamfetamin üreticileri eninde sonunda yeni düzenlemeleri aşmanın bir yolunu buldukları için saflıktaki bu düşüş genellikle kısa ömürlü oldu.[72]

Kongre, 2005 tarihli Metamfetamin Epidemisiyle Mücadele Yasasını (CMEA) ABD Vatanseverlik Yasası'nın yenilenmesine yönelik bir değişiklik olarak kabul etmiştir.[24] Başkan George W. Bush tarafından 6 Mart 2006 tarihinde imzalanarak yürürlüğe giren yasa,[23] psödoefedrin içeren ürünlerin satışına ilişkin 21 U.S.C. § 830'u değiştirmiştir.

Yasa, ilk aşaması 8 Nisan 2006'ya kadar, ikinci aşaması ise 30 Eylül 2006'ya kadar tamamlanmak üzere iki aşama öngörüyordu. İlk aşama öncelikle miktara dayalı yeni alım kısıtlamalarının uygulanmasıyla ilgiliyken, ikinci aşama depolama, çalışan eğitimi ve kayıt tutma gerekliliklerini kapsıyordu.[73]

Yasa esas olarak psödoefedrin ürünlerine yönelik olsa da efedrin, psödoefedrin ve fenilpropanolamin, bunların tuzları, optik izomerleri ve optik izomerlerin tuzlarını içeren tüm reçetesiz satılan ürünler için de geçerlidir.[73] Psödoefedrin, 21 U.S.C. § 802(45(A)) kapsamında "programlanmış listelenmiş kimyasal ürün" olarak tanımlanmıştır. Yasa, bu tür ürünleri satan tüccarlar ("düzenlemeye tabi satıcılar") için aşağıdaki gereklilikleri içeriyordu:

  • Tüm satın alımların, her bir tarafın adı ve adresini tanımlayan, geri alınabilir bir kaydının iki yıl boyunca saklanmasını zorunlu kılmıştır
  • Tüm alıcıların kimlik kanıtlarının doğrulanması gereklidir
  • Kişisel bilgilerin toplanmasında gerekli koruma ve aydınlatma yöntemleri
  • Düzenlemeye tabi ürünlerin şüpheli ödemeleri veya kaybolmaları hakkında Başsavcı'ya gerekli raporlar
  • Çalışanların CMEA gereklilikleri ile ilgili olarak eğitilmesi zorunludur. Perakendeciler eğitim ve uyum konusunda kendi kendilerini belgelendirmelidir.
  • Düzenlemeye tabi ürünlerin sıvı olmayan doz formu yalnızca birim doz blister ambalajlarda satılabilir
  • Satış limitleri (müşteri başına):
    • Günlük satış limiti - işlem sayısına bakılmaksızın 3,6 gram psödoefedrin bazını geçmemelidir
    • 30 günlük (aylık değil) satış limiti - posta siparişi veya "mobil perakende satıcı" tarafından satılıyorsa 7,5 gram psödoefedrin bazını geçmemelidir
    • 30 günlük satın alma limiti - 9 gram psödoefedrin bazını geçmemelidir. (Satın alan kişi için 21 U.S.C. § 844a uyarınca kabahat niteliğinde bir bulundurma suçu).

Gereklilikler 2008 tarihli Metamfetamin Üretimini Önleme Yasası'nda revize edilerek, programlanmış listedeki kimyasal ürünlerin düzenlenmiş bir satıcısının, alıcı olmadığı sürece böyle bir ürünü satamayacağı şartı getirilmiştir:[25]

  • Devlet tarafından verilmiş fotoğraflı bir kimlik belgesi ibraz eder ve
  • Yazılı kayıt defterini isim, adres, satış saati ve tarihi ile birlikte imzalar
Eyalet
[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu eyalette psödoefedrini düzenleyen yasalar da vardır.[74][75][76]

Alabama, Arizona, Arkansas, California, Colorado, Delaware, Florida, Georgia, Hawaii (1 Mayıs 2009 itibarıyla) Idaho, Illinois, Indiana, Iowa, Kansas, Kentucky, Louisiana (15 Ağustos 2009 itibarıyla), Massachusetts, Michigan, Minnesota, Mississippi, Missouri eyaletleri, Montana, Nebraska,[77] Nevada, New Jersey, Kuzey Carolina, Ohio, Oklahoma, Oregon, Pennsylvania, Güney Dakota, Tennessee, Texas, Utah, Vermont, Virginia, Washington, Batı Virginia ve Wisconsin'de eczanelerin "tezgah arkasında" psödoefedrin satmasını gerektiren yasalar bulunmaktadır. İlaç reçetesiz satın alınabilse de eyaletler satılan birim sayısını sınırlayabilir ve satın alanlardan kişisel bilgi toplayabilir.[78]

Oregon ve Mississippi eyaletlerinde daha önce psödoefedrin içeren ürünlerin satın alınması için reçete gerekiyordu. Ancak 1 Ocak 2022 itibarıyla bu kısıtlamalar yürürlükten kaldırılmıştır.[79][80] Oregon eyaleti 2004 yılında 467 olan metamfetamin laboratuvarı sayısını (sadece reçete ile satılan yasanın uygulanmasından önceki son tam yıl)[81] 2009 yılında 12'ye düşürmüştür.[82]

Oregon ve Mississippi'deki Psödoefedrin Reçete Yasaları başlıklı NAMSDL raporuna göre Oregon'daki metamfetamin laboratuvarı vakalarındaki azalma büyük ölçüde sadece reçete ile satılan yasanın yürürlüğe girmesinden önce meydana gelmiştir.[78] Rapor, her iki eyalette de meth laboratuvarı vakalarındaki düşüşün başka faktörlere bağlı olabileceğini öne sürüyor: "Meksikalı kaçakçılar Mississippi ve Oregon'daki (ve çevre eyaletlerdeki) meth laboratuvarlarındaki düşüşe katkıda bulunmuş olabilirler çünkü rekabetçi fiyatlarla eşit veya daha yüksek kalitede meth tedarik edebildiler". Rapora göre ayrıca, çevre eyaletlerde de meth laboratuvarı vakalarında benzer düşüşler görülmüş ve Oregon'da meth bağlantılı ölümler 2007'den bu yana önemli ölçüde artmıştır. Missouri'de aralarında Washington,[83] Union,[84] New Haven,[85] Cape Girardeau[86] ve Ozark'ın[87] da bulunduğu bazı belediyeler benzer yönetmelikleri yürürlüğe koymuştur. Indiana'nın Terre Haute kentindeki bazı eczaneler de bunu uygulamaktadır.[88]

Bazı eyalet yönetimleri tarafından vatandaşlarının satın alımlarını kontrol etmek için zorunlu kılınan eyalet düzeyinde uyuşturucuyu kontrol etmeye yönelik bir başka yaklaşım, psödoefedrin satan tüm perakendeciler tarafından belirli alıcı bilgilerinin elektronik olarak sunulmasını gerektiren elektronik izleme sistemlerinin kullanılmasıdır. Günümüzde otuz iki eyalet her psödoefedrin ve efedrin OTC satın alımı için Ulusal Prekürsör Kayıt Değişimi'nin (NPLEx) kullanılmasını zorunlu kılmakta ve ABD'deki en büyük on bir eczane zincirinden onu benzer işlemlerinin tamamını gönüllü olarak NPLEx'e göndermektedir. Bu eyaletlerde metamfetamin laboratuvarlarında ele geçirilen maddelerin sayısının azaltılmasında çarpıcı sonuçlar elde edilmiştir.

Tennessee'de 2005 yılında sistemin uygulanmasından önce, 2004 yılında toplam 1497 metamfetamin laboratuvarı ele geçirilmişken, bu sayı 2005 yılında 955'e, 2009 yılında ise 589'a düşmüştür.[82] Kentucky'nin programı 2008 yılında eyalet çapında uygulanmaya başlanmış ve eyalet çapında uygulamaya geçilmesinden bu yana laboratuvar ele geçirme sayısı önemli ölçüde azalmıştır.[82] Oklahoma 2006 yılında uygulamaya koyduğu takip sistemiyle başlangıçta başarı elde etmiş, o yıl ve 2007'de yakalama sayısı düşmüştür. Ancak 2008 yılında yakalamalar tekrar artmaya başlamış ve 2009 yılında da artmaya devam etmiştir.[82]

NPLEx, işlemlerin gerçek zamanlı olarak sunulmasını gerektirerek ve böylece ilgili yasaların satış noktasında uygulanmasını sağlayarak başarılı görünmektedir. NPLEx, çok eyaletli bir veri tabanı oluşturarak ve tüm işlemleri hızlı bir şekilde karşılaştırarak, eczanelerin gram limitlerine, yaşa ve hatta bazı eyaletlerde hüküm giymiş meth suçlularına göre yasadışı olabilecek satın alımları reddetmelerini sağlar. NPLEx ayrıca federal gram limitlerini eyalet sınırları ötesinde de uygulamaktadır ki bu eyaletlerin işlettiği sistemlerde imkansızdır. Kayıtlara erişim, çevrimiçi güvenli bir portal aracılığıyla yalnızca kolluk kuvvetleri tarafından sağlanmaktadır.[89]

Sentez

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psödoefedrin bazı bitki türlerinde doğal olarak bir alkaloid olarak bulunsa da (örneğin, efedrinin diğer izomerleriyle birlikte bulunduğu ma huang olarak da bilinen Ephedra türlerinden elde edilen özütlerin bir bileşeni olarak), ticari kullanım için üretilen psödoefedrinin çoğu benzaldehit varlığında dekstrozun maya fermantasyonundan elde edilir. Bu süreçte, özel maya türleri (tipik olarak bir Candida utilis veya Saccharomyces cerevisiae çeşidi) su, dekstroz ve piruvat dekarboksilaz enzimi (pancar ve diğer bitkilerde bulunanlar gibi) içeren büyük kazanlara eklenir. Maya dekstrozu fermente etmeye başladıktan sonra fıçılara benzaldehit eklenir ve bu ortamda maya bileşenleri öncül l-fenilasetilkarbinole (L-PAC) dönüştürür. L-PAC daha sonra indirgeyici aminasyon yoluyla kimyasal olarak psödoefedrine dönüştürülür.[90]

Psödoefedrinin büyük bir kısmı, ekonomik ve endüstriyel koşulların ihracat için seri üretimini desteklediği Hindistan ve Çin'deki ticari ilaç üreticileri tarafından üretilmektedir.[91]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Anvisa (31 Mart 2023). "RDC Nº 784 - Listas de Substâncias Entorpecentes, Psicotrópicas, Precursoras e Outras sob Controle Especial" [Collegiate Board Resolution No. 784 - Lists of Narcotic, Psychotropic, Precursor, and Other Substances under Special Control] (Portekizce). Diário Oficial da União (4 Nisan 2023 tarihinde yayınlandı). 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023. 
  2. ^ a b c Brunton LL, Lazo JS, Parker K, (Ed.) (2006). Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics (11. bas.). New York: McGraw-Hill Medical Publishing Division. ISBN 0-07-142280-3. 
  3. ^ Al-Ahmad M, Hassab M, Al Ansari A (21 Aralık 2020). "Allergic and Non-allergic Rhinitis". Textbook of Clinical Otolaryngology. Cham: Springer International Publishing. ss. 241-252. doi:10.1007/978-3-030-54088-3_22. ISBN 978-3-030-54087-6. Oral decongestants such as pseudoephedrine combined with an antihistamine and/or INC sprays are used in patients with nasal congestion. 
  4. ^ Hodges K, Hancock S, Currell K, Hamilton B, Jeukendrup AE (February 2006). "Pseudoephedrine enhances performance in 1500-m runners". Medicine and Science in Sports and Exercise. 38 (2): 329-333. doi:10.1249/01.mss.0000183201.79330.9c. PMID 16531903. 
  5. ^ Trinh KV, Kim J, Ritsma A (November 2015). "Effect of pseudoephedrine in sport: a systematic review". BMJ Open Sport & Exercise Medicine. 1 (1): e000066. doi:10.1136/bmjsem-2015-000066. PMC 5117033 $2. PMID 27900142. 
  6. ^ Ladenburg A, Oelschlägel C (1889). "Ueber das "Pseudo-Ephedrin"" [On pseudo-ephedrine]. Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft (Almanca). 22 (2): 1823-1827. doi:10.1002/cber.18890220225. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2019. 
  7. ^ "American Urological Association – Medical Student Curriculum – Urinary Incontinence". American Urological Association. 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2015. 
  8. ^ "Acute urinary retention due to pseudoephedrine hydrochloride in a 3-year-old child". The Turkish Journal of Pediatrics. 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2015. 
  9. ^ Minamizawa K, Goto H, Ohi Y, Shimada Y, Terasawa K, Haji A (September 2006). "Effect of d-pseudoephedrine on cough reflex and its mode of action in guinea pigs". Journal of Pharmacological Sciences. 102 (1): 136-142. doi:10.1254/jphs.FP0060526. PMID 16974066. 
  10. ^ a b Bicopoulos D, editor. AusDI: Drug information for the healthcare professional, 2nd edition. Castle Hill: Pharmaceutical Care Information Services; 2002.
  11. ^ Weiss BD (15 Ocak 2005). "Selecting Medications for the Treatment of Urinary Incontinence – January 15, 2005 – American Family Physician". American Family Physician. 71 (2): 315-322. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  12. ^ Culligan PJ, Heit M (December 2000). "Urinary incontinence in women: evaluation and management". American Family Physician. 62 (11): 2433-44, 2447, 2452. PMID 11130230. 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023. 
  13. ^ a b c Rossi S, editor. Australian Medicines Handbook 2006. Adelaide: Australian Medicines Handbook; 2006. 0-9757919-2-3
  14. ^ Vidal C, Prieto A, Pérez-Carral C, Armisén M (April 1998). "Nonpigmenting fixed drug eruption due to pseudoephedrine". Annals of Allergy, Asthma & Immunology. 80 (4): 309-310. doi:10.1016/S1081-1206(10)62974-2. PMID 9564979. 
  15. ^ "Adco-Tussend". Home.intekom.com. 15 Mart 1993. 30 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  16. ^ Cantu C, Arauz A, Murillo-Bonilla LM, López M, Barinagarrementeria F (July 2003). "Stroke associated with sympathomimetics contained in over-the-counter cough and cold drugs". Stroke. 34 (7): 1667-1672. doi:10.1161/01.STR.0000075293.45936.FA. PMID 12791938. 
  17. ^ Deckx L, De Sutter AI, Guo L, Mir NA, van Driel ML (October 2016). "Nasal decongestants in monotherapy for the common cold". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2016 (10): CD009612. doi:10.1002/14651858.CD009612.pub2. PMC 6461189 $2. PMID 27748955. 
  18. ^ a b c American Medical Association, AMA Department of Drugs (1977). AMA Drug Evaluations. PSG Publishing Co., Inc. s. 627. 
  19. ^ a b Drug Information for the Health Care Professional. 1. Greenwood Village, Colorado.: Thomson/Micromedex. 2007. s. 2452. 
  20. ^ Drew CD, Knight GT, Hughes DT, Bush M (September 1978). "Comparison of the effects of D-(-)-ephedrine and L-(+)-pseudoephedrine on the cardiovascular and respiratory systems in man". British Journal of Clinical Pharmacology. 6 (3): 221-225. doi:10.1111/j.1365-2125.1978.tb04588.x. PMC 1429447 $2. PMID 687500. 
  21. ^ Aljazaf K, Hale TW, Ilett KF, Hartmann PE, Mitoulas LR, Kristensen JH, Hackett LP (July 2003). "Pseudoephedrine: effects on milk production in women and estimation of infant exposure via breastmilk". British Journal of Clinical Pharmacology. 56 (1): 18-24. doi:10.1046/j.1365-2125.2003.01822.x. PMC 1884328 $2. PMID 12848771. 
  22. ^ a b Hatton RC, Winterstein AG, McKelvey RP, Shuster J, Hendeles L (March 2007). "Efficacy and safety of oral phenylephrine: systematic review and meta-analysis". The Annals of Pharmacotherapy. 41 (3): 381-390. doi:10.1345/aph.1H679. PMID 17264159. 
  23. ^ a b c "CMEA (The Combat Methamphetamine Epidemic Act of 2005)". DEA Diversion Control Division. 14 Temmuz 2017. 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020. 
  24. ^ a b c "2011 – Final Rule: Implementation of the Methamphetamine Production Prevention Act of 2008". DEA Diversion Control Division. 1 Kasım 2011. 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020. 
  25. ^ "Pseudoephedrine Compliance". Walgreens. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2016. 
  26. ^ "Target Announces That All Products Containing Pseudoephedrine Will Be Placed Behind Pharmacy Counter". PRNewswire. 31 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2016. 
  27. ^ "Microsoft Word - RedListE2007.doc" (PDF). 27 Şubat 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  28. ^ "WADA 2010 Prohibited List Now Published – World Anti-Doping Agency". Wada-ama.org. 20 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  29. ^ "Elimination of ephedrines in urine following multiple dosing the consequences for athletes in relation to doping control". 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2014. 
  30. ^ Strano-Rossi S, Leone D, de la Torre X, Botrè F (August 2009). "The relevance of the urinary concentration of ephedrines in anti-doping analysis: determination of pseudoephedrine, cathine, and ephedrine after administration of over-the-counter medicaments". Therapeutic Drug Monitoring. 31 (4): 520-526. doi:10.1097/FTD.0b013e3181ac6006. PMID 19571776. 
  31. ^ "Ressources" (PDF). 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
  32. ^ Jolley D, Dawson B, Maloney SK, White J, Goodman C, Peeling P (June 2014). "Hydration and urinary pseudoephedrine levels after a simulated team game". International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism. 24 (3): 325-332. doi:10.1123/ijsnem.2013-0076. PMID 24458099. 
  33. ^ "Silken tests positive". 4 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2014. 
  34. ^ Wallechinsky D (2009). Complete Book of the Winter Olympics. ISBN 9781553655022. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2010. 
  35. ^ "2000 World Championships – Pairs". Ice Skating International. 14 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2010. 
  36. ^ "Summer Olympics 2000 Raducan tests positive for stimulant". Assets.espn.go.com. 26 Eylül 2000. 2 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  37. ^ "Amanar Tops Romanian Money List". International Gymnast Magazine Online. 15 Ekim 2000. 15 Temmuz 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  38. ^ "IOC issues a reprimand against Slovakian ice hockey player". 8 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2014. 
  39. ^ "Sweden's Bäckström tests positive for banned substance". 27 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2014. 
  40. ^ "IOC Decision – Swedish ice hockey player Nicklas Backstrom to receive Sochi silver medal". IOC. 14 Mart 2014. 15 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2014. 
  41. ^ Prewitt A (15 Ocak 2015). "Nicklas Backstrom's Olympic doping appeal resolved with reprimand". The Washington Post. 17 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2015. 
  42. ^ Boland DM, Rein J, Lew EO, Hearn WL (October 2003). "Fatal cold medication intoxication in an infant". Journal of Analytical Toxicology. 27 (7): 523-526. doi:10.1093/jat/27.7.523. PMID 14607011. 
  43. ^ Baselt R (2008). Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man (8. bas.). Foster City, California: Biomedical Publications. ss. 1344-1346. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2010. 
  44. ^ Patil PN, Tye A, Lapidus JB (May 1965). "A Pharmacological Study of the Ephedrine Isomers". The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics. 148 (2): 158-168. PMID 14301006. 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2009. 
  45. ^ Martindale (1989). Reynolds JEF (Ed.). Martindale: The complete drug reference (29. bas.). Londra: Pharmaceutical Press. ISBN 0-85369-210-6. 
  46. ^ Proposed International Non-Proprietary Names (Prop. I.N.N.): List 11 WHO Chronicle, Vol.
  47. ^ "Benadryl Allergy Relief Plus Decongestant Capsules - Summary of Product Characteristics (SmPC) - (emc)". www.medicines.org.uk. Datapharm. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  48. ^ "Drug Pamphlet: Congestal". 12 Şubat 2017. 13 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2018. 
  49. ^ "Photographic image of Congestal tablets information sheet" (JPG). 1.bp.blogspot.com. 13 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2022. 
  50. ^ "Project STOP video – Online Advertising". Innovationrx.com.au. 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  51. ^ Horak F, Zieglmayer P, Zieglmayer R, Lemell P, Yao R, Staudinger H, Danzig M (February 2009). "A placebo-controlled study of the nasal decongestant effect of phenylephrine and pseudoephedrine in the Vienna Challenge Chamber". Annals of Allergy, Asthma & Immunology. 102 (2): 116-120. doi:10.1016/S1081-1206(10)60240-2. PMID 19230461. 
  52. ^ Eccles R (January 2007). "Substitution of phenylephrine for pseudoephedrine as a nasal decongeststant. An illogical way to control methamphetamine abuse". British Journal of Clinical Pharmacology. 63 (1): 10-14. doi:10.1111/j.1365-2125.2006.02833.x. PMC 2000711 $2. PMID 17116124. 
  53. ^ "PRAC February 2023 – Start of a safety review of pseudoephedrine-containing medicines | FAMHP". www.famhp.be. 15 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023. 
  54. ^ "Archived – Health Canada Reminds Canadians not to use Ephedra/Ephedrine Products". healthycanadians.gc.ca. 20 Ağustos 2021. 27 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015. 
  55. ^ "What ingredients are commonly found in OTC cough and cold products? What do they do?". Pharmacy Technician's Letter. 25 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015. 
  56. ^ "Family Health Online – Family Health Magazine -PHARMACY CARE – Over-the-Counter Medication – Why must I ask for that?". 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
  57. ^ "Gobierno prohĂbe antigripales con pseudoefedrina a partir de finales de 2010 – Archivo – Archivo Digital de Noticias de Colombia y el Mundo desde 1.990" [Government Prohibits Flu Pseudoephedrine in Late 2010 – Archive – News Archive Digital Colombia and the World since 1990] (İspanyolca). Eltiempo.com. 8 Temmuz 2009 [Published 11 August 2009]. 21 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  58. ^ "Keskmise eestlase kodust leiab portsu dopingut". Uudised (Estonca). 28 Ekim 2016. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023. 
  59. ^ "Kysy Kiminkiseltä: Parasta flunssan hoitoa on lepo ja mummon mustaviinimarjamehu". www.apu.fi. 29 Ocak 2018. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023. 
  60. ^ "Customs Information". Consulate-General of Japan in Seattle. 19 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  61. ^ "Prohibirán definitivamente uso de pseudoefedrina" [A Permanent Ban on Pseudoephedrine] (İspanyolca). 23 Kasım 2007 [Published 2 December 2007]. 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2013. 
  62. ^ Megget K (2 Eylül 2007). "Pseudoephedrine drugs still OTC". 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2018. 
  63. ^ "Controlled drugs". Health.govt.nz. 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2017. 
  64. ^ "Misuse of Drugs Act 1975 No 116, Public Act 8 Exemptions from sections 6 and 7". Legislation.govt.nz. 22 Aralık 2016. 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2017. 
  65. ^ "Ephedrine and Pseudoephedrine to Become Controlled Drugs". Medsafe, New Zealand Medicines and Medical Devices Safety Authority. 8 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  66. ^ "Chemical Brothers". Listener (New Zealand). 23 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  67. ^ "Misuse of Drugs Amendment Bill". parliament.nz. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2017. 
  68. ^ "Kontrole Tabi İlaçlar" (PDF). Social Security Institution of Republic of Turkey. July 2013. 11 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2014. 
  69. ^ "Drug Safety Update, March 2008". The Medicines and Healthcare products Regulatory Agency and the Commission on Human Medicines. 30 Haziran 2008. 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  70. ^ "Search OregonLive.com". The Oregonian. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2010. 
  71. ^ "How Legislation Changed Meth Purity" (PDF). The Oregonian. 15 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2010. 
  72. ^ a b "DEA Interim Final Regulation: Ephedrine, Pseudoephedrine, and Phenylpropanolamine Requirements" (PDF). 18 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  73. ^ "State Ephedrine and Pseudoephedrine Single Over-The-Counter Transaction Limits". Namsdl.org. National Alliance for Model State Drug Laws (NAMSDL). 2013. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2016. 
  74. ^ "State Daily Gram Limits for Over-The-Counter Transactions Involving Ephedrine and Pseudoephedrine". Namsdl.org. National Alliance for Model State Drug Laws (NAMSDL). 2013. 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2016. 
  75. ^ "State 30 Day Gram Limits for Over-The-Counter Transactions Involving Ephedrine and Pseudoephedrine". Namsdl.org. National Alliance for Model State Drug Laws (NAMSDL). 2013. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2016. 
  76. ^ "Nebraskans to sign for Sudafed". Lincoln Journal-Star. 13 Mart 2006. 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2012. 
  77. ^ a b "The National Alliance for Model State Drug Laws (NAMSDL) – Issues and Events". www.namsdl.org. 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015. 
  78. ^ "MS Senate passes bill to restrict pseudoephedrine sales". Associated Content. WLOX. 2 Şubat 2010. 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2010. 
  79. ^ Bovett R (15 Kasım 2010). "How to Kill the Meth Monster". The New York Times. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2010. 
  80. ^ "Archived copy". 9 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2007. 
  81. ^ a b c d "DEA, Maps of Methamphetamine Lab Incidents". Justice.gov. 10 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012. 
  82. ^ "Council Passes Law Restricting Pseudoephedrine". The Washington Missourian. 7 Temmuz 2009. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  83. ^ "Union Board Approves Pseudoephedrine Ordinance". The Washington Missourian. 13 Ekim 2009. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  84. ^ "New Haven Passes Prescription Law". The Washington Missourian. 11 Kasım 2010. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  85. ^ "Cape Girardeau City Council passes prescription requirement for pseudoephedrine". The Southeast Missourian. 7 Aralık 2010. 28 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  86. ^ "Ozark passes pseudoephedrine ban: Drug now prescription-only". CCHeadliner.com. 18 Haziran 2013. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2013. 
  87. ^ Trigg L (20 Mayıs 2010). "Four Valley pharmacies to require prescriptions for certain products to help fight meth problem". Terre Haute Tribune-Star. 24 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2010.  (Subscription required, free access for first 30 days)
  88. ^ "NPLEx – National Precursor Log Exchange". www.nplexservice.com. 12 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015. 
  89. ^ Oliver AL, Anderson BN, Roddick FA (1999). "Factors affecting the production of L-phenylacetylcarbinol by yeast: a case study". Advances in Microbial Physiology. 41. ss. 1-45. doi:10.1016/S0065-2911(08)60164-2. ISBN 978-0-12-027741-4. PMID 10500843. 
  90. ^ "Clamp down on shipments of raw ingredients, Oregonian, Press, Congressional Caucus to Fight and Control Methamphetamine". U.S. House of Representatives. 31 Ağustos 2005. 9 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Psödoefedrin&oldid=32593578" sayfasından alınmıştır