Peking

Peking (北京市)
Grad
Mozaik Pekinga
Država	Kina
Nadmorska visina	243,5 m
Koordinate	39°56′N 116°23′E / 39.933°N 116.383°E / 39.933; 116.383
Površina	16,410,5 km2
- Urbana zona	4,144 km2
- Metro	12,266,5 km2
Stanovništvo	21,893,095 (2020)
- Urbana zona	21,893,095
- Metro	22,366,547
Osnovan	1045 AD (Zhou)
Vremenska zona	UTC+08:00
Poštanski broj	100000–102629
Pozivni broj	10
Veb-sajt: ebeijing.gov.cn

Peking (na kineskom: 北京, Běijīng - sjeverna prijestolnica) jest glavni grad Narodne Republike Kine (NRK). Sa 14,5 miliona stanovnika, drugi je najveći grad u Kini, iza Šangaja. Uz Tianjin, Šangaj i Čungćing jedna je od četiri gradske oblasti koje su pod direktnom kontrolom Centralne vlade. Peking je veliki saobraćajni centar s obzirom na veliki broj pruga, puteva i autoputeva koji ulaze i izlaze iz njega u svim pravcima. Također je i politički, kulturni i obrazovni centar NRK, dok su Šangaj i Hong Kong značajniji ekonomski centri od Pekinga. Peking je bio domaćin Ljetnih olimpijskih igara 2008.

Najraniji dokazi postojanja čovjeka u Pekingu su nađeni u pećinama Brda zmajeve kosti kod mjesta Džoukoudijen u distriktu Fangšan, 50 kilometara jugozapadno od Pekinga, u kojima je pronađen pekinški čovjek. Fosili homo erectusa iz ove pećine potiču iz vremena od prije 230-250 hiljada godina. Na lokalitetu je otkopano stotine hiljada artefakata od kamena, većinom sitno oruđe raznih oblika. Karakteristično je teško oružje, većeg obima, za bacanje i rezanje (rani period). Tokom poznog doba koriste se mikroliti, a česta su kamena šila. Sinantropusi su živjeli uglavnom sakupljačkim načinom života, ali su se bavili i lovom. Arheološko nalazište na kome je otkriven pekinški čovjek je od 1987. godine na listi Svjetske kulturne baštine.

Paleolitski homo sapiens je također živio ovdje prije oko 27.000 godina. U blizini Pekinga su do 1000. godina prije nove ere postojali gradovi, kao i glavni grad države Jan, jedne od zaraćenih strana u Periodu zaraćenih država, Ji je osnovan na mjestu današnjeg Pekinga.

Nakon pada države Jan, potonje dinastije Ćin, Han i Jin su postavili lokalne prefekture u ovoj oblasti.[5] Za vrijeme dinastije Tang, Peking je postao štab fanjaškog jiedušija, vojnog upravitelja sadašnje sjeverne hebejske oblasti. An Lušan je odavde poveo ustanak An Ši 775. godine.

Godine 936. kasna dinastija Jin (936-947) iz sjeverne Kine je izgubila svoje sjeverne teritorije, uključujući današnji Peking, kada ih je anektirao kitanski vladar Deguan. Godine 938. dinastija Lijao je osnovala novu prijestolnicu Nanking (Južna prestolnica). Jurčenska dinastija Jin je zauzela teritoriju dinastije Lijao i 1153. prenijela svoju prijestolnicu u Nanking i promenila mu ime u Džungdu.[5] Džungdu se nalazio u području oko današnjeg Tijeningsija, jugozapadno od današnjeg Pekinga. Neke od najstarijih građevina koje danas postoje u Pekingu, uključujući džamiju Nijuđije i hram Tijening, potiču iz vremena dinastije Lijao.

Mongoli su spalili Džungdu do temelja 1215. i ponovo ga izgradili godine 1267. severno od prestonice Jina. U pripremama za osvajanje cijele Kine, osnivač dinastije Juan Kublaj Kan je podigao grad Kanbalik i učinio ga svojom prijestolnicom. Izgradnja grada je završena 1293. Kanova odluka je umnogome poboljšala status grada koji se nalazio na sjevernim granicama Kine. Kanbalik se nalazio sjeverno od centra današnjeg Pekinga. Centar mu se nalazio na mjestu gde je sada sjeverni dio 2. kružnog puta, a prostirao se na sjever do između 3. i 4. kružnog puta.

Nakon pada dinastije Yuan 1368. godine, grad je obnovila dinastija Ming, a prefektura Shuntien je osnovana u području oko grada. Godine 1403., treći car iz dinastije Ming Yugnle premjestio je glavni grad Minga iz Nankinga u Peking. Za vrijeme dinastije Ming, Peking je dobio svoj današnji oblik, a Ming zidovi su služili kao gradske zidine Pekinga sve do modernog doba, kada su srušene a na njihovom mjestu izgrađen 2. autoput.

Smatra se da je Peking bio najveći grad na svijetu od 1425. do 1650. i od 1710. do 1825. godine. Danas je 17. najveći grad na svijetu.^[1]

Ubrzo je sagrađen Zabranjeni grad (1406.-1420.), zatim Nebeski hram (1420.) i brojni drugi građevinski projekti. Tjenanmen, koji je postao državni simbol Narodne Republike Kine koji se isto nalazi na njenom grbu, dva puta je spaljen tokom dinastije Ming, a posljednja rekonstrukcija izvršena je 1651. godine.

Nakon što su Mandžuri zbacili dinastiju Ming i uspostavili dinastiju Qing, Peking je i dalje ostao glavni grad Kine. Kao i tokom prethodnih dinastija, Peking je također nosio ime Jingshi, koje je imalo isto značenje kao i mandžurski izraz G'mun H'cen. Peking je bio opkoljen i okupiran od strane stranih vojski tokom Bokserskog ustanka 1900.

Politički sistem Pekinga ima dvojni partijsko-administrativni aranžman, kao i sve administrativne institucije u Kini. Gradonačelnik Pekinga je najviši zvaničnik u Narodnoj upravi Pekinga. Kako Peking ima status metropolitanskog područja unutar administrativne podjele Kine, gradonačelnik ima isti status kao i guverner provincije. Međutim, u dualnom političkom sistemu, gradonačelnik ima manje moći od sekretara gradskog komiteta Komunističke partije Kine.

• Xi Jinping, političar
• Jet Li, glumac
• Zhang Ziyi, glumica
• Puyi, posljednji kineski car
• Ai Weiwei, umjetnik

• Službena stranica Arhivirano 13. 8. 2010. na Wayback Machine