Καλαθοσφαίριση

Καλαθοσφαίριση

Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο επιχειρεί λέι απ ενάντια στους Κλίβελαντ Καβαλίερς
Ύψιστη διοικητική αρχή	Διεθνής Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης
Άλλο όνομα	Μπάσκετ
Πρώτο παιχνίδι	Δεκέμβριος 1891, Μασσαχουσέτη Σπρίνγκφιλντ, 132 χρόνια πριν, ΗΠΑ
Χαρακτηριστικά
Επαφή	Περιορισμένη επαφή
Μέλη ομάδας	5 στον αγωνιστικό χώρο
Μικτών φύλων	Ναι, σε διαφορετικές διοργανώσεις
Κατηγοριοποίηση	Εσωτερικά/Εξωτερικά
Εξοπλισμός	Μπάλα μπάσκετ
Χώρος διεξαγωγής	Εσωτερικά (τις περισσότερες φορές) και εξωτερικά (στρίτμπολ)
Παρουσία
Ολυμπιακό άθλημα	Ναι, πρωτοεμφανίστηκε στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1904 και του 1924. Μέρος του προγράμματος των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων από το 1936.
Παραολυμπιακό άθλημα	Ναι

Η καλαθοσφαίριση (αγγλικά: basketball), γνωστή και ως μπάσκετ, είναι ομαδικό άθλημα στο οποίο δύο ομάδες πέντε παικτών η καθεμία, που ανταγωνίζονται η μία την άλλη σε ορθογώνιο γήπεδο, αγωνίζονται με τον πρωταρχικό στόχο να σουτάρουν μία μπάλα (9,4 ίντσες - 24 εκατοστά - σε διάμετρο) μέσα στην μπασκέτα του αντιπάλου (καλάθι διαμέτρου 18 ιντσών - 46 εκατοστά - τοποθετημένη σε ύψος 10 ποδιών (3,048 μέτρων) σε ταμπλό σε κάθε άκρο του γηπέδου), ενώ ταυτόχρονα να εμποδίσουν την αντίπαλη ομάδα να σουτάρει στην δικιά τους μπασκέτα. Το εύστοχο σουτ βαθμολογείται με δύο πόντους, εκτός αν γίνει πίσω από τη γραμμή τριών πόντων, που αξίζει τρεις πόντους. Μετά από φάουλ, το παιχνίδι σταματάει προσωρινά και ο παίκτης ο οποίος δέχεται το τεχνικό φάουλ, λαμβάνει το δικαίωμα για μία, δύο ή τρεις ελεύθερες βολές ενός πόντου. Η ομάδα με τους περισσότερους πόντους στο τέλος του παιχνιδιού κερδίζει, αλλά εάν το παιχνίδι λήξει με το αποτέλεσμα ισόπαλο, οι ομάδες συνεχίζουν σε πεντάλεπτη παράταση και αν καταλήξει πάλι σε ισοπαλία τότε δίνονται νέες παρατάσεις μέχρι να αναδειχθεί νικητής. Είναι το άθλημα που επηρεάζεται και εξαρτάται, περισσότερο από κάθε άλλο, από τις αποφάσεις των διαιτητών.

Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1891, ο Καναδός Δρ. Τζέιμς Νάισμιθ, καθηγητής φυσικής αγωγής στο Εκπαιδευτήριο της Χριστιανικής Αδελφότητας Νέων YMCA (σημερινό Κολέγιο Σπρίνγκφιλντ) στο Σπρίνγκφιλντ, Μασαχουσέτη, Η.Π.Α.), προσπαθούσε να κρατήσει μία τάξη δραστήρια με την οποία έκανε μάθημα μια βροχερή μέρα. Αναζητούσε ένα δυναμικό παιχνίδι εσωτερικού χώρου και στα κατάλληλα επίπεδα φυσικής κατάστασης κατά τη διάρκεια του μακρύτατου χειμώνα της Νέας Αγγλίας. Αφού απέρριψε άλλες ιδέες, είτε ως υπερβολικά τραχιές ή ακατάλληλες για κλειστά γυμναστήρια, έγραψε τους βασικούς Κανόνες της Καλαθοσφαίρισης και κάρφωσε ένα καλάθι ροδάκινων σε ύψος 3,03 μέτρων. Σε αντίθεση με τα σύγχρονα δίχτυα καλαθοσφαίρισης, αυτό το καλάθι ροδάκινων αρχικά διατηρούσε τον πάτο του, και οι μπάλες έπρεπε να ανακτηθούν με το χέρι μετά από κάθε «καλάθι» ή πόντο που σημειωνόταν, από κάποιον που ανέβαινε σε σκάλα, και να ριφθούν πάλι πίσω στον αγωνιστικό χώρο. Αυτό αποδείχθηκε αναποτελεσματικό και χρονοβόρο. Έτσι σύντομα το κάτω μέρος του καλαθιού αφαιρέθηκε, πράγμα που επέτρεπε να ξαναπέφτει απευθείας η μπάλα. Μεταγενέστερα, προστέθηκε και ένα δίχτυ κάτω από τη στεφάνη του καλαθιού, με σκοπό να μειώνεται η ταχύτητα της μπάλας κατά την πτώση της, αφού έχει μόλις μπει στο καλάθι, έτσι ώστε να αποφευχθεί ενδεχόμενος κίνδυνος τραυματισμού των παικτών που θα τύχει να είναι κάτω από το καλάθι.

Η καλαθοσφαίριση την πρώτη φορά παίχτηκε με μια μπάλα αμερικάνικου ποδοσφαίρου (ράγκμπι). Οι πρώτες μπάλες που δημιουργήθηκαν ειδικά για την καλαθοσφαίριση ήταν καφέ, και ήταν μόνο στα τέλη της δεκαετίας του 1950 που ο Τόνι Χάινκλ, ψάχνοντας για μια μπάλα που θα είναι πιο ευδιάκριτη για τους παίκτες και τους θεατές, εισήγαγε την πορτοκαλί μπάλα που χρησιμοποιείται σήμερα. Η ντρίμπλα δεν υπήρχε στο αρχικό παιχνίδι, εκτός από την «σκαστή πάσα» για τους συμπαίκτες. Η πάσα ήταν το κύριο μέσο μετακίνησης της μπάλας. Η ντρίμπλα τελικά εισήχθη, αλλά περιοριζόταν από το ασύμμετρο σχήμα της πρώτης μπάλας. Η ντρίμπλα έγινε σημαντικό μέρος του παιχνιδιού μέσα στη δεκαετία του 1950, καθώς βελτιώθηκε το σχήμα της μπάλας.

Παίζεται με δύο ομάδες των 5 ατόμων σε ένα (συνήθως κλειστό, που στο έδαφός του έχει παρκέ) γήπεδο με δύο αντικριστά καλάθια. Οι παίκτες επιτρέπεται να ακουμπήσουν την μπάλα μόνο με τα χέρια (ωστόσο δεν συνιστά παράβαση εάν αυτή ακουμπήσει και οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος, εκτός από τα πόδια). Σκοπός των ομάδων είναι να βάλουν με σουτ την μπάλα μέσα στο καλάθι όσο το δυνατόν περισσότερες φορές στα 40 λεπτά του αγώνα (τέσσερα δεκάλεπτα). Η ομάδα που θα πετύχει περισσότερους πόντους είναι η νικήτρια. Εάν ο αγώνας λήξει ισόπαλος, οι ομάδες συνεχίζουν σε πεντάλεπτη παράταση κ.ο.κ. Κάθε ομάδα έχει 5 παίκτες ανά πάσα στιγμή μέσα στο γήπεδο, ενώ κατά τη διάρκεια ενός αγώνα μπορεί να χρησιμοποιήσει άλλους 7 παίκτες (που βρίσκονται στον πάγκο), πραγματοποιώντας αλλαγές. Ανάλογα με το ποια ομάδα κατέχει την μπάλα, οι παίκτες παίζουν αμυντικά ή επιθετικά. Ο συνολικός χρόνος της επίθεσης μιας ομάδας είναι 24 δευτερόλεπτα, ενώ για να περάσει μια ομάδα την μπάλα από το δικό της μισό γήπεδο στο αντίπαλο μισό έχει μόνο 8 δευτερόλεπτα. Δεν επιτρέπεται να τρέχει κάποιος κρατώντας την μπάλα (βήματα): Πρέπει ή ταυτόχρονα να κτυπά τη μπάλα στο πάτωμα (ντρίμπλα) ή να σταματήσει και να δώσει πάσα. Αλλιώς, ο αγώνας διακόπτεται και η μπάλα πηγαίνει στην αντίπαλη ομάδα.

Κάθε αγώνας διαρκεί 4 περιόδους ίσης διάρκειας. Ανάμεσα στην 1η και τη 2η, καθώς και ανάμεσα στην 3η και την 4η, μεσολαβεί διάλειμμα 2 λεπτών. Ανάμεσα στην 2η και την 3η, υπάρχει διάλειμμα 15 λεπτών, το λεγόμενο ημίχρονο. Κάθε προπονητής έχει το δικαίωμα να καλέσει τους παίκτες του στον πάγκο για να τους δώσει οδηγίες, τέσσερις φορές στον αγώνα. Αυτό λέγεται time-out και κατά τη διάρκειά του ο αγώνας διακόπτεται για 1 λεπτό, ενώ οι παίκτες συγκεντρώνονται στους πάγκους.

Στο παρκέ υπάρχει η γραμμή του τριπόντου (στα 6,75 μέτρα στην Ευρώπη και για διοργανώσεις υπό την αιγίδα της FIBA,^[1] και στα 7,25 μέτρα στο NBA), που ορίζει την αξία κάθε σουτ. Οι αθλητές μπορούν να σκοράρουν για 2 πόντους (μέσα από τη γραμμή) ή για 3 (έξω από αυτήν, εφόσον δεν την πατούν). Για 1 πόντο μετράει η βολή, την οποία σουτάρουν οι παίκτες στις ελεύθερες βολές, κατόπιν υποδείξεως των διαιτητών (ενώ ο χρόνος έχει διακοπεί) μετά από φάουλ ή τεχνική ποινή (βλ. παρακάτω).

• Το Εμπρός - πίσω είναι κανόνας του μπάσκετ που λέει ότι αφού περάσεις την γραμμή του κέντρου όταν επιτίθεσαι δεν επιτρέπεται με κανέναν τρόπο να ξαναγυρίσεις πίσω από αυτήν.

Υπεύθυνοι για την επίβλεψη τυχόν παραβάσεων των κανόνων είναι οι 3 επιτηρητές. Βασικότερες παραβάσεις στο μπάσκετ είναι: Το φάουλ, που είναι η βίαιη παρενόχληση ενός παίκτη από κάποιον αντίπαλό του, με τρόπο που ξεφεύγει από τα αθλητικά πλαίσια. Ο αμυνόμενος μπορεί να παρεμποδίσει τον επιτιθέμενο χρησιμοποιώντας μόνο τον κορμό του. Όταν ένας αθλητής υποπέσει σε πέντε φάουλ σε έναν αγώνα, αποβάλλεται και δεν μπορεί να επανέλθει στο γήπεδο (ειδικότερα μόνο στο NBA αποβάλλεται στα έξι φάουλ, λόγω της μεγαλύτερης διάρκειας των αγώνων, που διαρκούν τέσσερα 12-λεπτα, αντί τέσσερα 10-λεπτα). Τα βήματα συμβαίνουν όταν ένας παίκτης προχωρήσει σε περισσότερα από δύο βήματα κρατώντας την μπάλα, χωρίς να τη χτυπήσει στο πάτωμα ή όταν κουνήσει τα πόδια του αφού έχει σταματήσει κρατώντας την μπάλα με τα δύο χέρια. Σε περίπτωση άσχημης (υβριστικής, βίαιης κλπ.) συμπεριφοράς αθλητή ή προπονητή, ο διαιτητής έχει δικαίωμα να τον τιμωρήσει με τεχνική ποινή, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις υπάρχει η τιμωρία ντισκαλιφιέ (γαλλική disqualifié), που ισοδυναμεί με αποβολή του παίκτη από το πρωτάθλημα. Στο επιθετικό φάουλ όταν ο αμυντικός είναι ακίνητος και ο επιθετικός τον απωθήσει, είναι παράβαση. Το αν παίζει με πλάτη ή με πρόσωπο στο καλάθι δεν έχει σημασία, το φάουλ ισχύει και για τις δύο περιπτώσεις. Σε περίπτωση που ο αμυντικός αρνηθεί το φάουλ, τιμωρείται με τεχνική ποινή από τον διαιτητή. Αν ένας παίκτης σταματήσει την ντρίμπλα και κρατήσει την μπάλα με τα δύο χέρια, τότε δεν μπορεί να την ξανά εκκινήσει, διότι αυτό θεωρείται διπλή ντρίμπλα που ισοδυναμεί με βήματα και, όπως και στα βήματα, ο αγώνας διακόπτεται και η μπάλα πηγαίνει στην αντίπαλη ομάδα. Επίσης, ο ένας από τους τρεις επιτηρητές είναι υποχρεωμένος να δηλώσει στην γραμματεία που επιβλέπει τον αγώνα τις παραβάσεις κάθε παίκτη, έτσι ώστε να τηρείται το φύλλο αγώνων.

Οι θέσεις στην καλαθοσφαίριση είναι οι εξής:

1. Πλέι μέικερ Point guard
2. Σούτινγκ γκαρντ (Shooting guard)
3. Σμολ φόργουορντ (Small forward)
4. Πάουερ φόργουορντ (Power forward)
5. Σέντερ (Center)

Το 1904, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1904 του Σεντ Λούις, το μπάσκετ παρουσιάστηκε ως σπορ επίδειξης και 32 χρόνια αργότερα, στην Ολυμπιάδα του Βερολίνου το 1936, εντάχθηκε επίσημα στο πρόγραμμα ως ολυμπιακό άθλημα. Το 1992 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης επιτράπηκε για πρώτη φορά η συμμετοχή επαγγελματιών μπασκετμπολιστών του NBA.

Στις ΗΠΑ το NBA είναι το πιο γνωστό πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης. Σε αυτή τη διοργάνωση μετέχουν οι καλύτεροι παίκτες από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου και πολλών γνωστών Ευρωπαίων παικτών. Σήμερα ξεχωρίζουν οι Αμερικάνοι ΛεΜπρόν Τζέιμς και Στέφεν Κάρι, ενώ παλαιότερα μεγάλα ονόματα Αμερικάνων που συμμετείχαν ήταν, μεταξύ άλλων, ο Μπιλ Ράσελ, ο Ουίλτ Τσάμπερλεϊν, ο Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ, ο Μάικλ Τζόρνταν, ο Λάρι Μπερντ και ο Μάτζικ Τζόνσον. Γνωστοί ευρωπαίοι παίκτες που αγωνίζονται στο NBA είναι ο Σλοβένος Λούκα Ντόντσιτς, αλλά και ο Έλληνας Γιάννης Αντετοκούνμπο για τους Μιλγουόκι Μπακς. Παλαιότερα συμμετείχαν και άλλοι Ευρωπαίοι παίκτες με μεγάλη καριέρα, όπως οι Ντράζεν Πέτροβιτς, Βλάντε Ντίβατς, Τόνι Κούκοτς, Άρβιντας Σαμπόνις, Πρέντραγκ Στογιάκοβιτς, Ντιρκ Νοβίτσκι, Τόνι Πάρκερ, Πάου Γκασόλ και άλλοι. Η εθνική ομάδα των Η.Π.Α. έχει κατακτήσει 5 χρυσά μετάλλια σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα και άλλες πολλές διακρίσεις.

Ο Καναδάς δεν έχει εγχώριο επίσημο πρωτάθλημα, αλλά είναι παραδοσιακή δύναμη του αθλήματος σε επίπεδο εθνικών ομάδων. Μεταξύ των πλέον γνωστών Καναδών καλαθοσφαιριστών είναι ο Στιβ Νας, ο Ρικ Φοξ, ο Σάμιουελ Ντάλεμπερτ και ο Τοντ ΜακΚάλοου.

Από την υπόλοιπη Αμερική, πέραν της Βόρειας, ελάχιστες χώρες έχουν να επιδείξουν σημαντική ιστορία και διακρίσεις στην καλαθοσφαίριση. Οι πιο σημαντικές δυνάμεις της ηπείρου είναι: 1) η Αργεντινή, που στέφθηκε χρυσή ολυμπιονίκης στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 και τον 21ο αιώνα έχει μια από τις πιο ταλαντούχες γενιές καλαθοσφαιριστών στην ιστορία της ηπείρου, και 2) η Βραζιλία, που έχει κάποιες καλές διακρίσεις και είναι κυρίως γνωστή για έναν από τους καλύτερους σκόρερ που έβγαλε ποτέ το παγκόσμιο μπάσκετ, τον Οσκάρ Σμιτ. Από τις καλύτερες εθνικές ομάδες, έχει και το Πουέρτο Ρίκο. Καλύτερος καλαθοσφαιριστής από τη Λατινική Αμερική τα τελευταία χρόνια θεωρείται ο Αργεντινός Μανού Τζινόμπιλι.

Η Ασία θεωρείται η ήπειρος με τις πιο αδύναμες εθνικές ομάδες στην καλαθοσφαίριση. Τις πιο καλές εθνικές ομάδες έχουν η Κίνα, το Ιράν, η Ιαπωνία, το Πακιστάν, η Ινδονησία, ο Λίβανος, οι Φιλιππίνες, η Μαλαισία και η Ινδία. Σημαντικά εθνικά πρωταθλήματα είναι της Κίνας και των Φιλιππίνων. Καλύτερος Ασιάτης καλαθοσφαιριστής τα τελευταία χρόνια θεωρείται ο Κινέζος Γιάο Μινγκ.

Οι εθνικές ομάδες της Αφρικής είναι δυνατές και έχουν σημαντικές διακρίσεις, ενώ και τα πρωταθλήματα τους είναι υψηλού επιπέδου. Την πιο καλή εθνική ομάδα εδώ και αρκετά χρόνια έχει η Αγκόλα, ενώ οι αμέσως καλύτερες είναι η Νιγηρία, η Αιθιοπία, η Μαδαγασκάρη, η Σενεγάλη και η Ακτή Ελεφαντοστού, ενώ πολλές επιτυχίες έχει επιδείξει η Αίγυπτος.

Η καλαθοσφαίριση στην Ευρώπη έχει τεράστια ιστορία και πλήθος σπουδαίων αθλητών έχουν περάσει από τα ευρωπαϊκά γήπεδα. Καλύτεροι Ευρωπαίοι καλαθοσφαιριστές τα τελευταία χρόνια θεωρούνται ο Ντιρκ Νοβίτσκι (Γερμανια), ο Πρέντραγκ Στογιάκοβιτς (Σερβία), ο Νίκολα Γιόκιτς (Σερβία), ο Πάου Γκασόλ (Ισπανία), ο Χουάν Κάρλος Ναβάρο (Ισπανία), ο Τόνι Πάρκερ (Γαλλία), ο Λούκα Ντόντσιτς (Σλοβενία), ο Αντρέι Κιριλένκο (Ρωσία), ο Θοδωρής Παπαλουκάς (Ελλάδα), ο Δημήτρης Διαμαντίδης (Ελλάδα), ο Βασίλης Σπανούλης (Ελλάδα) και ο Γιάννης Αντετοκούνμπο (Ελλάδα). Αυτή τη στιγμή στην ήπειρο λαμβάνουν χώρα οι εξής διεθνείς διασυλλογικές διοργανώσεις: Ευρωλίγκα, EuroCup και Μπάσκετμπολ Τσάμπιονς Λιγκ, ενώ το καλύτερo εγχώριο πρωτάθλημα θεωρείται αυτό της Ισπανίας. Το ευρωπαϊκό μπάσκετ είναι αρκετά ανταγωνιστικό και θεωρείται το δεύτερο καλύτερο μετά το ΝΒΑ. Επίσης, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2006 η Ελλάδα και η Ισπανία ήρθαν αντιμέτωπες στον τελικό. Οι κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης διαχρονικά είναι η Ρεάλ Μαδρίτης, η ΤΣΣΚΑ Μόσχας, η Μακάμπι Τελ Αβίβ, ο Παναθηναϊκός, ο Ολυμπιακός, η Βαρέζε και η Μπαρτσελόνα.

Στην Ελλάδα διεξάγεται Πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης ανδρών και γυναικών. Ένας εκ των κορυφαίων Ελλήνων παιχτών όλων των εποχών θεωρείται ο Νίκος Γκάλης με μεγάλη συμβολή στην κατάκτηση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος Ευρωμπάσκετ 1987, όπου ανακηρύχτηκε πολυτιμότερος παίχτης και πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης, αλλά και στην δεύτερη θέση της Ελληνικής ομάδας στο Ευρωμπάσκετ 1989, όπου ήταν επίσης ο πρώτος σκόρερ. Πρώτος σκόρερ έχει ακόμα ανακηρυχθεί στις διεθνείς διοργανώσεις Ευρωμπάσκετ 1983, Ευρωμπάσκετ 1991 και στο παγκόσμιο πρωτάθλημα Μουντομπάσκετ 1986. Το 2007 τιμήθηκε με το μετάλλιο τιμής της Ευρωλίγκας, στην οποία διοργάνωση έχει ανακηρυχθεί πρώτος σκόρερ για 8 διαφορετικές σεζόν, ενώ την ίδια χρονιά έγινε και μέλος του ευρωπαϊκού Hall of Fame της FIBA κατά την πρώτη επιλογή του θεσμού^[2]. Το 2013 έγινε πρώτη φορά υποψήφιος για να ενταχθεί στο αμερικάνικο Naismith Memorial Basketball Hall of Fame του NBA^[3] στο οποίο τελικά εντάχθηκε το 2017 ^[4]. Άλλοι σπουδαίοι Έλληνες παίχτες που έχουν αφήσει το στίγμα τους στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο μπάσκετ είναι οι Γιώργος Κολοκυθάς, Βασίλης Γκούμας, Παναγιώτης Γιαννάκης, Παναγιώτης Φασούλας, Δημήτρης Διαμαντίδης, Νικ Καλάθης και Βασίλης Σπανούλης. Ο Θοδωρής Παπαλουκάς είναι ο μοναδικός Έλληνας παίκτης που έχει κατακτήσει το βραβείο του Ευρωπαίου παίκτη της χρονιάς από την Διεθνή Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης (FIBA Europe) το 2006, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο είναι ο μοναδικός Έλληνας παίκτης που έχει κατακτήσει το Βραβείο πολυτιμότερου παίκτη στο NBA και μάλιστα 2 φορές, τις σεζόν 2018-19 και 2019-20, ενώ ο Νίκος Γκάλης είναι ο μοναδικός Έλληνας παίκτης που έχει συμπεριληφθεί ως μέλος στο αμερικάνικο Naismith Memorial Basketball Hall of Fame.

Μόλις δύο είναι οι σημαντικές εθνικές ομάδες καλαθοσφαίρισης της Ωκεανίας: 1) η Αυστραλία και 2) η Νέα Ζηλανδία. Αυτές οι δύο ομάδες είναι παρούσες στις περισσότερες μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις των τελευταίων χρόνων

• National Basketball Association (2014). «Official Rules of the National Basketball Association» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2015. 
• International Basketball Federation (Ιουνίου 2004). Official Basketball Rules. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις Δεκεμβρίου 22, 2005. 
• Reimer, Anthony (June 2005). «FIBA vs North American Rules Comparison». FIBA Assist (14): 40–44. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-01-29. https://web.archive.org/web/20090129161522/http://www.fiba.com/asp_includes/download.asp?file_id=518. Ανακτήθηκε στις January 11, 2006. 
• Bonsor, Kevin (10 Μαρτίου 2003). «How Basketball Works: Who's Who». HowStuffWorks. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιανουαρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2006. 

• Adolph H, Grundman (2004). The golden age of amateur basketball: the AAU Tournament, 1921–1968. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-7117-4. 
• Batchelor, Bob (2005). Basketball in America: from the playgrounds to Jordan's game and beyond. Routledge. ISBN 978-0-7890-1613-3. 
• Brown, Donald H (2007). A Basketball Handbook. AuthorHouse. ISBN 978-1-4259-6190-9. 
• Coleman, Brian (1991). All You Wanted to Know About Basketball. Sterling publishing. ISBN 81-207-2576-X. 
• Grundy, Pamela· Susan Shackelford (2005). Shattering the glass: the remarkable history of women's basketball. New Press. ISBN 1-56584-822-5. 
• Herzog, Brad (2003). Hoopmania: The Book of Basketball History and Trivia. Rosen Pub. Group. ISBN 0-8239-3697-X. 
• Naismith, James (1941). Basketball: its origin and development. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-8370-9. 
• Simmons, Bill (2009). The book of basketball: the NBA according to the sports guy. Ballantine/ESPN Books. ISBN 978-0-345-51176-8. history of Basketball. 

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Καλαθοσφαίριση

• EUROLEAGUE - Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης
• FIBA - Η Διεθνής Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης Αρχειοθετήθηκε 1996-11-04 στο Wayback Machine.
• International Basketball
• «Ο Βασίλης Γιάνναρης αναλύει τους νέους μπασκετικούς κανονισμούς». Ιστότοπος SuperΣΠΟΡ FM. 4 Αυγούστου 2010. http://www.sport-fm.gr/article/285909. 
• Historical Timeline of Women's Basketball, στον επίσημο ιστότοπο του Women's Basketball Hall of Fame.