Жан Дасэ

Жан Батыст Габрыэль Дасэ
фр.: Jean Dausset
Дата нараджэння	19 кастрычніка 1916(1916-10-19)[1][2][…]
Месца нараджэння	Тулуза, дэпартамент Верхняя Гарона, рэгіён Поўдзень — Пірэнеі, Францыя[1][3]
Дата смерці	6 чэрвеня 2009(2009-06-06)[1][2][…] (92 гады)
Месца смерці	Пальма-дэ-Мальёрка, Мальёрка, Балеарскія астравы[d], Іспанія[1][3]
Месца пахавання	Cementeri de Sóller[d][4]
Грамадзянства	Францыя[5][2]
Род дзейнасці	урач, фізіёлаг, імунолаг, хімік, прафесар, прафесар універсітэта, гематолаг, даследчык
Навуковая сфера	імуналогія
Месца працы	Калеж дэ Франс[6] Парыжскі факультэт медыцыны[d] French National Institute of Health and Medical Research[d][7]
Альма-матар	Парыжскі факультэт медыцыны[d] Lycée Michelet, Vanves[d]
Вядомы як	адкрыў галоўны комплекс гістасумяшчальнасці
Член у	Французская акадэмія навук[1] Нацыянальная акадэмія навук ЗША[8] Венгерская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Consistori del Gay Saber[d] Парыжская медыцынская акадэмія[d][1] Каралеўская акадэмія навук, літаратуры і прыгожых мастацтваў Бельгіі[d] French Society of Immunology[d] Каралеўская акадэмія медыцыны Бельгіі[d] Еўрапейская акадэмія[d][9] Каралеўская Акадэмія медыцынскіх навук Каталоніі[d]
Прэміі	прэмія Рамона Льюля[d]
Узнагароды	сярэбраны медаль Нацыянальнага цэнтра навуковых даследаванняў[d] (1967) прэмія Вольфа па медыцыне (1978) міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1977) Дзяржаўная прэмія Французскай акадэміі навук[d] (1967) ганаровы доктар Заграбскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Мадрыдскага ўніверсітэта Камплутэнсэ[d] (1990, 1991) ганаровы доктар Сарагоскага ўніверсітэта[d] (1995) Robert Koch Prize[d] (1977) honorary doctorate of the University of Las Palmas, Gran Canaria[d] (1996) honorary doctorate of the University of the Balearic Islands[d] Karl Landsteiner Memorial Award[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Жан Батыст Габрыэль Дасэ (фр.: Jean Dausset; 19 кастрычніка 1916, Тулуза, Францыя — 6 чэрвеня 2009, Пальма-дэ-Малёрка, Іспанія) — французскі імунолаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1980 годзе разам з Б.Бенасерафам і Дж. Д.Снелам за адкрыццё галоўнага комплексу гістасумяшчальнасці, групы генаў, якія адказваюць за распазнанне чужародных рэчываў і развіццё імуннага адказу.

Жан Дасэ нарадзіўся 19 кастрычніка 1916 года ў Тулузе, Францыя. Ён быў малодшым з чатырох дзяцей Анры Дасэ і Элізабэт Дасэ (у дзявоцтве Рэнард). Яго бацька паходзіў з Пірэнэяў і быў доктарам па прафесіі, а маці была хатняй гаспадыняй з Латарынгіі. Пасля заканчэння Першай сусветнай вайны сям’я Дасэ пераехала ў Біярыц, дзе Жан правёў большую частку свайго дзяцінства. Яго бацька быў галоўным урачом у шпіталі Баён. Дасэ атрымаў хатнюю адукацыю. Ва ўзросце 11 гадоў, Дасэ і яго сям’я пераехала ў Парыж. Ён пачаў сваю фармальную адукацыю ў ліцэі Мішэль ва ўзросце 15 гадоў. Пасля атрымання ступені бакалаўра ў галіне матэматыкі, бацька пераканаў Жана, каб ён вывучаў медыцыну ва ўніверсітэце Парыжа. Абодва бацькі Дасэ памерлі, калі Жану было 19 гадоў.

Калі пачалася Другая сусветная вайна, Дасэ быў прызваны ў французскую армію, і яго на адзін год адправілі ў Паўночную Італію. Пасля вяртання ў Парыж у 1940 годзе Дасэ шмат займаўся, каб здаць экзамен па медыцынскай практыцы. Пасля здачы экзамену Дасэ далучыўся да руху «Змагарная Францыя» ў Паўночнай Афрыцы ў якасці работніка хуткай дапамогі. Першапачаткова ён быў размешчаны ў Марока, але пазней быў адпраўлены ў Туніс. Зацікаўленасць да гематалогіі ў Дасэ з’явілася, калі ён выконваў шматлікія пераліванні крыві параненым салдатам. У 1944 годзе Дасэ вярнуўся ў Парыж, дзе ён працаваў у мясцовым цэнтры пералівання крыві пры шпіталі святога Антонія.

Скончыў Парыжскі ўніверсітэт ў 1945 годзе. З 1946 года дырэктар лабараторыі Французскага нацыянальнага цэнтра пералівання крыві, з 1948 года ў Гарвардскім, з 1958 года ў Парыжскім універсітэтах, з 1968 года дырэктар Французскага нацыянальнага інстытута навуковых даследаванняў.

Першыя работы ў Францыі па трансплантацыі.

У 1978 годзе атрымаў прэмію Вольфа па медыцыне.

Прафесар эксперыментальнай медыцыны (1978).

Аўтар навуковых прац па імунагематалогіі, выявіў новую сістэму лейкацытарных антыгенаў, даследаваў іх ролю ў транспланталогіі.

Член Французскай акадэміі навук і медыцыны, Бельгійскай каралеўскай акадэміі медыцыны, ганаровы член Амерыканскай акадэміі навук і мастацтваў.

Жан Дасэ памёр 6 чэрвеня 2009 года ў горадзе Пальма ў Іспаніі, дзе жыў на працягу апошніх двух гадоў^[10].

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
• Carosella, Edgardo D. (2009). "From MAC to HLA: Professor Jean Dausset". Human immunology. Proc. 70 (9): 661–662. doi:10.1016/j.humimm.2009.07.010. ISSN 0198-8859.
• Dausset, Jean. ‘’Clin d’oeil a la vie: La grande aventure HLA.’’ Odile Jacob Editions. 1998. Paris.
• Petrányi, G (April 1981). "[Nobel Prize winners in medicine for 1980. Immunogenetic significance of the main histocompatibility system (George Snell, Jean Dausset, Baruj Benacerraf)]". Orvosi hetilap. 122 (14): 835–7. PMID 7019812.
• Raju, T N (November 1999). "The Nobel chronicles. 1980: George Davis Snell (1903–96); Jean Baptiste Dausset (b 1916); Baruj Benacerraf (b 1920)". Lancet. 354 (9191): 1738. doi:10.1016/S0140-6736(05)76734-9. PMID 10568613.
• Rapaport, F T (1997). "1996 Medawar Prize Citation for Professor Jean Dausset". Transplant. Proc. 29 (1–2): 31. doi:10.1016/S0041-1345(96)00003-6. PMID 9123012.
• Richmond, Caroline (2009). "Jean Dausset". The lancet. Proc. 374 (9698): 1324. doi:10.1016/S0140-6736(09)61813-4.

• Аўтабіяграфія Жана Дасэна сайце Нобелеўскага камітэту (англ.)
• MHC (HLA): Галоўны комплекс гістасумяшчальнасці