Ovadyah Kitabı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
  |
| Yahudi felsefesi Dinî metinler Kutsal Şehirler Önemli şahsiyetler Yahudi hayatı Okullar Dinî roller Dinî yapılar Etnik bölünmeler Yahudi mezhepleri Dinî objeler Diğer dinler ve Yahudilik |
Ovadya kitabı, Tanah'ın kitaplarından biri olup Edom üzerine getirilen yargılama ve İsrail'in yeniden kuruluşunun kehanetlerini içerir.[1] Metin, tek bir konudan ibaret olup 21 bap ihtiva eder; bu da Ovadya kitabını Tanah'ın en kısa kitabı yapmaktadır.[2] Yahudilik ve Hristiyanlıkta kitabın, Asurlular döneminde yaşamış ve isminin anlamı Yehova'nın kulu veya Yehova'ya tapan olan peygamber Ovadya tarafından yazıldığına inanılır.
Hristiyanlıkta, metnin kısalığı nedeniyle Eski Ahit'te Küçük Peygamberlerin bir parçası olarak sınıflandırılır. Yahudilik'te Masoretik metine göre kronolojik olarak yer alan bu kitap, Tanah'ın Nevi'im kitabında Son Peygamberlerin ve Onikilerin içinde yer alır.
İçerik
[değiştir | kaynağı değiştir]Ovadya kitabı, dağlarda yaşayan,[3][4][5] kurucusu Yakup'un abisi Esav olan[6] Edomluların yıkılışı[7][8][9] ile ilgili kehanetleri içerir. Ovadya'nın tanımına göre, Tanrı şöyle buyurmuştur: "Yakup soyundan gelen kardeşlerine Yaptığın zorbalıktan ötürü utanca boğulacak Ve sonsuza dek yok olacaksın."[10]
Görüme göre, Kudüs yabancıların eline geçtiğinde Edomlular Yehudalı Yahudilerin kötü durumundan istifade ettiğinden bu onların sonunu hazırlamıştır.[11]
Görümün sonunda Edom soyunun tükenişiyle birlikte İsrail'in restorasyonundan bahseder. Ovadya'nın kehaneti ayrıca Tanrı'nın yargısının tüm ulusların üzerinde olacağını hatırlatır. "RAB'bin bütün ulusları yargılayacağı gün yaklaştı.[12].. Ama kurtulanlar Siyon Dağı'nda toplanacak[13]"
Uzmanların müzakeresi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ovadya'nın tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Metnin hazırlanış tarihi uzmanlar arasında tartışma konusudur ve bunun kesin tarihini bulmak zordur çünkü ne Ovadya ve ailesi ne de içinde bulunduğu tarihi ortamla ilgili bilgi mevcuttur. Bu nedenle metnin tarihini bulabilmek için kehanetlerden yola çıkılmaktadır. Edom, kardeş ulus olan İsrail'i saldırılardan korumadığından yok edildi. Tarihte bunun gerçekleşebileceği iki muhtemel dönem mevcuttur. Bunlardan biri, Yehoram döneminde Kudüs'ün Filistler ve Araplar tarafından MÖ 853 - MÖ 841'de saldırıya uğradığı, bir diğeri de MÖ 605 - MÖ 586 yılları arasında Babilli Nebukadnezar tarafından Kudüs'ün saldırıya uğrayıp halkın sürgüne gönderildiği zamandır. Ovadya, ilk bahsedilen olay sırasında yaşamışsa Elyesa ile, ikinci bahsedilen olay sırasında yaşamışsa Yeremya ile aynı dönemde peygamberlik yapmıştır. Ovadya 1-9, Yeremya 49:7-22 ile paralellik gösterdiğinden bu zamanın ikinci anlatılan dönemde olması daha olasıdır. Yeremya'nın tarihi Yehoyakim iktidarının dördüncü senesinde başladığından Ovadya 11-14'te anlatılanların Kudüs'ün Nebukadnezar tarafından yıkıldığı iması uyandırır. Yeremya kitabı, Ovadya kitabının kaynak olarak kullanmasından ziyade bu iki kitap büyük ihtimalle aynı kaynağı kullanmıştır. Ayrıca, Yeremya'dan önce gelen Ovadya kitabında aktarılan bazı pasajlardaki konular Yeremya kitabında yer almamaktadır. Her şeye rağmen, her iki zaman dilimi görüşünü savunan uzmanlar mevcuttur ve hatta bazı uzmanlar ise bu iki dönem dışında olan başka üçüncü bir zaman dilimine de inanmaktadır.
Amos ile karşılaştırma
[değiştir | kaynağı değiştir]On sekizinci ayette yargılamanın gerçekleştiği görülür: "Esav soyundan kurtulan olmayacak".[9] Yani Ovadya'ya göre Edom'un yargılanmasından sonra arta kalanlar olmayacak. Bu, Amos 9:12 ile çelişir çünkü burada arta kalanlardan bahseder fakat tüm malvarlıklarının İsrail'e geçeceği bildirilir. Bazı uzmanlara göre, burada bahsedilen Edom, bir zamanlar İsrail'in düşmanları olan bütün ulusları betimleyen sembolik bir isimdir ve birebir Edomluların kendisi değildir. Edom, arta kalan insanların ve goylardan en nihayetinde Tanrı'nın ismini kabul edenleri sembolize eder. Bundan da öte, Frederick A. Tatford, Prophet of Edom's Doom isimli eserinde Ovadya'nın kehanetinin gerçekleştiğini, bugün Edomlu olarak bilinen kimsenin bulunmadığını dile getirir.
Sefarad
[değiştir | kaynağı değiştir]Ovadya 1:20'de bahsedilen Sefarad topraklarının kimliği bugün bilinmemektedir. Ayrıca, adı geçen yerin bir şehir mi, idari yoksa coğrafi bir bölge mi olup olmadığı da bilinmemektedir. Bu terimin varolmasıyla ilgili muhtemel ipuçları zamanın Farsça yazıtlarından gelmektedir. Bu isim iki yerden birini tarif ediyor olabilir: Medler'deki "Saparda" veya Anadolu'daki Sardes.
Sarefat
[değiştir | kaynağı değiştir]Yirminci bapta adı geçen yer olan Sarefat'ın, bugün modern Lübnan'da Safarand veya eski adıyla Sarepta olduğu speküle edilir. Rabinik ve modern İbranicede Zarefat'ın Fransa için kullanılan bir kelime oluşu da ilginçtir. Rabinik edebiyat Edom'u Roma İmparatorluğu ile bağdaştırdığından bu yerin Avrupa'da bir toprak olabileceği tartışılmaktadır. Fakat, Ovadya zamanındaki Asur döneminde, Avrupa'da yaşayan Yahudi koloniler veya kölelerin varlığıyla ilgili bir kanıt bulunmamaktadır.
Yazınsal paralellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ovadya 1:15'de geçen "Tanrı'nın [yargılama] günü" terimi aynı şekilde hem Eski hem de Yeni Ahit'te başka yazarlar tarafından da kullanılmıştır:
- Yeşaya 2, 13, 34, 58, Yeremya 46:10, Ağıtlar 2:22, Hezekiel 13:5, Yoel 1, 2, 3, Amos 5:18, 20, Sefanya 1, 2, Zekeriya 14:1, Malaki 4:5
- 1 Selanikliler 5:2, 2 Petrus 3:10, Acts 2:20, 1 Korintliler 5:5, 2 Korintliler 1:14
Diğer paralelliklerin görülmesi için Ovadya 1:18 ile Yeremya 49:7-16 da kıyaslanabilir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Coogan, M.“A Brief Introduction to the Old Testament: The Hebrew Bible in its Context. Oxford University Press, New York (2009) p. 315
- ^ Nelson's Compact Illustrated Bible Dictionary, Thomas Nelson Publishers, 1978, p. 191, ISBN 0840756364
- ^ Ovadya 1:8-9
- ^ Ovadya 1:19
- ^ Ovadya 1:21
- ^ Ovadya 1:6
- ^ Ovadya 1:1:
- ^ Ovadya 1:4
- ^ a b Ovadya 1:18
- ^ Ovadya 1:10
- ^ Ovadya 1:10-14
- ^ Ovadya 1:15
- ^ Ovadya 1:17
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Masoretik metin5 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. @ Mechon Mamre7 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tercümeler:
- Yahudi tercümeleri:
- Ovadiah (Judaica Press)13 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. translation [with Rashi's commentary] from Chabad.org23 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hristiyan tercümeleri:
- Online Bible at GospelHall.org26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (KJV ESV Darby BBE)
- Obadiah at The Great Books (New Revised Standard Version)
- Yahudi tercümeleri:
- Yorumlar:
- Ovadiah (Judaica Press)13 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. translation [with Rashi's commentary] from Chabad.org23 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Obadiah, from John Gill's Exposition of the Entire Bible.
- Obadiah, from the United Church of God, an International Association Bible Reading Program - This Hebrew scholar provides extensive background information as well as verse-by-verse exposition]
- Kretzmann's Popular Commentary of the Bible1 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (navigate to Obadiah using the menu on the left)
- Obadiah: The Lord Will Have His Day by Jonathan Kuske
