Śpiewająca rewolucja

Śpiewająca rewolucja – potoczna nazwa wydarzeń mających miejsce pomiędzy 1987 a 1991 na Litwie, Łotwie i w Estonii, które w efekcie doprowadziły do odzyskania przez nie niepodległości^[1].

Określenie śpiewająca rewolucja zostało ukute przez estońskiego artystę i działacza – Heinza Valka, w artykule opublikowanym w tydzień po spontanicznych, masowych, nocnych śpiewach w Tallinnie w dniach 10–11 czerwca 1988^[2]. Śpiewy te są głęboko zakorzenione w estońskiej tradycji, którą wyraża Festiwal Pieśni Estońskiej. W czasach sowieckich wspólne śpiewanie ludowych pieśni na tychże festiwalach stało się czynnikiem kształtującym estońską tożsamość oraz solidarność w oporze przeciwko komunizmowi i próbom rusyfikacji kraju^[3].

Estonia

W lutym 1987 r. został ujawniony plan rządu radzieckiego dotyczący wydobywania fosforytu w powiecie Lääne-Viru z potencjalnie katastrofalnymi konsekwencjami dla środowiska i społeczeństwa. To zapoczątkowało publiczną kampanię na rzecz ochrony środowiska w tzw. kampanię fosforytową^[4]^[5]. Z kolei 23 sierpnia 1987 r. grupa MRP-AEG (est. Molotov-Ribbentropi Pakti Avalikustamise Eesti Grupp), zorganizowała spotkanie w Hirvepark na Starym Mieście w Tallinnie w rocznicę paktu Ribbentrop – Mołotow, żądając ujawnienia i potępienia jego tajnego protokołu, domagając się też przestrzegania praw człowieka. Władze wyłączyły nagłośnienie, ale nikt nie został aresztowany^[6]^[7].

Kolejnym ważnym wydarzeniem w Estonii była premiera utworu „Pięć pieśni patriotycznych(inne języki)” Alo Mattiisena na festiwalu Tartu Pop w maju 1988 r. W czerwcu tego samego roku odbył się Festiwal Starego Miasta w Tallinnie. Po oficjalnej części uczestnicy przenieśli się na Teren Festiwalu Piosenki(inne języki) i zaczęli spontanicznie śpiewać pieśni patriotyczne.

23 sierpnia 1989 r. miało miejsce historyczne wydarzenie: tzw. bałtycki łańcuch (także: bałtycka droga) utworzyli mieszkańcy trzech krajów, trzymając się za ręce, stojąc obok siebie na odcinku ok. 600 km.^[8] W wydarzeniu wzięło udział 700 tys. Estończyków.

Utwór „Pięć pieśni patriotycznych” Mattiisena został ponownie wykonany na festiwalu „Rock Summer” w Tallinnie w dniach 26–28 sierpnia 1988 r.^[9] Z kolei Festiwal „Pieśń o Estonii” odbył się na Terenie Festiwalu Pieśni 11 września^[10]. Trivimi Velliste, prezes Stowarzyszenia Estońskiego Dziedzictwa, po raz pierwszy wyraził publiczną wolę odzyskania niepodległości. W kwietniu 1988 r. Stowarzyszenie zorganizowało masową demonstrację w Tartu: wywieszano wówczas po raz pierwszy od utraty niepodległości narodowe flagi. Aby uniknąć oskarżeń KGB, tworzono je z pojedynczych flag powiewających obok siebie: niebieskiej, czarnej i białej. Kilka miesięcy później, w czerwcu, na Rynku w Tallinnie, zaczęto śpiewać patriotyczne piosenki, wymachując już pełnoprawnymi flagami Estonii^[7].

Najwyższa Rada ZSRR Estonii wydała 16 listopada 1988 r. „Estońską deklarację suwerenności”^[8], a na początku 1989 r., pomimo protestów Rosjan, oficjalnie przywrócono przedwojenną flagę i język estoński^[7].

Śpiewająca rewolucja w Estonii trwała ponad cztery lata, z różnymi protestami i aktami buntu. W 1991 r., Najwyższa Rada Estonii wraz z Kongresem Estonii ogłosiły przywrócenie niepodległego państwa Estonii i odrzuciły ustawodawstwo radzieckie. Było to dzień po puczu w Rosji i aresztowaniu Michaiła Gorbaczowa. Estończycy decydowali się działać jako ludzkie tarcze, aby chronić stacje radiowe i telewizyjne przed radzieckimi czołgami. Dzięki tym działaniom Estonia odzyskała niepodległość bez rozlewu krwi^[7].

Niepodległość ogłoszono późnym wieczorem 20 sierpnia 1991 r., po osiągnięciu porozumienia między różnymi partiami politycznymi. Następnego ranka wojska radzieckie bezskutecznie próbowały szturmować wieżę telewizyjną w Tallinnie^[11].

Islandia była pierwszym krajem, który uznał odnowioną niepodległość Estonii. Stało się to 22 sierpnia 1991 r. Tablica upamiętniająca to wydarzenie znajduje się na zewnętrznej ścianie Ministerstwa Spraw Zagranicznych, która sama w sobie znajduje się na Placu Islandii (est. Islandi väljak 1).

Zobacz też

Przypisy

↑ Clare Thomson: The Singing revolution. London: Michael Joseph, 1992. ISBN 0-7181-3459-1.
↑ Henri Vogt: Between Utopia And Disillusioment: A Narrative Of The Political Transformation In Eastern Europe (Studies in Contemporary European History). Berghahn Books. ISBN 1-57181-895-2.
↑ PriitP. Vesilind PriitP., JamesJ. Tusty JamesJ., Maureen CastleM.C. Tusty Maureen CastleM.C., The Singing Revolution: How Culture Saved a Nation, Varrak, 2008, ISBN 978-9985-3-1623-8 .
↑ Lewandowski 2002 ↓, s. 261.
↑ Estonica.org - Phosphorite War [online], www.estonica.org [dostęp 2020-05-20] .
↑ ClareC. Thomson ClareC., The singing revolution : a political journey through the Baltic States, London: Joseph, 1992, ISBN 0-7181-3459-1, OCLC 59909888 [dostęp 2020-05-20] .
↑ ^a ^b ^c ^d Śpiewająca Rewolucja w Estonii a rola kultury w patriotyzmie małego narodu, [w:] MichałM. Włodarczyk MichałM., Publikacja pokonferencyjna Ogólnopolski Zjazd Internacjologów Studentów,, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, 2014 .
↑ ^a ^b Estonia's Singing Revolution (1986-1991) [online], ICNC [dostęp 2020-05-20] (ang.).
↑ 1988 – Rock Summer I - Rock Summer [online], www.rocksummer.ee [dostęp 2020-05-20] .
↑ Estonica.org - Song of Estonia [online], www.estonica.org [dostęp 2020-05-20] .
↑ Polish-American Foundation for Economic Research and Education, QBS Jan Kubań, Jak zostać Tygrysem Europy, Warszawa: Polsko-Amerykańska Fundacja Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego PAFERE, 2017, ISBN 978-83-929152-4-9, OCLC 1036602353 [dostęp 2020-05-20] .

Bibliografia

Jan Lewandowski: Historia Estonii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002. ISBN 83-04-04528-1.

Linki zewnętrzne

Estonian Singing Revolution. 1988 w serwisie YouTube
Estonian Singing Revolution. 1988. 2 h 54 min. w serwisie YouTube
Mu isamaa on minu arm. 2014 w serwisie YouTube

[1] Clare Thomson: The Singing revolution. London: Michael Joseph, 1992. ISBN 0-7181-3459-1.

[2] Henri Vogt: Between Utopia And Disillusioment: A Narrative Of The Political Transformation In Eastern Europe (Studies in Contemporary European History). Berghahn Books. ISBN 1-57181-895-2.

[3] PriitP. Vesilind PriitP., JamesJ. Tusty JamesJ., Maureen CastleM.C. Tusty Maureen CastleM.C., The Singing Revolution: How Culture Saved a Nation, Varrak, 2008, ISBN 978-9985-3-1623-8 .

[CITEREFLewandowski2002261-4] Lewandowski 2002 ↓, s. 261.

[5] Estonica.org - Phosphorite War [online], www.estonica.org [dostęp 2020-05-20] .

[6] ClareC. Thomson ClareC., The singing revolution : a political journey through the Baltic States, London: Joseph, 1992, ISBN 0-7181-3459-1, OCLC 59909888 [dostęp 2020-05-20] .

[:0-7] Śpiewająca Rewolucja w Estonii a rola kultury w patriotyzmie małego narodu, [w:] MichałM. Włodarczyk MichałM., Publikacja pokonferencyjna Ogólnopolski Zjazd Internacjologów Studentów,, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, 2014 .

[:1-8] Estonia's Singing Revolution (1986-1991) [online], ICNC [dostęp 2020-05-20] (ang.).

[9] 1988 – Rock Summer I - Rock Summer [online], www.rocksummer.ee [dostęp 2020-05-20] .

[10] Estonica.org - Song of Estonia [online], www.estonica.org [dostęp 2020-05-20] .

[11] Polish-American Foundation for Economic Research and Education, QBS Jan Kubań, Jak zostać Tygrysem Europy, Warszawa: Polsko-Amerykańska Fundacja Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego PAFERE, 2017, ISBN 978-83-929152-4-9, OCLC 1036602353 [dostęp 2020-05-20] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Lata 40.	Konferencja kairska Konferencja teherańska Rewolucja gwatemalska Konferencja jałtańska Operacja Unthinkable Konferencja poczdamska Indonezyjska Rewolucja Narodowa Zdrada Guzenki Operacja Keelhaul Konferencja moskiewska Projekt Venona Operacja Blacklist Forty Kryzys irański Incydent w cieśninie Korfu Chińska wojna domowa Wojna domowa w Grecji Działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce Walki polsko-ukraińskie Mowa nadziei UNRRA Praski zamach stanu 1948 I wojna izraelsko-arabska Zerwanie stosunków Tito-Stalin Blokada Berlina Zdrada jałtańska Żelazna kurtyna Powstanie malajskie
Lata 50.	Wojna koreańska I wojna indochińska Zamach stanu w Iranie Powstanie czerwcowe Wojna w Laosie Zamach stanu w Gwatemali Pierwszy kryzys w Cieśninie Tajwańskiej Konferencja genewska (1955) Protesty w Gruzji Poznański Czerwiec '56 Powstanie węgierskie Kryzys sueski Kryzys satelitarny Drugi kryzys w Cieśninie Tajwańskiej Kryzys libański Rewolucja kubańska Debata kuchenna Konferencja w Bandungu Poprawka Brickera Makkartyzm Operacja Gladio Operacja Gladius Doktryna Hallsteina
Lata 60.	Kryzys kongijski Wojna domowa w Gwatemali Zestrzelenie Lockheed U-2 Rozłam radziecko-albański Rozłam radziecko-chiński Kryzys berliński Mur Berliński Powstanie w Brunei Konflikt marokańsko-algierski Konflikt adeński Powstanie w Sarawaku Wojna o niepodległość Erytrei Inwazja na Indie Portugalskie Konflikt o Holenderską Nową Gwineę Konfrontacja indonezyjsko-malezyjska Wojna o niepodległość Angoli Wojna w Zufarze Inwazja w Zatoce Świń Operacja Northwoods Projekt Kuba Kryzys kubański Wojna wietnamska Wojna o niepodległość Gwinei Bissau Wojna rodezyjska Zamach stanu w Brazylii Wojna o niepodległość Mozambiku Intifada marcowa Operacja Power Pack Południowoafrykańska wojna graniczna Indonezyjski zamach stanu Wojna o niepodległość Namibii Konflikt w Koreańskiej Strefie Zdemilitaryzowanej Deklaracja ASEAN Junta czarnych pułkowników Rewolucja kulturalna Wojna chińsko-indyjska Marzec 1968 Maj 1968 Praska Wiosna Inwazja na Czechosłowację Gulaszowy komunizm Drugie powstanie malajskie Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) Konflikt nad Ussuri
Lata 70.	Lata ołowiu Détente Grudzień 1970 Powstanie organizacji „Czarny Wrzesień” Wojna domowa w Kambodży Demokratyczna Kampucza Dyplomacja pingpongowa Traktat czterech mocarstw o statusie Berlina Zachodniego Wizyta Nixona w Chinach SALT I Pucz w Chile Wojna Jom Kipur Rewolucja goździków Incydent Mayaguez Wojna domowa w Angoli Wojna w Ogadenie Wojna kambodżańsko-wietnamska Wojna chińsko-wietnamska Irańska rewolucja islamska Wojna domowa w Mozambiku Wojna domowa w Etiopii Wojna w Saharze Zachodniej Operacja Kondor Wojna o niepodległość Bangladeszu Lot 902 „Korean Air” SALT II Rewolucja nikaraguańska Rozłam chińsko-albański Rewolucja kwietniowa Sztorm-333
Lata 80.	Radziecka interwencja w Afganistanie Wojna domowa w Salwadorze Bojkot olimpiady w Moskwie Powstanie NSZZ „Solidarność” Sierpień 1980 Wojna iracko-irańska Stan wojenny w Polsce Contras Kryzys w Ameryce Środkowej RJAN Zestrzelenie KAL 007 Able Archer 83 Strategic Defense Initiative Inwazja na Grenadę Protesty na placu Niebiańskiego Spokoju w 1989 Śpiewająca rewolucja Inwazja Stanów Zjednoczonych na Panamę Upadek Muru Berlińskiego Jesień Ludów III Rzeczpospolita Głasnost Pieriestrojka Uskorienije
Lata 90.	Rozpad Jugosławii Rozpad ZSRR
Epilog	I wojna w Zatoce Perskiej Wojna dziesięciodniowa Aksamitna rewolucja Aksamitny rozwód Wojna w Chorwacji Wojna w Bośni i Hercegowinie Wojna chorwacko-bośniacka Masakra w Srebrenicy Wojna w Kosowie
Organizacje	Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej Wspólnota Europejska CIA MI6 KGB UB SB Stasi AVH StB Securitate KDS Sigurimi
Wyścig zbrojeń	Amerykańskie i radzieckie morskie systemy balistyczne Wyścig nuklearny Wyścig kosmiczny
Ideologie	Kapitalizm Liberalizm Demokracja socjalistyczna Komunizm Stalinizm Fidelizm Maoizm Dżucze Titoizm Hodżyzm Antykomunizm
Propaganda	Prawda (dziennik) Radio Wolna Europa Głos Ameryki Radio Martí Radio Moskwa RIAS
Polityka międzynarodowa	Doktryna Trumana Plan Marshalla Doktryna powstrzymywania Doktryna Eisenhowera Teoria domina Doktryna Kennedy’ego Pokojowe współistnienie Polityka wschodnia Doktryna Johnsona Doktryna Breżniewa Doktryna Nixona Doktryna Ulbrichta Doktryna Cartera Doktryna Reagana Polityka „odwrotu” Finlandyzacja Blok wschodni
Zobacz też	Szpiegostwo Stosunki międzynarodowe Jan Paweł II Karta 77