Lew Jaszyn
 Lew Jaszyn (1966) | ||||||||||||||||
| Pełne imię i nazwisko | Lew Iwanowicz Jaszyn | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 22 października 1929 | |||||||||||||||
| Data i miejsce śmierci | 20 marca 1990 | |||||||||||||||
| Wzrost | 189 cm | |||||||||||||||
| Pozycja | ||||||||||||||||
| Kariera juniorska | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Kariera seniorska[a] | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Kariera reprezentacyjna | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Dorobek medalowy | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Odznaczenia | ||||||||||||||||
          | ||||||||||||||||
Lew Iwanowicz Jaszyn, ros. Лев Иванович Яшин (ur. 22 października 1929 w Moskwie, zm. 20 marca 1990 tamże) – radziecki piłkarz który grał na pozycji bramkarza[1]. Mistrz Europy 1960 i wicemistrz Europy 1964. Uważany jest za najlepszego bramkarza w historii piłki nożnej[2][3][4][5][6]. Patron nagrody dla najlepszego bramkarza roku wręczanej na plebiscycie Złotej Piłki od 2019 roku.
Początki
[edytuj | edytuj kod]Jaszyn urodził się w Moskwie w rodzinie robotniczej. W 1941 roku z powodu trwającej II wojny światowej został wraz z bliskimi ewakuowany do Uljanowska, leżącego niemal dziewięćset kilometrów na wschód od Moskwy. Po ukończeniu piątej klasy szkoły podstawowej oddelegowano go do pracy w fabryce wojskowej, gdzie zdobywał doświadczenie zawodowe jako ślusarz[1][7] lub monter[8]. Po wojnie wrócił w rodzinne strony i pracował w Tuszynie, gdzie trenował piłkę nożną w przyzakładowej drużynie[8].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Całą sportową karierę spędził w stołecznym klubie Dinamo. W klubie tym występował w latach 1949–1971. W czasie 22 lat występów w Dynamie zdobył pięciokrotnie tytuł mistrza ZSRR, a puchar kraju trzykrotnie. Grał również na pozycji bramkarza w drużynie hokejowej Dinama, z którą zdobył mistrzostwo ZSRR w 1953 r.
W 1954 r. Jaszyn zadebiutował w kadrze swojego kraju. W reprezentacji zaliczył 78 występów. Zdobył Mistrzostwo Olimpijskie w 1956 roku, a w cztery lata później tytuł Mistrza Europy. Na Mistrzostwach Świata występował trzykrotnie: 1958, 1962, 1966. Zachował czyste konto w czterech z trzynastu rozegranych meczów. W roku 1970 był również w kadrze ZSRR, ale już jako trzeci bramkarz.
20 października 1957 r. w meczu Polska-ZSRR dwukrotnie pokonał go Gerard Cieślik. Polska wygrała wówczas w Chorzowie 2–1.
Po niepowodzeniu na mundialu 1962 największa krytyka spadła właśnie na niego. Obrażony na kibiców postanowił występować tylko w meczach wyjazdowych reprezentacji.
Lew Jaszyn jest jedynym jak do tej pory bramkarzem, który zdobył Złotą Piłkę magazynu France Football[9]. Dostąpił tego zaszczytu w 1963 r.[7][10]
Jeden z najlepszych występów zanotował w roku 1963 grając w meczu Reszty Świata przeciwko Anglii na stadionie Wembley. Popisał się wówczas serią wspaniałych parad bramkarskich. W całej swej karierze obronił 150 rzutów karnych, dużo więcej niż jakikolwiek inny bramkarz. W 1967 r. odznaczony Orderem Lenina (najwyższe odznaczenie państwowe) za zasługi dla ZSRR. W 1971 r. mając 41 lat rozegrał ostatni mecz dla Dynama Moskwa przeciwko drużynie gwiazd europejskiej piłki. Po zakończeniu kariery piłkarza trenował fińskie drużyny seniorskie oraz młodzieżowe[potrzebny przypis].
Na całym świecie nazywano go Czarną Panterą. Wzięło się to z tego, że zawsze występował w czarnych strojach oraz z powodu jego wyjątkowej sprawności fizycznej. Nazywano go również Czarny Pająk albo Czarna Ośmiornica z powodu długich rąk[11].
W 1986 amputowano mu nogę. Zmarł w 1990 w wyniku powikłań po tej operacji. 13 dni przed śmiercią został uhonorowany tytułem Bohatera Pracy Socjalistycznej i Orderem Lenina[12]. Został pochowany na Cmentarzu Wagańkowskim w Moskwie[1].
FIFA w 1998 roku umieściła Jaszyna w bramce Jedenastki Stulecia[13]. W 2000 roku został wybrany Najlepszym Bramkarzem Stulecia, wyprzedzając Gordona Banksa[14]. W 2002 roku FIFA wyróżniła Jaszyna również jako najlepszego bramkarza finałów Mistrzostw Świata[15].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Był żonaty z Walentiną Timofiejewną, z którą miał dwie córki: Irinę i Jelenę. Wnuk Jaszyna, Wasilij Frołow również był bramkarzem[1] – grał w drużynach Dinamo Petersburg i Zielenograd Moskwa.
Statystyki
[edytuj | edytuj kod]- 813 meczów w karierze (480 bez straconego gola)
- 326 meczów rozegranych dla Dinama Moskwa w wyjściowym składzie
- 78 meczów w reprezentacji (70 goli straconych)
- 13 występów na Mistrzostwach Świata (4 mecze bez straconego gola)
- 2 występy w meczach Reszty Świata, przeciwko Anglii w 1963 oraz Brazylii w 1968 roku
- 150 obronionych rzutów karnych (średnio bronił co trzeci rzut karny)
Osiągnięcia
[edytuj | edytuj kod]Na podstawie[8]:
Klubowe
[edytuj | edytuj kod]- Mistrzostwo ZSRR w hokeju na lodzie (1953)
- Mistrzostwo ZSRR w piłce nożnej (5): 1954, 1955, 1957, 1959, 1963
- Wicemistrzostwo ZSRR (6): 1950, 1956, 1958, 1962, 1967, 1970
- Puchar ZSRR (3): 1953, 1967, 1970
Reprezentacyjne
[edytuj | edytuj kod]Pozostałe
[edytuj | edytuj kod]- Laureat Złotej Piłki w 1963 roku (jedyny w dziejach bramkarz uhonorowany Złotą Piłką)
- czwarte miejsce na Mistrzostwach Świata w Anglii
- trzykrotnie Najlepszy Bramkarz ZSRR (1960, 1963, 1966)
- Order Lenina (1967)
- Order Olimpijski (1986)
- Złoty Order FIFA za zasługi (1988)
- Bramkarz stulecia FIFA
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Лев Иванович Яшин. academydinamo.ru. [dostęp 2015-11-16]. (ros.).
- ↑ Lev Ivanovich Yashin, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-02-21] (ang.).
- ↑ https://web.archive.org/web/20101020054643/http://adnradio.cl/mundial2010/nota.aspx?id=1299962
- ↑ Chile 1962 en MARCA.com | La humillación al mejor portero del mundo [online], www.marca.com [dostęp 2019-02-21].
- ↑ Jascin, idolo e leggenda [online], archiviostorico.gazzetta.it [dostęp 2019-02-21] (wł.).
- ↑ England Player Honours – World Soccer Players of the Century [online], www.englandfootballonline.com [dostęp 2019-02-21].
- ↑ a b 1963 – Lev Yachine. francefootball.fr, 2013-12-08. [dostęp 2015-11-16]. (fr.).
- ↑ a b c Ziemowit Ochapski: Lew Jaszyn – Czarna Pantera z Moskwy. sportowefakty.pl, 2013-09-27. [dostęp 2015-11-16]. (pol.).
- ↑ Peter Staunton: Ballon d’Or contender Neuer is the best goalkeeper since Yashin. goal.com, 2014-12-01. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
- ↑ Rob Moore, Karel Stokkermans: European Footballer of the Year („Ballon d’Or”). RSSSF. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
- ↑ Mistrzostwa Świata 2018. Lew Jaszyn na oficjalnym plakacie.. TVN24, 2017-11-28. [dostęp 2017-12-30]. (pol.).
- ↑ Герой Социалистического Труда Яшин Лев Иванович :: Герои страны [online], www.warheroes.ru [dostęp 2017-11-24].
- ↑ World All-Time Teams. rsssf.com. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
- ↑ Karel Stokkermans: IFFHS’ Century Elections. rsssf.com, 2000-01-30. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
- ↑ FIFA World Cup Dream Team. fifaworldcup.yahoo.com. [dostęp 2015-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-04-20)]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- L. Yashin, [w:] baza Soccerway (zawodnicy) [dostęp 2021-01-01].
- Lew Jaszyn w bazie RusTeam (ros.)
- Lew Jaszyn w bazie Football Facts (ros.)
- Lew Jaszyn w bazie FootballDatabase.eu (ang. • fr. • hiszp.)
- Lew Jaszyn w bazie PlayMakerStats (ang. • fr. • hiszp. • niem. • port. • wł.)
- Lew Jaszyn w bazie WorldFootball.net (ang.)
- Lew Jaszyn w bazie National Football Teams (ang.)
- Lev Yashin, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy) [dostęp 2020-11-21].
|
|
|