Merseburg

Merseburg
	; Widok na wzgórze katedralne
	Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Saksonia-Anhalt
Powiat	Saalekreis
Kod statystyczny	15 0 88 220
Powierzchnia	54,73 km²
Wysokość	88 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2013); • liczba ludności; • gęstość	; 33 432; 653 os./km²
Nr kierunkowy	03461
Kod pocztowy	06217
Tablice rejestracyjne	SK, MER, MQ, QFT
	Położenie na mapie Niemiec Merseburg
	Położenie na mapie Saksonii-Anhaltu Merseburg
	51°21′N 12°00′E/51,350000 12,000000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Merseburg (górnołuż. Mjezybor, pol. hist. Międzybórz^[1]^[2], cz. Meziboř^[3]) – miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia-Anhalt, siedziba powiatu Saale. Miasto leży na przedgórzu gór Harzu u ujścia rzeki Geisel(inne języki) do Soławy. Liczy ok. 33,4 tys. mieszkańców.

W mieście jest stacja kolejowa Merseburg.

Historia

Merseburg w XVII wieku

Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 850 roku. Od 1004 roku stolica biskupstwa-księstwa Merseburga. W 1565 r. księstwo zostało inkorporowane do Elektoratu Saksonii. W 1657 r. Merseburg został stolicą nowo powstałego Księstwa Saksonii-Merseburga. Od 1806 r. w granicach Królestwa Saksonii, połączonego w latach 1807–1815 unią z Księstwem Warszawskim. Na skutek ustaleń kongresu wiedeńskiego w 1815 r. zostało przyłączone do Królestwa Prus, które od 1871 r. współtworzyło zjednoczone Niemcy.

Centrum miasta zostało zniszczone w trakcie II wojny światowej. Po wojnie miasto znalazło się w radzieckiej strefie wpływów.

W Merseburgu wielokrotnie zapadały ważne decyzje dla dziejów Polski:

w 1002 roku odbył się tu zjazd, na który przybył Bolesław I Chrobry i następnie ledwo uszedł z życiem z próby zamachu^[4]
podpisany był tu pokój kończący wojnę polsko-niemiecką w roku 1013, pozostawiający przy Polsce Milsko i Łużyce^[5]. Tego samego roku w Merseburgu Mieszko II poślubił Rychezę, córką palatyna reńskiego Ezzona, szwagra Ottona III. Obecni byli zarówno Henryk II, jak i Bolesław I Chrobry.
zjazd w Merseburgu w 1032–1033, w czasie którego Mieszko II uznał cesarza i zawarł z nim pokój kończący IV wojnę polsko-niemiecką
zjazd w 1046 z udziałem cesarza Henryka III oraz książąt Polski Kazimierza Odnowiciela i Czech Brzetysława I, po którym w Miśni podpisano pokój między Polską a Czechami
na zjeździe w 1135 r. hołd ze zdobytej ziemi zachodniopomorskiej z Rugią cesarzowi Lotarowi III złożył tu Bolesław III Krzywousty, uzyskując tym samym potwierdzenie jej przynależności do Polski^[6].

1 stycznia 2009 przyłączono do miasta gminę Beuna (Geiseltal), a rok później gminę Geusa.

Zabytki

Katedra św. Jana i św. Wawrzyńca (gotycka)
Zamek(inne języki) – renesansowy zamek biskupi
Stary Ratusz(inne języki) (renesansowy)
Kościół w Oberbeunie, zwany Kościołem Hoppenhaupta (niem. Hoppenhaupt-Kirche) – barokowy kościół z lat 1725–1743 wzniesiony przez J.M. Hoppenhaupta^[7] z łacińską tablicą upamiętniającą króla Polski Augusta III jako króla sarmackiego z 1743
Kościół w Niederbeuna(inne języki) – neogotycki kościół z 1892^[7]
Kościół św. Sykstusa(inne języki) – ruiny kościoła romańskiego z 1045 z wieżą przebudowaną w XIX w. na wieżę ciśnień
Studnia Francuzów(inne języki)
Pałac Zechów(inne języki) z 1782
Kościół św. Norberta(inne języki) (neogotycki)

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł chemiczny, papierniczy, materiałów budowlanych oraz aluminiowy^[8].

Urodzeni w Merseburgu

Maik Franz – niemiecki piłkarz
Wolf-Heinrich von Helldorf – poseł do Reichstagu z ramienia NSDAP i oficer policji
Jan Michał Hoppenhaupt – królewsko-polski budowniczy
Kristina Mundt – niemiecka wioślarka, złota medalistka olimpijska
Jörg Pfeifer – niemiecki sprinter reprezentujący NRD, medalista olimpijski
Uta Rohländer – niemiecka sprinterka, medalistka olimpijska
Karol Fryderyk Wirtemberski – książę oleśnicki
Szymon Bogumił Zug – polski architekt

Współpraca

Tablica upamiętniająca króla Augusta III

Miejscowości partnerskie^[9]:

Galeria

Kamienice przy Rynku
Zamek
Katedra
Stary Ratusz
Plac Katedralny
Kościół św. Norberta

Przypisy

↑ Władysław Krynicki, Dzieje Kościoła powszechnego, tom 1, Włocławek 1925, s. 158.
↑ Antoni Błoński, Wracamy nad Odrę. Historyczne, geograficzne i etnograficzne podstawy zachodnich granic Polski, London 1942, s. 19.
↑ Přehledná mapa střední Evropy.
↑ Paweł Kubiak: Konflikty Bolesława Chrobrego z Henrykiem II od roku 1002 do pokoju poznańskiego. Konflikty.pl, 20 maja 2013. [dostęp 2015-05-04].
↑ JerzyJ. Krasuski JerzyJ., Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Wrocław: Ossolineum, 2009, s. 46, ISBN 978-83-04-04985-7, OCLC 750890813 .
↑ JerzyJ. Krasuski JerzyJ., Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Wrocław: Ossolineum, 2009, s. 51, ISBN 978-83-04-04985-7, OCLC 750890813 .
↑ ^a ^b Kliatalseiten Beuna Kirche [online], de/ofb/kliatal_untGeiseltal/Geschichte/Kliatal_Beuna_Kirche.htm [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-31] .
↑ Merseburg, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-25] .
↑ Współpraca.

Linki zewnętrzne

oficjalna strona internetowa miasta

[1] Władysław Krynicki, Dzieje Kościoła powszechnego, tom 1, Włocławek 1925, s. 158.

[2] Antoni Błoński, Wracamy nad Odrę. Historyczne, geograficzne i etnograficzne podstawy zachodnich granic Polski, London 1942, s. 19.

[3] Přehledná mapa střední Evropy.

[4] Paweł Kubiak: Konflikty Bolesława Chrobrego z Henrykiem II od roku 1002 do pokoju poznańskiego. Konflikty.pl, 20 maja 2013. [dostęp 2015-05-04].

[5] JerzyJ. Krasuski JerzyJ., Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Wrocław: Ossolineum, 2009, s. 46, ISBN 978-83-04-04985-7, OCLC 750890813 .

[6] JerzyJ. Krasuski JerzyJ., Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Wrocław: Ossolineum, 2009, s. 51, ISBN 978-83-04-04985-7, OCLC 750890813 .

[st-7] Kliatalseiten Beuna Kirche [online], de/ofb/kliatal_untGeiseltal/Geschichte/Kliatal_Beuna_Kirche.htm [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-31] .

[PWN-8] Merseburg, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-25] .

[9] Współpraca.

[przyw-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f miasto-przywódca rejonu lub okręgu

[wazne-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t miasto odegrało poważną rolę w Hanzie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[A]

[B]

Miasta (Stadt)	Bad Dürrenberg Bad Lauchstädt Braunsbedra Landsberg Leuna Merseburg Mücheln (Geiseltal) Querfurt Schraplau Wettin-Löbejün
Gminy samodzielne (Einheitsgemeinde)	Kabelsketal Petersberg Salzatal Schkopau Teutschenthal
Gminy związkowe (Verbandsgemeinde)	Weida-Land

Region nadreński (Ren – Moza)	Dinant Duisburg Düsseldorf Emmerich Grieth KOLONIA^[A] Neuss Nijmegen Roermond Tiel Venlo Wessel Zaltbommel
Region IJssel i Zuiderzee	Arnhem DEVENTER^[B] Doesborg Elburg Harderwijk Hasselt Hattem KAMPEN^[B] Ommen Stavoren Zutphen Zwolle
Wybrzeże Morza Północnego	Groningen BREMA^[B] Stade Buxtehude HAMBURG^[B]
Między Renem i Wezerą (Westfalia)	Ahlen Allendorf Altena Arnsberg Attendorn Beckum Belecke Bielefeld Blankenstein (Hattingen) Bocholt Bochum Bödefeld Borgentreich Borken Brakel Breckerfeld Brilon Coesfeld Dorsten DORTMUND^[A] Drolshagen Dülmen Essen Eversberg Freienohl Fürstenau Geseke Grevenstein Hachen Hagen Haltern Hamm Hattingen Herford Hirschberg Hörde Hüsten Iburg Iserlohn Kallenhardt Kamen Langscheid Lemgo Lüdenscheid Lünen Melle Menden Minden MÜNSTER^[B] Neheim Neuenrade Neustadt Nieheim Oldenzaal Olpe OSNABRÜCK^[B] Paderborn Peckelsheim Plettenberg Quakenbrück Ratingen Recklinghausen Rheine Rüthen Schwerte SOEST^[B] Solingen Sundern Telgte Unna Vörden Vreden Warburg Warendorf Warstein Wattenscheid Werl Werne Westhofen Wetter Wiedenbrück
Między Wezerą i Łabą (Dolna Saksonia)	Alfeld Aschersleben Bockenem BRUNSZWIK^[A] Einbeck Gardelegen GOSLAR^[B] Gronau Halberstadt Hameln Hanower Helmstedt HILDESHEIM^[B] LÜNEBURG^[B] MAGDEBURG^[B] Osterburg Quedlinburg Salzwedel Seehausen Stendal Tangermünde Ulzen Werben
Niemcy środkowe (na południe do Harzu między górną Wezerą i Soławą)	Duderstadt Erfurt Getynga Halle Merseburg Mühlhausen Naumburg Nordhausen Northeim Osterode Uslar
Brandenburgia	Berlin Brandenburg Frankfurt nad Odrą Havelberg Cölln Kyritz Perleberg Pritzwalk
Południowe wybrzeże Bałtyku w granicach cesarstwa	Kilonia LUBEKA^[A] WISMAR^[B] ROSTOCK^[B] STRALSUND^[B] Greifswald Demmin Gützkow Szczecin Białogard Darłowo Goleniów Gryfice Kamień Kołobrzeg Koszalin Sławno Słupsk Stargard Trzebiatów Wolin
Prusy, Polska	Braniewo Chełmno GDAŃSK^[A] Elbląg KRÓLEWIEC^[B] TORUŃ^[B] Wrocław Kraków
Inflanty	DORPAT^[B] Goldingen Kokenhusen Lemsal Parnawa REWEL^[B] Roop RYGA^[B] Valmiera Viljandi Wenden Windawa
Szwecja	Kalmar Nyköping SZTOKHOLM^[B] VISBY^[A]