Saksonia-Anhalt
kraj związkowy | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Kod ISO 3166-2 | DE-ST | ||||
Premier | |||||
Powierzchnia | 20 451,58 km² | ||||
Populacja (31 grudnia 2022) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość | 107 os./km² | ||||
Kod pocztowy | 06406 | ||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
Liczba miast na prawach powiatu | 3 | ||||
Liczba powiatów | 11 | ||||
Liczba gmin | 218 | ||||
Liczba przedstawicieli w parlamencie | |||||
Liczba przedstawicieli w Bundesracie | 4 | ||||
Położenie na mapie Niemiec | |||||
Strona internetowa |
Saksonia-Anhalt (niem. Sachsen-Anhalt, dolnoniem. Sassen-Anhalt) – kraj związkowy Niemiec, ze stolicą w Magdeburgu[2].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Północną część Saksonii-Anhalt stanowią równiny, wchodzące w skład Starej Marchii, gdzie leżą stare miasta hanzeatyckie jak Salzwedel, Stendal i Tangermünde. Na północnym wschodzie znajduje się teren pokryty łąkami, zwany wrzosowiskiem Colbitz-Letzling (Colbitz-Letzlinger Heide). Na południe od tego leży żyzna równina z miastami: Burg, Schönebeck (Elbe), Oschersleben (Bode), Wanzleben, Aschersleben. Na południowym zachodzie kraju leżą góry Harzu.
Na północnym wschodzie graniczy z krajem związkowym Brandenburgia, na południowym wschodzie z Saksonią, na południowym zachodzie z Turyngią oraz na północnym zachodzie z Dolną Saksonią.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]W regionie rozwinął się przemysł chemiczny, górniczy, maszynowy, metalurgiczny, taboru kolejowego, elektrotechniczny[2]. Uprawia się zboże, buraki cukrowe, ziemniaki, warzywa oraz hoduje się bydło, trzodę chlewną, drób[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]We wczesnym średniowieczu przebiegała przez region zachodnia granica osadnictwa słowiańskiego. Zamieszkiwali tu m.in. Koledzice, Chudzicy, Nieletycy, Morzyczanie, Lesicy i Hawelanie. Znajdował się tu jeden z głównych grodów słowiańskich na Połabiu – Hobolin. W późnym średniowieczu na obszarze dzisiejszego kraju związkowego Saksonia-Anhalt istniało szereg krajów, z których najbardziej znaczącymi były Marchia Brandenburska (leżał tu jej zachodni kraniec, czyli Stara Marchia), arcybiskupstwo magdeburskie, Księstwo Saksonii-Wittenbergi oraz Anhalt (rozczłonkowany na mniejsze księstwa). W 1356 Księstwo Saksonii-Wittenbergi zostało przekształcone w Elektorat Saksonii, a w latach 1373–1415 Stara Marchia, jako część Brandenburgii, stanowiła posiadłość Korony Czeskiej. Miasto Tangermünde było drugą siedzibą Karola Luksemburskiego po Pradze.
W czasach nowożytnych na południu regionu istniały wydzielone z Elektoratu Saksonii księstwa: Księstwo Saksonii-Zeitz w latach 1657–1718, Księstwo Saksonii-Merseburga w latach 1657–1738 i Księstwo Saksonii-Weißenfels w latach 1656–1746. W 1680 arcybiskupstwo magdeburskie zostało przekształcone w świeckie księstwo i włączone do Brandenburgii, wraz z którą w 1701 zostało częścią Królestwa Prus, a region Wittenbergi znalazł się pod panowaniem królów Polski Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa, jako część Elektoratu Saksonii w latach 1697–1763. W 1718 także Zeitz z Naumburgiem, w 1738 Merseburg, a w 1746 Weißenfels z Querfurtem znalazły się w jego granicach.
W 1807 Stara Marchia i księstwo magdeburskie zostały włączone do Królestwa Westfalii. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 r. do Prus włączono Starą Marchię, Magdeburg oraz dotychczasowe północno-zachodnie ziemie Saksonii z Wittenbergą, które scalono tworząc prowincję Saksonia. W 1863 doszło do zjednoczenia ziem anhalckich w Księstwo Anhalt. W 1871 r. cały obszar został częścią Cesarstwa Niemieckiego.
Saksonia-Anhalt powstała przez administracyjne połączenie części dawnej pruskiej prowincji Saksonia, która stanowi główną część obecnego kraju związkowego, z dawnym Wolnym Krajem Anhalt i częściami dawnego księstwa Brunszwiku. W latach 1949–1990 znajdowała się w granicach NRD.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]W nawiasach skróty z tablic rejestracyjnych poszczególnych powiatów.
Miasta na prawach powiatu
[edytuj | edytuj kod]- Dessau-Roßlau (DE)
- Halle (HAL)
- Magdeburg (MD)
Powiaty ziemskie
[edytuj | edytuj kod]- Anhalt-Bitterfeld (ABI)
- Burgenland (BLK)
- Börde (BK)
- Harz (HZ)
- Jerichower Land (JL)
- Mansfeld-Südharz (MSH)
- Saale (SK)
- Salzland (SLK)
- Altmarkkreis Salzwedel (SAW)
- Stendal (SDL)
- Wittenberga (WB)
Największe miasta
[edytuj | edytuj kod]Miasto | Populacja (31 grudnia 2022) | |
---|---|---|
1 | Halle (Saale) | 242 083 |
2 | Magdeburg | 239 364 |
3 | Dessau-Roßlau | 79 655 |
4 | Wittenberga / Lutherstadt Wittenberg | 45 535 |
5 | Halberstadt | 40 457 |
6 | Stendal | 39 105 |
7 | Weißenfels | 39 041 |
8 | Bitterfeld-Wolfen | 37 894 |
9 | Merseburg | 34 335 |
10 | Bernburg (Saale) | 32 261 |
Polityka
[edytuj | edytuj kod]Wybory w 2016 r.
[edytuj | edytuj kod]Skład Landtagu:
- CDU – 41
- SPD – 26
- Sojusz 90/Zieloni – 9
- Linke – 29
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Bevölkerung am 31.12.2020 nach Nationalität und Bundesländern [online] [dostęp 2021-07-29] (niem.).
- ↑ a b c Saksonia-Anhalt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-10-22] .