Złotogłówka

Złotogłówka
	Peucedramus taeniatus
	(Du Bus de Gisignies, 1847)
	; samiec
	; samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	Peucedramidae; Wolters, 1980
Rodzaj	Peucedramus; Coues, 1875
Gatunek	złotogłówka
Synonimy
	Sylvia taeniata du Bus de Gisignies, 1847;
	Sylvia taeniata du Bus de Gisignies, 1847;
Podgatunki
	P. t. arizonae W. Miller & Griscom, 1925; P. t. jaliscensis W. Miller & Griscom, 1925; P. t. giraudi J. T. Zimmer, 1948; P. t. taeniatus (Du Bus de Gisignies, 1847); P. t. micrus W. Miller & Griscom, 1925;
	P. t. arizonae W. Miller & Griscom, 1925; P. t. jaliscensis W. Miller & Griscom, 1925; P. t. giraudi J. T. Zimmer, 1948; P. t. taeniatus (Du Bus de Gisignies, 1847); P. t. micrus W. Miller & Griscom, 1925;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Złotogłówka (Peucedramus taeniatus) – gatunek małego ptaka z rodziny złotogłówek^[6] (Peucedramidae), której jest jedynym przedstawicielem^[7]. Zasiedla głównie Meksyk i północną część Ameryki Centralnej (po Nikaraguę) oraz południowo-zachodnie obrzeża Stanów Zjednoczonych (stany Arizona i Nowy Meksyk). Nie jest zagrożona. Jej zasięg występowania wynosi około 693 000 km²^[8].

Systematyka

Taksonem siostrzanym wobec złotogłówek są płochacze (Prunellidae)^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]. Dawniej rodzaj Peucedramus umieszczany był w rodzinie lasówek (Parulidae), z którymi jednak nie jest blisko spokrewniony^[6].

Podgatunki i zasięg występowania

Wyróżnia się następujące podgatunki Peucedramus taeniatus^[4]^[7]:

P. taeniatus arizonae – południowo-zachodnie USA i północno-zachodni Meksyk.
P. taeniatus jaliscensis – północno-środkowy do środkowego Meksyk.
P. taeniatus giraudi – południowo-środkowy Meksyk.
P. taeniatus taeniatus – południowo-środkowy Meksyk do zachodniej Gwatemali.
P. taeniatus micrus – Honduras, północny Salwador i północna Nikaragua.

Morfologia

Długość ciała około 13,5 cm, rozpiętość skrzydeł 23–23,5 cm. Masa ciała około 11 g^[14].

Zgodnie z nazwą, charakterystyczną cechą samca jest złota głowa oraz pierś, żywo kontrastujące z czarnymi dziobem i maską. Samica różni się jedynie brudnożółtą głową. Poza tym obie płci nie wyróżniają się; mają szary grzbiet i ogon oraz biały spód. Na skrzydłach białe dwa paski i jedna plamka. Lotki są czarne, ale żółto obrzeżone, co sprawia efekt paskowania.

Rozród

Składa 3–4 jaja w gnieździe mieszczącym się na drzewie.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje złotogłówkę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji na 1,9 miliona dorosłych osobników, a jej trend uznawała za lekko spadkowy ze względu na utratę siedlisk w obrębie zasięgu występowania^[5].

Przypisy

↑ Peucedramus taeniatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Peucedramidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-01-20] (ang.).
↑ Peucedramus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2019-11-29] (ang.).
↑ ^a ^b Curson, J.: Olive Warbler (Peucedramus taeniatus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-29].
↑ ^a ^b Peucedramus taeniatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Peucedramidae Wolters, 1980 - złotogłówki - Peucedramus (Olive Warbler). Wersja: 2021-01-16. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-06].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-06]. (ang.).
↑ Species factsheet: Peucedramus taeniatus. BirdLife International, 2016. [dostęp 2022-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-31)]. (ang.).
↑ J. G. Groth. Molecular phylogenetics of finches and sparrows: consequences of character state removal in cytochrome b sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 10 (3), s. 377–390, 1998. PMID: 10051390. (ang.).
↑ John Klicka, Kevin P. Johnson, Scott M. Lanyon. New world nine-primaried oscine relationships: Constructing a mitochondrial DNA framework. „The Auk”. 117 (2), s. 321–336, 2000. (ang.).
↑ Tamaki Yuri, David P. Mindell. Molecular phylogenetic analysis of Fringillidae, "New World nine-primaried oscines" (Aves: Passeriformes). „Molecualar Phylogenetics and Evolution”. 23 (2), s. 229–243, 2002. DOI: 10.1016/S1055-7903(02)00012-X. (ang.).
↑ Per G.P. Ericson, Ulf S. Johansson. Phylogeny of Passerida (Aves: Passeriformes) based on nuclear and mitochondrial sequence data. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 29 (1), s. 126–138, 2003. DOI: 10.1016/S1055-7903(03)00067-8. (ang.).
↑ Knud A. Jønsson, Jon Fjeldså. A phylogenetic supertree of oscine passerine birds (Aves: Passeri). „Zoologica Scripta”. 35, s. 149–186, 2006. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2006.00221.x. ISSN 0300-3256.
↑ Olive Warbler Identification. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-11-26]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Peucedramus taeniatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Peucedramidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-01-20] (ang.).

[itis3-3] Peucedramus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2019-11-29] (ang.).

[hbwa-4] Curson, J.: Olive Warbler (Peucedramus taeniatus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-29].

[iucn-5] Peucedramus taeniatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-6] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Peucedramidae Wolters, 1980 - złotogłówki - Peucedramus (Olive Warbler). Wersja: 2021-01-16. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-06].

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-06]. (ang.).

[8] Species factsheet: Peucedramus taeniatus. BirdLife International, 2016. [dostęp 2022-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-31)]. (ang.).

[mpe10-9] J. G. Groth. Molecular phylogenetics of finches and sparrows: consequences of character state removal in cytochrome b sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 10 (3), s. 377–390, 1998. PMID: 10051390. (ang.).

[auk117-10] John Klicka, Kevin P. Johnson, Scott M. Lanyon. New world nine-primaried oscine relationships: Constructing a mitochondrial DNA framework. „The Auk”. 117 (2), s. 321–336, 2000. (ang.).

[mpe23-11] Tamaki Yuri, David P. Mindell. Molecular phylogenetic analysis of Fringillidae, "New World nine-primaried oscines" (Aves: Passeriformes). „Molecualar Phylogenetics and Evolution”. 23 (2), s. 229–243, 2002. DOI: 10.1016/S1055-7903(02)00012-X. (ang.).

[mpe29-12] Per G.P. Ericson, Ulf S. Johansson. Phylogeny of Passerida (Aves: Passeriformes) based on nuclear and mitochondrial sequence data. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 29 (1), s. 126–138, 2003. DOI: 10.1016/S1055-7903(03)00067-8. (ang.).

[zs35-13] Knud A. Jønsson, Jon Fjeldså. A phylogenetic supertree of oscine passerine birds (Aves: Passeri). „Zoologica Scripta”. 35, s. 149–186, 2006. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2006.00221.x. ISSN 0300-3256.

[aabid-14] Olive Warbler Identification. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-11-26]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

barglikowce (Acanthisitti)	bargliki
tyrankowce (Tyranni)	brodawniki szerokodzioby nosoczuby oliwczyki kurtaczki gorzykowate bławatnikowate bekardowate ostrodzioby królówki krzykaczyki szerokodziobki tęczaki muchotyranikowate tyrankowate obrożniki mrówkożery chronkowate kusaczki krytonosowate mrówkowody liściarki tęgosterowate garncarzowate
śpiewające (Oscines)	lirogony gąszczaki altanniki korołazy chwostkowate kolcopiórki miodojady lamparciki buszówkowate ziemnodrozdy stadniaki pieszaki liszkojady maoryski kowaliczki trzaskacze koralniczki czubce górniki jagodniki wireonkowate fletówki wilgowate szuflodziobki ostroloty łuskowczyki krępaczki wangowate gołogłowy paskowniki dzierzbiki satynki wachlarzówki dziwogony monarki modrogłówki cudowronki skałowrony czarniaki kruczaki dzierzby białoczuby krukowate płatkonosy jagodziaki koralniki miodniki długobiegi sępowronki skałoskoczki skalinkowate aksamitniki owadówki sikory remizy skowronki wąsatki nikatory krótkosterki chwastówkowate trzciniaki świerszczaki mimiki madagaskarniczki skąpoogonki jaskółkowate świstunki pokrzewczyki raniuszki wierzbówkowate bilbile pokrzewki ogoniatki szlarniki tymaliowate dżunglaki sikorniki pekińczyki mysikróliki palmowce jemiołuszki jedwabniczki jagodówki persówki reliktowce pomurniki kowaliki pełźce pełzacze siwuszki strzyżyki perłopiórki pluszcze bąkojady przedrzeźniacze szpakowate muchołówkowate drozdowate dudkowce górodrozdy kwiatówki nektarniki turkuśniki zieleniki złotogłówki tybetańczyki wikłaczowate astryldowate wdówki płochacze wróble pliszkowate łuszczakowate tanagrzce poświerki trznadle pasówki lasówki słowikówki kacykowate hispaniole zeledonki platynki trelniki antyle hispaniolczyki kardynały tanagrzyki tanagrowate